“O vaxta qədər bədənimi tanımamışdım” - Fotolar
O, hələ gəncdir. Yolun başındadır. Teatra böyük sevgisi var. Özü də ən
çətin spesifikası olan pantomimadan başlayıb. Başlayıb deyəndə ki, artıq 5 ilə
yaxındır, bu teatrda çalışır. Özü də Azərbaycanda Pantomima Teatrının yaradıcısı
Bəxtiyar Xanızadənin tələbəsidir. Qısametrajlı filmlər çəkir, festivallarda
iştirak edir. Çox həvəslidir, çalışqandır, hədəflərinə doğru yorulmadan irəliləyir.Müsahibimiz Azərbaycan Dövlət Pantomima Teatrının aktyoru Cavad
Nurdur.
-
Niyə Pantomima?
- Pantomima mənim üçün çox böyük bir məktəbdir. Bu teatrın mövcudluğundan
gec xəbərdar olmuşam. Burada çalışmağıma teatrımızın istedadlı aktyoru Bəhruz Vaqifoğlu
səbəbkar olub. Onunla bir festivalda tanış olmuşduq və biz rəqib komandalarda
çıxış edirdik. Bəhruz mənə Pantomima Teatrından bəhs edərək ora dəvət etdi. Pantomimaya
ilkin olaraq tamaşaçı kimi gedirdim və məşq proseslərini izləyirdim. Amma
teatra da sadəcə, izləyici kimi getmirdim. Ömür boyu bu teatrın nəinki
qapısından içəri keçməmiş, heç onun barəsində eşitməmişdim də. Universitetdə
xalq artisti Pərviz Məmmədrzayev uşaqlarla məşğul olanda, onda da
maraqlanmamışdım ki, tələbələrə hansı elmi tədris edir. Pərviz Məmmədrzayev pantomimanın ilk simalarındandır.
- Ancaq Pantomima Teatrının
25 illik yubileyində biz onu görmədik.
- Əslində, onun nə üçün yubileydə iştirak etmədiyinin səbəblərini bilmirəm. Amma hamımız istərdik
ki, Pərviz müəllim orada olsun. Çünki zamanında o, bu teatrda çalışıb.
-
Bir aktyor kimi Pantomima Teatrında nələr öyrəndiniz?
- Teatr mənə çox şey öyrətdi. Hər şeydən əvvəl mənə öz bədənimi tanımağı,
tanıdıqdan sonra onunla necə hərəkət etmək lazım olduğunu izah etdi. O vaxta qədər
mən bədənimi tanımamışdım.
- Pantomima Teatrının 25 illik
yubileyi mükəmməl keçdi. Hər kəs yubiley tamaşasından xoş təəssüratla ayrıldı. Tamaşanın
ssenarisi real hadisələr üzərindəmi qurulmuşdu?
- Pantomima Teatrının yubileyində səhnədə olan hər şey reallıqdan doğmuşdu.
"Sehrli xalat” tamaşasına iki ay hazırlaşdıq. Biz hər gün teatra gedir, məşq
edirdik. Teatrımızın köhnə aktyorlarının
da bizə qoşulması, bizimlə birlikdə səhnədə olması əsil sürpriz oldu. Onlar uzun
müddətdir ki, bu teatrda çalışmırdılar. Yubiley tamaşamızda əvvəllər bizimlə
çalışan sənətkarlar - Pantomima ailəsi bir yerdə idi. Köhnə aktyorlardan Əsəd müəllim
dedi ki, burada olan çox insanı yeni tanıyıram, amma adama elə gəlir ki, sanki teatr
yaranandan bir yerdəyik. Çox zaman bizə deyirlər ki, bütün aktyorlar bir-birinə
oxşayır.
- Pantomimanın aktyorları isə ələlxüsus,
bir-birinə oxşayır, çünki burada söz yoxdur.
- Xəmiri yoğuran eyni insandır. Bizim hamımızı Bəxtiyar Xanızadə yetişdirib. Hansısa hərəkətimizin
bir-birinə oxşaması təbii ki, ona bağlıdır.
- Müəllimin göstərdiyi dəsti-xətt üzrə gedirsiniz, yoxsa sizin də öz dəsti-xəttiniz
olur?
- Müəllimimiz bizə düzgün yolu göstərib. Həmin düzgün yolda mən əyri gedirəmsə,
bu, mənim günahımdır. Biz o dəsti-xətti qoruyuruq, ancaq özümüzdən də nələrsə əlavə
etməyə çalışırıq və bu yolda bizim əsas dəstəkçimiz elə müəllimimizin özüdür. Bəxtiyar
Xanızadənin tələbəsi olduğum üçün özümü çox şanslı hiss edirəm. Rejissor kimi qısametrajlı
filmlər çəkmişəm və o filmlərdə də öyrəndiyim dəsti-xətdən istifadə edirəm. Və hətta
onlardan bəzilərində danışıqdan istifadə etmirəm. Pantomimada öyrəndiklərim idi
ki, bu filmin ərsəyə gəlməsində xeyrini gördüm.
- Pantomima Teatrının yaradıcı
heyəti həddən artıq çox məşq edir. Hətta burada sərt nizam-intizam qaydalarının
olduğu deyilir. Bu sizi heç yormur?
- Mən bu teatra yeni gələndə təbii ki, gərgin iş rejimindən xəbərdar
idim. Zaman keçdikcə başa düşdüm ki, biz niyə işləyirik. Müəllim və bir başqası
üçün deyil, özümüz üçün, bədənimizin formalaşması üçün məşq edirik. Bunu
özümüz, bədənimizi tanımaq, aktyor kimi yetişmək üçün edirik. Etdiyimiz məşqlərdən
bezmirik. Əslində Bəxtiyar Xanızadə istirahət üçün bizə müəyyən qədər vaxt verir.
Hətta yubileydən sonra biz artıq istirahət edirik. Bəlkə kimsə kənardan düşünür
ki, çox ciddi rejimdir. Ancaq o, heç vaxt aktyorun istirahətini əlindən almır. O,
bizdən dost, qardaş, ata kimi də məsləhətlərini əsirgəmir. Müəllimimizin belə
bir sözü var: "Siz düşünürsünüz ki, mən sizi öyrədirəm? Ancaq əslində mən sizi öyrədirəm
və oradan başqa bir şey öyrənirəm”. Əslində həyatın özündə bu, belədir.
- Gözəl səsiniz var. Üstəlik,
gitarada ifa etməyi bacarırsınız. Tamaşalarda
bundan istifadə edirsinizmi?
- Tamaşalarda istifadə etməmişəm, ancaq gələcəkdə nə zamansa etməyi
düşünürəm. Musiqini bilmək, onu hiss etmək aktyor üçün çox vacib elementlərdəndir.
Mən musiqini bilməsəm, tamaşaçıya heç nə ötürə bilmərəm. Bəxtiyar müəllim bir gün
bizi çağırıb bir musiqi dinlətdi. Hamımızı bir-bir səhnəyə çıxarıb musiqidən hiss
etdiklərimizi oynamağı tapşırdı. Növbəli şəkildə hamımız bunu təkrarladıq. Onda
başa düşdük ki, hər bir musiqi bir əsərdir. Əvvəllər mənim musiqi duyumum yox idi.
Ancaq indi hər hansı musiqini dinləyəndə orda hansı alətlərdən istifadə edildiyini
əzbər bilirəm. Aktyor və ressor kimi nələrsə edirəmsə, burada Pantomima
Teatrının böyük rolu var. Nail olduqlarıma görə də Bəxtiyar Xanızadəyə öz təşəkkürümü
bildirirəm və məni bu teatrla tanış etdiyinə görə Bəhruza minnətdaram.
- Bəs işin gərgin keçdiyi günlərdə
Bəhruz Vaqifoğlunu qarğış etdiyiniz anlar olubmu?
- (gülürük) Olmayıb... Hərdən Bəhruz yarızarafat deyir ki, mən səni bura
niyə gətirdim axı? Mən Pantomima Teatrında çox rahatam. Bir ara teatrdan çıxdım
və anladım ki, düzgün qərar verməmişəm.
- Teatrı tərk etmənizə səbəb
nə idi?
- Maddi durum. Bilirsiniz ki, teatrlarımızda maaş azdır. Tetrdan çıxandan
sonra çox böyük boşluğa düşdüm. İşdən ayrılmağıma baxmayaraq, mütəmadi olaraq teatra
gəlib-gedirdim. Anladım ki, aktyorun formada qalması üçün teatr vacibdir. Hər bir
rejissorun formada qalması üçün də teatr vacibdir. Rejissor teatrla mütəmadi olaraq
əlaqədə olmalıdır. Aktyorla işləmək lazım olduğunu mən Bəxtiyar müəllimdən öyrənmişəm.
Aktyora tapşırıq verəndə onu inandırmalısan ki, sən bu rolu buna görə oynamalısan.
-
Teatrdan əvvəl haralarda çalışıbsınız?
- O zamanlar "Xəzər” televiziyasında yayımlanan "Aramızda qalsın”, "Həyat varsa” və bir çox
serialların müəyyən bölümlərində çıxış edirdim. Universiteti bitirdikdən sonra
hərbi xidmətə yollandım. Hətta mənə deyirdilər ki, hərbi xidmətdən döndükdən
sonra insanın bildiyi hər şey sıfırlanır. Ancaq məndə əksinə idi. Hərbi
xidmətdə belə, konsertlər təşkil edir, yaradıcılıqla məşğul olurdum. Teatra
gələnə qədər alışmağı gözləyən kibrit
kimi idim. Hərbi xidmətdən geri döndükdən sonra hiss etdim ki, həyatımda nəsə
çatmır. Nələrsə etmək lazımdır. Özümü Ümumrespublika Gənclər Festivalında
sınadım. Orada 30 rejissorun arasından 6-sı finala keçə bildi, onlardan biri də
mən idim. Bunun özü mənim üçün bir uğur idi. Düzdür, o festivalda qalib
olmadım, ancaq heç də üzülmədim.
- Eyni zamanda rejissor kimi
qısametrajlı filmlər çəkirsiniz və zaman-zaman sizi film festivallarında da
görürük. Festivallarda qalib olmadıqda, bədbin hisslərə qapılırsınız, yoxsa bu,
sizə stimul verir?
- Əksinə, qalib olmadıqda, daha çox işləyirəm. Düşünürəm ki, görəsən
mənim hansı səhvim var idi ki, filmimi seçməyiblər və səbəb axtarmağa
başlayıram. Əgər məni seçiblərsə, demək bir səbəb var, seçilməmişəmsə yenə də
bir səbəb var. Hər işdə bir səbəb axtarıram. Çünki hər şeyin bir səbəbi var.
İlk çəkdiyim film iştirak etdiyim festivalda 3 nominasiyaya layiq görüldü və
sonra onu Türkiyəyə göndərdim. Türkiyədə vizyona çıxdı, ancaq yer verilmədi.
Növbəti dəfə "No smoking” film festivalı üçün çəkdiyim "Bir qutu mərmi”
qısametrajlı filmini təqdim etdim. Filmi izləyənlər onun qalib olacağını
deyirdilər. Ancaq mən heç zaman festivallardan birincilik gözləməmişəm. Çünki
düşünmüşəm ki, hansısa səbəbdən mənə
birinci yeri verməzlər. Hətta festivala təqdim etdiyim işlərim birinciyə layiq olsa belə, o yeri heç vaxt
gözləməmişəm. Ancaq əmin idim ki, həmin festivalda yer tutacam. Nəticə gözlədiyimiz
kimi olmadı.
- O an anladınız ki,
festivala film təqdim etməyin mənası yoxdur?
- O an belə, həvəsdən düşmədim. Əlbəttə ki, bu, məni çox məyus etdi.
Həmin filmi Mədəniyyət Nazirliyinin keçirdiyi "Ailə filmi festivalı”na təqdim
etdim. Festivalda "ən yaxşı sosial film” nominasiyasının qalibi oldu. Bu
festivalda münsif heyətində Oqtay Mirqasımov, Cəmil Quliyev, Şəfiqə Məmmədova
kimi dəyərli sənətkarlarımız var idi. Onlar filmi izləyib
dəyərləndirmişdilər. Bu gözlənilməz
qalibiyyət mənə çox böyük sevinc bəxş etdi. Yer tutmadığım festivallarda da
üzülməmişəm. Hazırda məqsədim dünya səviyyəsində keyfiyyətli melodrama çəkmək
və bunu xarici festivallara təqdim etməkdir. Təbii ki, bütün bunlar gələcəyin
işləridir.
Xəyalə Rəis