Olimpiya zirvəsini həyat amalına çevirən dünya çempionumuz – Portret
Güləşdə, uğurlarımız əsasən, sərbəst növdə olsa da, zamanla
yunan-Roma növündə də dünyaya gücümüzü göstərmişik. Fərid Mansurovla ali zirvəni fəth edib, Rövşən Bayramovla iki dəfə son
səddədək gəlmişik. Təmsilçilərimiz dəfələrlə dünya, qitə çempionatlarının qalib
və mükafatçıları sırasında yer alıblar. Komanda şəklində dünya kubokunu
qazanıb, bir neçə dəfə turnirin mükafatçısı olmuşuq. Bu uğurlarda Həsən
Əliyevin də böyük payı var. Həsən, güləş üzrə ən gənc dünya çempionumuz, Avropa
çempionatlarında medalların sayına görə, yunan-Romada ölkə lideri, bu
mükafatları ikidən artıq çəki dərəcəsində qazanan yeganə
"klassik"dir.
Erkən kəşf olunan çempion
ruhu
Həsən İltifat oğlu Əliyev 1989-cu ildə zəngin güləş ənənələrinə malik
Qazax rayonunun Kosalar kəndində anadan olub. Güləşə çox erkən - 6 yaşında
olarkən, başlayıb. Həkim məsləhəti ilə, fiziki aktivlik üçün zala gedib-gələn
Həsən, zaman keçdikcə, məşqçi Tariyel Nəsibovun diqqətini çəkib. Zona
birinciliklərində qazandığı ardıcıl uğurlar onu ruhlandırıb, gələcəyini güləşə
bağlamağa sövq edib. Beləliklə, 2001-ci ildə arzularının ardınca kənddən
paytaxta gələrək, Respublika Olimpiya İdman Liseyinə qəbul olub. İlk iki ildə
İdris Əsədovun, ardınca isə Vaqif Feyzullayevin yanında məşq keçib. Feyzullayev
bu günədək onun şəxsi məşqçisidir.
Həsən, çempion ruhunu erkən yaşlarından kəşf edən idmançılardandır.
Bütün yarışlara yalnız birincilik üçün qatılıb, digər əyyarlı medalla heç cür
barışmayıb. Yaşıdları iki və üçüncü yeri toy-bayrama çevirəndə, o, günlərlə
özünə gəlməyib, uzun müddət səhvlərini çək-çevir edib. Nəticədə respublika
əhəmiyyətli turnirlərin əksəriyyətində fəxri kürsünün ən yüksək pilləsində yer
alıb. İlk beynəlxalq yarışı isə 2006-cı ilə təsadüf edib. İstanbulda keçirilən
yeniyetmələrin qitə çempionatında yalnız finalda məğlub olaraq, gümüş medal
qazanıb. 2008-ci ildə Slovakiyanın Koşitse şəhərində baş tutan gənclərin qitə
birinciliyində 55 kiloqram çəki dərəcəsində ən güclü olub. Gənclər arasında
çıxış etdiyi sonuncu - 2009-cu ildə o, həm Avropa, həm də dünya çempionluğunu
bayram edib.
Fantastik keçid və təzadlı
6 il
Həsən, gənclər kateqoriyasında qazandığı hər iki uğuru bir il sonra
böyüklər arasında da təkrarlayır. O, əvvəlcə Bakıda rəqiblərinə bir xal belə
vermədən qitə, beş ay sonra Moskvada adlı-sanlı rəqiblərini üstələyərək, dünya
çempionu tituluna yiyələnir. Bu, dünya miqyasında nadir rast gəlinən, ölkə
güləşi üçün isə ilk və hələlik yeganə haldır.
Cəmi bir il ərzində qazandığı möhtəşəm uğurlarla ölkədə hamının
sevimlisinə çevrilir. Hər kəs ondan növbəti ildə uğurların davamını və
beləliklə, olimpiadaya lisenziya gözləyirdi. Lakin Həsən, sanki gözə gəlir.
2011-ci ildə həm Avropa, həm də dünya çempionatında uğursuzluğa düçar olur.
London olimpiadasına lisenziyanı isə komanda yoldaşı Kamran Məmmədov qazanır.
Buna baxmayaraq, yığmamızın türkiyəli çalışdırıcısı Salih Bora Əliyevin daha
potensiallı olduğunu düşünür və beləliklə, o, 53 nəfərlik London olimpiya
komandamızın heyətinə daxil olur. Həsən güləş yarışlarının ikinci günü mübarizə
aparırdı ki, ilk gündə Rövşən Bayramov cüzi fərqlə iranlı beşqat dünya
çempionuna yenilərək gümüş, Emin Əhmədov isə bürünc medal qazanmışdı. Bu
nəticələr bir sual doğururdu: Həsən niyə də çempion olmasın?!
O, əvvəlcə norveçli Avropa vitse-çempionu Stiq Andre-Berqeni, ardınca
cənubi koreyalı olimpiya çempionu Çon Ci-Xyonu yolundan uzaqlaşdıraraq,
yarımfinala yüksəlir. Final yolundakı son rəqib əvvəl məğlub etdiyi gürcüstanlı
Avropa çempionu Revaz Laşxi idi. Görüş Əliyev üçün yaxşı başlayır. Lakin ikinci
və həlledici üçüncü hissədə qonşu ölkə təmsilçisi cüzi üstünlüklə finala
yüksəlir. Son anda əldən gedən final Həsəni ruhdan salır və heç cür üçüncülük
görüşünə köklənə bilmir. Nəticədə bürünc medal da əldən çıxır.
Qayıtdıqdan sonra depressiyaya düşür, günlərlə gözünə yuxu getmir.
İki cəhddə əldən qaçan olimpiya medalının ağır üzüntüsü, bu halı yaşayan hər
bir idmançı kimi, uzun müddət onu tərk etmir.
Növbəti ildən çəkisini 66 kiloqrama qaldırır. İlk böyük yarış isə Tbilisidə
keçirilən Avropa çempionatı idi. Daha yüksəyinə layiq olsa da, sonda
üçüncülüklə kifayətlənir. Bürünc medal uğrunda görüşdə ev sahibi, London
olimpiadasının bürünc mükafatçısı, ikiqat dünya vitse-çempionu Manuçar
Sxadayanı üstələyərək, ilk cəhddən çəkidəki iddiasını ortaya qoyur.
Növbəti il Finlandiyanın Vantaa şəhərində baş tutan Avropa
çempionatına daha iddialı yollanır. O, finaladək bütün rəqiblərini bir baş
üstələyərək, inamla irəliləyir. Əliyevin həlledici görüşdəki rəqibi ötənilki
analoji yarışın yarımfinalında yenildiyi rusiyalı Adam Kurak idi. Son üç
saniyəyədək üstün olsa da, görüşün hakimi heç bir səbəb olmadan Həsənə
xəbərdarlıq verir, nəticədə rəqib görüşü qalib tamamlayır. Sonradan hakimin
səhvi sübuta yetirilsə də, bu, heç nəyi dəyişmir. Qitə "qızıl"ı artıq
əldən getmişdi. Bu hadisə karyerasının ən böyük üzüntülərindən biri kimi
Həsənin yaddaşına həkk olunub.
Növbəti ilin martında keçirdiyi görüşlərin hamısını qələbə ilə başa
vurmaqla, komandamızın tarixdə ilk dəfə dünya kubokunu qazanmasında böyük rol
oynayır. İyunda isə I Avropa Oyunlarının bürünc mükafatını boynundan asır.
Lakin, Rio Yay Olimpiya Oyunlarına gedən yol onun üzünə bağlanır. Komandada onunla
Kamran Məmmədov və Rəsul Çunayev arasında gedən gərgin rəqabəti, sonuncu üstün
tamamlayır. Bununla belə, 2016-cı ildə Həsən debüt etdiyi 71 kiloqram çəki
dərəcəsində həm Avropa, həm də dünya çempionatının bürünc medalını zəngin
kolleksiyasına daxil edir.
Bir ildir ki, çəki dərəcəsini dəyişib. O, artıq olimpiya çəkisi olan
77 kiloqramda mübarizə aparır. Bu müddətdə ölkə çempionu, hərbçilərin dünya
çempionatının qalibi olub.
Son nöqtə: olimpiya
zirvəsi!
Həsən, ömrün 29 ilinə minlərlə
idmançının xəyalını qurduğu nailiyyətləri sığdırıb. Amma hələ də ən böyük
arzusuna çatmayıb. Bu, təbii ki, olimpiya çempionluğudur. Bütün çətinliklərə
rəğmən, ali zirvəni fəth etməkdə qərarlıdır. Hesab edir ki, olimpiya çempionu
olmadan karyerasını başa vursa, həyatında böyük bir natamamlıq kompleksi
yaranar. Məqsədinə çatmaq üçün o, ilk növbədə dünya və Avropa çempionatlarının
mükafatçısı, I Avropa Oyunlarının qalibi Elvin Mürsəliyev səddini keçməlidir.
Özü qarşıdakı iki ildə onu gözləyən gərgin rəqabət barədə belə düşünür:
"Məni hansı çətinliklərin gözlədiyinin fərqindəyəm. Olimpiya çempionluğu
olduqca mürəkkəb, çox az insana nəsib olan bir uğurdur. Böyük dağları aşmalısan
ki, məqsədinə çatasan. İki şansı qaçırdım, bu, sonuncudur. Çəkimdə ölkənin ən
yaxşısı olmaq üçün var gücümlə çalışacağam. Kim layiqdirsə, o da getsin. Görsəm
ki, Elvin və ya digəri daha çox layiqdir, onun əlini sıxıb, uğur arzulayacağam".
Kumiri
Həmyaşıdlarının əksəriyyəti kimi o da olimpiya çempionu Namiq
Abdullayevi özünə kumir seçib. Abdullayevdən götürdüyü xüsusiyyət çoxdur. Ən
başlıcası isə əzmkarlıq, sadəlikdir. Hədəfinə çatmaq üçün uzun illər güləş
xalçasında tər tökən olimpiya çempionumuzun xarakteri ali zirvə yolunda Həsənə
əsl örnəkdir.
Kitabsevər, seçici,
səxavətli
Bədii əsərlər oxumağı çox sevir. Əsasən detektiv janrını xoşlayır. Ən
çox sevdiyi yazıçı isə Elxan Elatlıdır. Dediyinə görə, sözügedən müəllifin XX
əsrin ən dəhşətli vəhşiliyi olan Xocalı soyqırımından bəhs etdiyi "Cəhənnəmdən
gələn səs" romanının təsirindən uzun müddət çıxa bilməyib. Bundan başqa,
tarixi kitablar oxumağı qarşısına məqsəd qoyub. Bir sözlə, inkişafını fiziki
planla məhdudlaşdırmır, daim öyrənməyə, dünyagörüşünü artırmağa çalışır.
İnsanlarla münasibətdə əsas səmimiyyətə üstünlük verir. Sünilik,
təkəbbürlük gözünün düşmənidir. Hesab edir ki, insan hiss və əməllərində səmimi
olmasa, xoşbəxt yaşaya bilməz. Maksimum dərəcədə seçicidir. Bu xüsusiyyətinə
görədir ki, ətrafında çox insan yoxdur.
Onun daha bir yüksək keyfiyyəti isə yardımsevərliyidir. Heç bir kənar
maraq güdmədən, sağlamlıq imkanları məhdud insanlara, aztəminatlı ailələrə
maddi yardımlar edir.
Həsən karyerasını bitirdikdən sonra da idmandan uzaqlaşmaq istəmir.
Güləş mərkəzi açmaq, yeni nəsil pəhləvanlar yetişdirmək niyyətindədir.
"Həssasdır"
Həsən haqqında dostu, tanınmış idman şərhçisi Pərviz Musayev danışır:
"Bir idmançı haqqında söhbət düşdükdə, adətən ön plana qazanılan
nailiyyətlər keçir. Lakin Həsəni yaxından tanıyan biri kimi deyirəm ki, o,
yaxşı idmançı olmaqla yanaşı, yüksək insani keyfiyyətlərə sahibdir. Qəlbi
safdır. Kimsə ona hər hansı ehtiyacla bağlı müraciət etdikdə, əlindən gələn
qədər köməyini əsirgəmir. Bəzən emosiyalara qapılır. Nəticədə kimisə incidə
bilər, amma tez də bundan peşman olar. Həssasdır. Ən adi hadisəni ürəyinə
salır, günlərlə fikrini çəkir. İdmançıların çoxu tənqidlərə qarşı biganə olsa
da, Həsən tam əksini edir. Bu, bir idmançı üçün yaxşı cəhət sayılmaya bilər,
amma o, bütün xüsusiyyətləri ilə dəyərli bir insandır.
Ən böyük uğurlarının canlı
şahidiyəm. Moskvada keçirilən dünya çempionatının finalında yapon güləşçi ilə
görüşünü isə heç vaxt unutmaram. Matsumotonun sürətli tempi qarşısında sadəcə,
onun kimi yüksək fiziki hazırlıqlı güləşçi tab gətirə bilərdi. Çox istərdim ki,
Həsən o illərə möhtəşəm geridönüş etsin".
Portret
İnadkar, emosional, sadə, səmimi. Portretində bu xüsusiyyətləri
qabarıq şəkildə əks olunur. Həsən, keçmiş qüdrətini geri qaytarmağı hədəfləyib.
Bu gün o, pusquda duran aslanı xatırladır.
Sahib