“Nyu Yorkda Azərbaycan mentaliteti ilə yaşayırıq” - Fotolar
Nyu-Yorkda fəaliyyət göstərən
Azərbaycan-Amerika Qadınlar Cəmiyyətinin prezidenti Münəvvər Vahabova redaksiyamızın qonağı oldu.
VI Bakı Beynəlxalq Humanitar Forumunda iştirak üçün vətənə gələn
Münəvvər xanım ona ünvanlandığımız sualları cavablandırdı.
- Siz bu
günlərdə Bakıda keçirilən VI Bakı Beynəlxalq Humanitar Forumunda iştirak etdiniz.
Təəssüratlarınızı bilmək istərdik.
- VI Humanitar Forumunda əsasən dünyanın müxtəlif
ölkələrində yaşayan, Azərbaycanda təhsil almış məzunlar iştirak edirdi. Gözəl
bir tədbir keçdi, prezident İlham Əliyev bizləri salamladı və çoxdandır
görmədiyimiz dostlarımızla görüşdük. Bu forumda iqtisadi, təhsil məsələləri, insan
faktoru, multikulturalizm və s. məsələlər müzakirə olundu. Gələcək işlərimizi qurmaq
üçün bizə bir stimul verildi. Qeyd edim ki, artıq dünya azərbaycanlılarının ümumi
bir internet səhifəsi yaranacaq. Bu bizi çox sevindirdi. Plenar iclaslarda çıxışlar
bizdə çox böyük təəssürat oyatdı. Bakıda təhsil alan xarici vətəndaşların keçmiş
xatirələrini eşitdik. Bir qədər nostalji yaşadıq. Biz hər birimiz Bakıda tələbə
olmuşuq. Burada keçirdiyimiz o tələbəlik illərini, vətəni heç nə ilə əvəz etmək
olmaz. O illər çox gözəl idi. Hər dəfə vətənə gələndə qəlbimiz qürur hissi ilə döyünür.
Şəhərimiz günü-gündən gözəlləşir və bu məni çox sevindirir. Mən öz doğma
vətənimlə fəxr edirəm. Vətənimizin çiçəklənməsi hər sahədə özünü göstərir.
- Hazırda diaspor sahəsində
yeni bir hərəkat başlanıb. Diaspor təşkilatlarının yaxınlaşdırılması,
aralarında sıx əlaqələrin qurulması prosesi gedir. Sizcə, bu proses dünyada olan
diaspor təşkilatlarımızı nə qədər bir araya gətirə bilər?
- İndi Diasporla İş
üzrə Dövlət Komitəsinə yeni rəhbərlik təyin olunub. Fuad Muradov qurumda
dəyişikliklər və yeniliklər etmək niyyətindədir. Diasporla İş üzrə Dövlət komitəsi
bizim ata ocağımızdır. Bütün ölkələrdə yaşayan diaspor təşkilatlarının hamısı bir
ata ocağının olmasını hər zaman arzulayıb. Bu ocaqdan gələn istilik, məhəbbət, qayğı
bizim üçün önəmlidir. Bu komitə bir növ bizim arxa-dayağımızdır və bizə böyük bir
stimuldur. Artıq gözəl işlərə başlayıblar. Fuad müəllim özünə yeni bir komanda toplayıb.
Dünyada fəaliyyət göstərən diaspor təşkilatlarına dəstək olurlar.Avqustun 22-dən 28-ə qədər diaspor gənclərinin birinci
yay düşərgəsi təşkil olunmuşdu. Yay
düşərgəsində ABŞ, Kanada, Yaponiya, Malayziya, İsveç, Rumıniya, İtaliya,
İndoneziya, İngiltərə, bir sözlə, 37 ölkədən 140 diaspor gənci iştirak etmişdi. Bu mənim doğma vətənim Şəkidə keçirildi. Mənim oğlum da o düşərgədə iştirak
edirdi. Bir ana kimi mən də onunla bərabər sanki o altı günü birlikdə yaşadım. Çox
böyük təəssüratlarla oğlum Amerikaya geri dönüb. Bu layihədən sonra hiss edirəm
ki, onlarda vətənə daha çox məhəbbət yaranıb. Digər həmvətənləri, dünyanın
müxtəlif ölkələrində yaşayan dostları ilə əməkdaşlığa başlayıb, əlaqələr qurublar.
Bilirsiniz ki, eyni zamanda dünya gənclərinin internet saytı yaradıldı. Bu da onlar
üçün bir köməkdir. Düzdür, biz çalışırıq, işləyirik, əlimizdən gələni edirik. Biz
orta yaşlı nəslik, hər nə qədər çalışsaq da, bu işdə gənclərin fəaliyyəti daha çox
olmalıdır. Çünki gənclərin ideyaları, enerjiləri daha çoxdur. Onlar bir-biri ilə
daha çox əməkdaşlıq edib, ünsiyyət qura bilirlər. Azərbaycanda keçirilən bu cür
forumlar bu və ya digər məsələlərdə bizə çox böyük kömək olur. Biz işimizi sistemli
şəkildə qurmağa başlayırıq. Daha çox dostlar qazanırıq. Digər ölkələrdəki diaspor
təşkilatlarını tanıyırıq. Əlaqələrimiz yaranır, bu da bizim fəaliyyətimizin güclənməsinə
böyük dəstəkdir.
- Dünyanın
müxtəlif ölkələrində diaspor təşkilatlarımız mövcuddur. Ancaq hər dəfə bu diaspor təşkilatları
arasında soyuqluq və dağınıqlığı müşahidə edirik. Nyu-York kimi böyük bir şəhərdə diaspor təşkilatlarımızın
qurduğu əlaqələri möhkəm adlandırmaq olarmı?
- Hər ölkədə bir neçə təşkilat olur. Sayının çox olması
heç də pis deyil, əksinə, gözəl haldır. Misal üçün, Nyu Yorkda Türk-Amerika dərnəkləri
deyilən bir qurum var. Orada 34-35 təşkilat birləşib. Gündən-günə onların sayı daha
da artır. Onlar ayrı-ayrılıqda işlərini görürlər, lazım gəldikdə bir çətir altında
birləşirlər, möhtəşəm tədbirlər həyata keçirirlər. İldə bir dəfə şəhərin ən yaxşı
yerində türk yürüşü keçirirlər. Bir neçə küçəni bağlayıb, möhtəşəm yürüş təşkil
edirlər. Azərbaycana qalanda, bizim təşkilatlar o qədər də çox deyil, lakin az da
deyil. Lazım gələndə bir yerdə yığışıb, işlərimizi görürük. Misal üçün, Xocalı faciəsinin
ildönümü zamanı bir yerdə tədbirlərdə iştirak edirik. Özümüz də tədbirlər keçirəndə
digər diaspor rəhbərlərini dəvət edirik. Türk və yəhudi icmaları, Orta Asiya və
MDB ölkələrinin icmaları ilə çox sıx münasibətimiz var. Orada Bakı yəhudiləri çoxluq
təşkil edir. Onların da bir neçə icması var. Onlarla əməkdaşlıq edirik.
- Nyu-Yorkda Azərbaycan-Amerika Qadınlar Cəmiyyəti
yaratmısınız. Bu cəmiyyət hansı zərurətdən yarandı?
- Mən 2007-ci ildə Amerikaya getdim. O zaman orada Azərbaycan
"Ana vətən” cəmiyyəti var idi və ilk olaraq həmin cəmiyyətə üzv oldum. Daxilimdə
hər zaman vətən həsrəti olub və o həsrəti, sevgini, yanğını soyutmaq üçün uzaq
bir məmləkətdə vətənim üçün nələrsə etmək istəyim var idi. Yerində saymağı,
sakit oturmağı xoşlamıram. Azərbaycan üçün daha çox işlər görmək istəyirəm.
Beləliklə, "Ana vətən” cəmiyyətinin fəaliyyətini davam etdirdik.
2013-cü ildə Azərbaycan-Amerika Qadınlar Cəmiyyətini yaratdım. Cəmiyyətimizin
artıq 5 yaşı var. Nyu Yorkda azəri qadınları çoxluq təşkil edir. Və həqiqətən də
bizim qadınlar çox böyük problemlərlə üzləşirlər. Amerika elə bir ölkədir ki, ora
getdinsə, sıfırdan başlamaq məcburiyyətindəsən. Qadınların dil, iş, yaşayış, təhsil
problemlərinin şahidi olurdum. Gördüm ki, Azərbaycan-Amerika Qadınlar Cəmiyyətinin
yaranmasına ehtiyac var. Nyu Yorkda azərbaycanlıların başqa cəmiyyətləri var
idi və onlar öz qarşılarına qoyduqları məqsəd yolunda irəliləyirdi. Ancaq qadınların
problemləri ilə maraqlanan bir qurum yox idi. 2013-cü ildə rəsmi olaraq fəaliyyət
göstərdik. Bilirsiniz ki, mənim orada bir
"Azərbaycan evi”m var idi, o da Azərbaycan mədəniyyət mərkəzi olaraq fəaliyyət göstərirdi.
Bu evdə insanlara çox köməklik etmişik. Amerikaya yeni gələn həmvətənlərim necə
yaşamaq və hansı işləri görmək lazım olduğundan xəbərsiz idilər. Mən özüm Amerikaya
gedəndə heç kimdən bu dəstəyi görməmişəm, heç kimdən belə bir yardım almamışam.
Çalışıram ki, ora gələn insanlara kömək edim.
- Nyu-Yorka gələn Azərbaycan
qadınlarının əsas problemi nədir?
- Yeni gələn xanımlarımızın əsas problemi dil problemidir.
Bruklin elə bir yerdir ki, orada rus dili ilə keçinmək olur. Ona görə də
xanımlarımız ingilis dili öyrənməyə can atmırlar. Amerikaya gedəndə, uşaqlarım körpə
idi. Çox əziyyət çəkərək oxudum, təhsil aldım, hazırda magistratura təhsili alıram.
Hamı gəlib Nyu-Yorka yığışıb. Bura da çox sıx şəhərdir. Nəqliyyat yaxşıdır deyə
başqa ştatlara getmək istəmirlər. Digər ştatlarda maşının olmasa, yaşamaq çətin
olur. Bizim xanımlardan təhsil alanlarımız var. Çox istərdim ki, təhsil alsınlar,
yaxşı işlərdə işləsinlər, diasporumuz genişlənsin.
- Dünyanın müxtəlif
ölkələrində diasporlarımızda Azərbaycan dili dərsləri keçirilir və orada
yaşayan Azərbaycan vətəndaşlarının övladları bu tədrisdən faydalanır. Amerikada
necə, ayrı-ayrı ştatlarda bu təşəbbüs varmı?
- 2007-ci ildə Amerikaya gələndə orda müəllimə kimi
dərs demişəm. Azərbaycan dili dərsləri həftə sonu könüllülük əsasında keçirilirdi.
Heç bir maddiyyat düşünmədən biz orada yığılırdıq. Orada ofisimiz, yığılmaq imkanımız
var idi. 10-15 uşaq da olsa, dərslərimiz keçirilirdi. Orada dərs deyirdim. İnternet
radiomuz var idi, verilişlər aparırdıq. Hazırda bu işlərlə məşğul deyiləm.
Orada yəhudi icmasının inkişaf mərkəzinin rəhbəri Alyona
Bədəlova "My way” (Mənim yolum) adlı uşaq və gənclərin inkişaf mərkəzini
yaratdı. Onlar da çox maraqlı işlə məşğuldurlar.
- Övladlarınız
orada böyüyür. Onlarda yadlaşma, ögeyləşmə, öz soykökünü unutmaq kimi hislər yaranıbmı?
- Mənim bir oğlum, bir qızım var. Amerikaya köçəndə
oğlumun 13 yaşı vardı. Artıq o formalaşmışdı. Qızımın 5 yaşı vardı. Bizim ailəmiz
Azərbaycan milli mentalitetini qoruyan, ailə dəyərlərinə xüsusi önəm verən bir ailədir.
Mənim 83 yaşlı anam da bizimlə birlikdə yaşayır. Biz ailədə Azərbaycan dilində danışırıq,
öz milli mətbəximizi də özümüzlə birlikdə Amerikaya gətirmişik. Adət-ənənələrimizi
də qoruyub saxlayırıq. Oğlum baxmayaraq ki, Şəkidə heç yaşamayıb, Bakıda
doğulub, sanki şəkilidir. Ancaq qızım Amerikaya köçəndə yaşı çox az idi. Təbii ki,
oranın ab-havası ona çox təsir edib. Məktəbə orda gedib. Özünü dərk edəndə artıq
Amerikada idi. Dostları Amerikadan olduğu üçün bir az amerikanlaşıb. Buna baxmayaraq,
bizim adət-ənənələrimizi bilir. Elə hesab edirəm ki, o da çox gəlib-getsə, Azərbaycana
daha çox bağlanar.
Xəyalə Rəis