Nakam ömrün xiffəti
Yadımdadır, jurnalistika fakültəsində ilk dərs günü
müəllimimiz bizə belə bir mövzuda inşa yazdırdı: "Mən nə üçün jurnalist olmaq
istəyirəm”. Sonra da qiymətləndirdi. Həmin il də bu fakültəyə 50 nəfər daxil
olmuşdu. Bir nəfər əla, dördü yaxşı,
altısı kafi, yerdə qalanları isə qeyri-kafi qiymət almışdı. Xoşbəxtlikdən, mənim
adım dörd alanların siyahısında idi. Yeganə "beş”in sahibi Sədaqət Paşayeva
(indi Şahbazova) idi. O vaxtdan dostluğumuz başladı. Düz 45 ildir ki,
birliyimiz davam edir. Həmişə bir yerdə
olduq. Bir-birimizin ailə üzvlərini tanıdıq. Sədaqət əslən Bərdədən idi. Hətta
rayon qəzetində istehsalat təcrübəsi keçmək üçün mən həmişə Bərdədə çıxan
"Kommunizmi yolu” qəzetini seçərdim. Əslində biz üç dost idik: Şükufə, Sədaqət və mən. Sədaqətin
atası Həbib dayı da, anası Həvva xala da çox mehriban, qonaq sevər insanlar
idilər. Onlara qonaq gələndə elə sevinərdilər ki, bizi doğma balaları kimi əzizləyərdilər.
Sədaqətin özündən bir-neçə yaş böyük Şahin adlı qardaşı vardı. O da
pedaqoji institutda qiyabi təhsil
alırdı. Gözəl təbi vardı. Şeirləri mətbuatda dərc edilərdi. Hələ o dövrdə Aşıq
Şəmşirlə, eləcə də Bəxtiyar Vahabzadə, Tofiq Bayram, Mir Mehdi Seyidzadə, Əhməd
Ənvər kimi şairlərlə görüşər, onlardan məsləhət alardı. Özünəməxsus yazı üslubu
vardı. Amma acılar olsun, Şahin bir gün maşın qəzasına düşdü, başından ağır zərbə
aldı. Bununla da həyatının normal sahmanı pozuldu. Ünvanı xəstəxanalar, müxtəlif
müalicə ocaqları oldu. Şəfa ondan uzaq düşmüşdü…
Dəyişməyən
bircə Şahinin ilhamı idi. Gecə-gündüz yazırdı. Bilmirəm nədən, bəlkə də hansısa
bir talesizliyə görə Sədaqət - o gözəl qələm sahibi mətbuata gəlmədi. Eləcə,
ömrü boyu nəşriyyatda çalışdı. Balalarını böyütdü, Şahinin qayğılarını çəkdi.
Günlərin birində Şahin tələb etdi ki, onu Ağdamdakı xəstəxanaya aparsınlar.
"Bezdim burdan, Qarabağ havası almaq istəyirəm” söyləmişdi. Bu o zamanlar idi ki, qonşularımız - namərd
ermənilər torpaq iddiasına başlamışdılar. Daşnakların atdıqları mərmi bir gün
Şahinin müalicə olunduğu xəstəxanaya düşdü. Beləcə, cavan bir şairin yeganə
yaşam bağı olan ilhamı da söndü, həyat çırağı da…
Bu günlərdə Sədaqət mənə Şahinin çapa
hazırlanan "Atəşlə doludur küllərim mənim” adlı seirlər kitabının əlyazmasını
verdi: "Bəlkə bir nəzər salasan…” dedi. Bu, adicə kitab yox, elə özü boyda atəş
idi, bağrım alışdı. Hiss etdim ki, bu nakam taleli, amma istedadlı qələm sahibi
haqqında nəsə yazmalıyam, yoxsa özümü bağışlaya bilməzdim. Əgər Şahin
yaşasaydı, kim bilir hansı zirvələri fəth edəcəkdi.
Şahin Bərdəlinin mövzuları həyatın, təbiətin
rənglərinə bənzəyirdi. Bu müxtəlifliyin, rəngarəngliyin içindəki səmimiyyət, təbiilik,
ifadə mükəmməlliyi, könül çırpıntısı, aydınlıq oxucunu valeh etməyə bilməzdi. Hələ
17-18 yaşında görün ana barəsində hansı mətləbləri poetik şəkildə bəyan edirdi:
Deyirəm dünyada
bütün qanunlar,
Ananın əliylə
yazılaydı kaş,
Olmazdı qırğınlar, ahlar,
amanlar,
İnsan səadətə
olardı sirdaş!
Sədaqət böyük ürək ağrısı, amma dərin məhəbbət və etibarla
Şahini oxucuya belə təqdim edir: "Bir vaxt Bərdə əhlinin adı dillərdə gəzən
sevimlisi, ədəbi mühitinin, şeir yığıncaqlarının bəzəyi olmuş, həyatının çiçəklənən
bir vaxtında dünyasını dəyişmiş qardaşım Şahinin şeirlərini çap etdirib oxucuya
çatdırmaq – bu, mənim ən böyük arzum, həyat idealım olub”. Bu, bir xiffətli bacının içindən gələn
nisgilli arzusudur. Şahinin 14
yaşında yazdığı "Palıd” adlı şeirini
oxuduqca, adamın içi oyulur, bu cür istedad və fikir sahibinin açmadan solan həyat
güllərinə göynəməyə bilmirsən:
Palıdın kökünü ovdu yağışlar,
Lakin bərk
dayandı, o yıxılmadı.
Yaşıl gövdəsini
döydü dolu, qar,
Ondakı əzəmət
heç yox olmadı.
Həmin yaşda yazdığı başqa bir şeirindən – "Bərdəm” adlı poetik qənaətindən
nümunə:
Babam Nizaminin
gur səsi səndə,
Anam Nüşabənin
türbəsi səndə,
Palıddan yoğrulub
torpağın, daşın,
Əyilməz ərlərin cərgəsi səndə.
Şahin
xalq və klassik şeirimizin bütün formalarında, növlərində, janrlarında
demək olar ki, poetik nümunələr yaradıb. Onun yazdıqlarının hamısını bir yerə
toplasaq, mübaliğəsiz cildlər sıralanar. Bu külliyətin - gülüstanın içində bəzən zərif, zəif, solğun ləçəklər də ola bilər.
Amma düşünəndə ki, bu şeirlərin çoxu müəllifin məktəbli, eləcə ağrılar içində
qovurulduğu, həyatın zərbələrinə sinə gərdiyi vaxtlarında yazılıb, onda qara
zülmətin işığa, günəşə qənim kəsilməsi səni ağrıtmaya bilmir. Şahin Bərdəli
Hüseyn Cavidə həsr etdiyi şeirdə "Bülbülu susmayan sənət gülşənin əsrlər
boyunca solmayacaqdı” deyir. Yaxud da, Mirzə Ələkbər Sabiri "Sənət vadisinin
vüqarlı dağıdır” fikri ilə tərənnüm edir. "Könlümdə eşq adlı bir günəş yanırdı”
deyən Şahinin lirik şeirləri də qəlbə təsirli və nidalıdır:
Günəşi görməyə
torpaq gül açar,
Günəşlə
qovuşsa torpaq kül olar,
Ən uzaq ulduza getsəm, yol olar,
Sən mənim əlçatmaz
ehtiyacımsan…
Həqiqətən də, adamın ürəyi ağrıyır ki, qəlbi
sevdalarla dolu olan bu istedadlı, bilikli, dərin düşüncəli, vətən eşqli gənc
heç nədən yarımadı. Bütün arzuları doğulmamış, içindəcə boğuldu. Onun hər bir
bölgəmizlə, eləcə də ayrı-ayrı şəhərlərimizlə bağlı şeirləri də çoxdur. "Ən gözəl
dastanın sözüdür Bakı” deyən Şahinin milli kimliyi barəsində yazdığı qəzəl də
özünün mətləb aydınlığı , vətəndaşlıq qayəsi ilə diqqəti çəkir:
Qanım bir türk
qanıdır, şüarımı bilsin hamı,
İş, tərəqqi, hərəkət
şerü-sənət, bir də vüqar!..
Mən bir daha tələbə dostum Sədaqət xanıma öz təşəkkürümü bildirirəm ki, nakam ömür sahibi Şahin Bərdəlinin söz çiçəklərinin
solmağına rəvac verməyib, onları belə bir kitab şəkilində oxuculara çatdırır.
Bu qədirbilənlik, etibarlıq insanın daxili
zənginliyini əks etdirir. Belə məziyyətlərə malik olmaq çox təqdirəlayiq
haldır. Unutmamaq, unudulmamaq deməkdir.
Ömrü yarıda qırılan bir insanın,
şeirləri əlyazma şəkilində solan bir şairin, bir ailənin yeganə oğlunun,
Qarabağ həsrətilə Ağdama qayıdıb, külə dönən bir şəhidin yad edilməsi mənəvi
borcdur, rahatlıqdır... Bu rahatlığın
içindəki xiffət isə əbədidir.
Flora XƏLİLZADƏ,
əməkdar jurnalist