Müxtəlif dillərdə 18 roman yazıb məşhurlaşmaq istəyən poliqlot
İstedad
məfhumunun varlığına inanmır. Deyir ki, insanlar istədikləri hər şeyə nail
olar, öz istedadlarını kəşf edə bilərlər. Ona görə, hər bir uğurun arxasında
istedad yox, böyük iddialar dayanır.Müsahibimiz25 dil bilən poliqlot, tərcüməçi Emin Quliyevdir.
Emin
Bakıda anadan olub. Xətai rayon 56 nömrəli məktəbdə orta təhsil alıb. Ali
təhsilini isə İqtisad Universitetində davam etdirib. Geyim üzrə dizayner,
vokalist, tenor, kino rejissorudur.
"Dil bilmədiyim üçün danlanırdım”
Deyir ki,
uşaqlıqdan qavrama qabiliyyəti yaxşı olub: "İlk dəfə 13 yaşımda İranda olarkən
bir-iki həftə ərzində insanlarla farsca danışmağa başladım. Tez yadımda
saxlayırdım. Amma fikir vermirdim ki, bu, dilçilik qabiliyyətidir”.
Hazırda 25
- ingilis, alman, fransız, italyan, ispan, portuqal, holland, norveç, isveç,
latın, rumın, yunan, fars, çin, koreya, yapon, başqırd, tatar, ərəb, rus,
polyak, çex, ukrayna, fin, sanskrit dillərini bilən həmsöhbətimiz, professional
şəkildə dil öyrənməyə 11-ci sinifdən başlayıb: "11-ci sinifdə oxuyanda ingilis
dilini fərdi şəkildə öyrənmişəm. 4 ay ərzində yaxşı nəticələr əldə etdim. 11-ci
sinfin birinci rübünə qədər ingilis dili
haqqında anlayışım yox idi. Həmişə bilmədiyim üçün müəllimlər tərəfindən
məktəbdə danlanırdım. Dil öyrənməyə həvəsim birdən birə yarandı”.
"Qeyri insanı iddialara sahib idim”
Müsahibimiz
dil öyrənmək baxımından istedadlı olduğunu qəbul etmir. Deyir ki, bütün
insanlar qarşılarına məqsəd qoysalar, dil öyrənə bilərlər: "İstedada inanmıram.
İstedad adlandırdığımız anlayış insanın ümumi dünyagörüşüdür. İnsanın bürcü,
genetik amillər, ailə tərbiyəsi dünyagörüşünə, qavrayışına təsir edir. Ümumi
götürsək, insanın fizioloji amil olaraq götürmə qabiliyyətinin zəif və ya güclü
olma məsələsini qəbul etmirəm. İstedadlı insan kimi qəbul etdiklərimiz,
normadan artıq iddiaya malik olan insanlardır. İddialı insanlar dinamikdirlər
və daim nə isə etməyə çalışırlar. Belə insanlar bizim gözümüzdə istedadlı
görünürlər. Bir insan uğur qazanan kimi fərqləndiririk və deyirik ki, istedadlı
insan idi, uğur qazandı. Xeyr, bunu hər bir insan edə bilər. Hər bir uğurun
arxasında böyük iddialar və cəhdlər dayanır. Mən də qeyri-insanı iddialara
sahib idim. 24-25 yaşımda çiynimə böyük iddialar qoymuşdum. İstəyirdim 35
yaşında dünyada tanınmış insan olum. 50 dil bilim, böyük kitablar yazım. Sadəcə,
sürətim zəif oldu. İstəklərimin 50 faizini həyata keçirməmişəm. İnsan var ki,
daim mübarizə aparır, özü ilə çarpışır, vuruşur. Bəziləri isə tənbəldir və
dünya veclərinə deyil. Belə insanlar bizim gözümüzdə istedadsız görünürlər”.
"İnsanın daxilində işıq yoxdursa...”
Həmsöhbətimiz
25 dili heç bir müəllimin köməyindən istifadə etmədən, özü öyrənib. Deyir ki,
bir insanın daxilində məqsəd, işıq yoxdursa, 500 müəllim də yığılsa, ona heç nə
edə bilməz: "Müəllimlərə həmişə hörmət edirəm, özüm də dərs deyirəm. Amma öz
həyati baxışımda müəllim anlayışını qəbul etmirəm. Bir insanın daxilində bir
işıq yoxdursa, istəyirsən 500 müəllim yığ, xeyri yoxdur. Düzdür, müəllim
təhsil, bilik verir. Amma müəyyən biliklər əldə etdikdən sonra həyatda
məqsədləri olan insanlar özləri də istədiklərini araşdıra, öyrənə bilərlər”.
"Dillərlə idman edirdim”
Dil
öyrənmək sevgisinə gəldikdə isə gənc poliqlot deyir ki, hansısa işdə işləmək və
ya sənət sahibi olmaq üçün bu arzunun arxasınca getməyib: "Mənim dil
öyrənməyimin məişətlə heç bir əlaqəsi olmayıb. Uşaqlıqdan həyata baxışım fərqli
idi. Düşünürdüm ki, dünyadakı insanların hamısı ilə öz dillərində danışacağam.
İnsanları sevirdim və millətləri dərk etmək istəyirdim. Buna görə dil
öyrənirdim. Romantik uşaq fikirlərim var idi. Amma yaş insanın qanadlarını
qırır. Mənim üçün hər şey bir növ idmandır. Sadəcə olaraq, dillərlə idman
edirdim”.
"100 dil öyrənəcəyəm”
Hazırda
yüz dil öyrənməyi qarşısına məqsəd qoyan müsahibimiz deyir ki, təkcə
qrammatikasını bildiyi 60-dan çox dil var və müntəzəm olaraq bunların üzərində
işləyir. Ən asan və ən çətin mənimsənilən dil məsələsinə gəldikdə isə
həmsöhbətimiz bildirdi ki, quruluşuna görə, gec ya tez öyrənilən dillər yoxdur:
"Sadəcə, detalları çox, ya da az olan dillər var.
Hər işin
hissələrini, mexanizmini ardıcıl quranda işin asan olar. Bir işə əl atdınsa,
bunu yarımçıq qoya bilməzsən. Dayanıb geriyə baxmaq olmaz. Bir ucdan tutub
gedirik, harada qırılar qırılar”.
"Kitabın dünyada misli yoxdur”
Emin
dünyada misli olmayan kitab çap etdirmək niyyətindədir: "Kitab hər biri 700
səhifə olmaqla, 5 cilddə çıxacaq. Kitabın əsas məqsədi 125 dili əhatə etmək
deyil, əsas məqsədi universal qrammatikadır. Dünyada misli yoxdur. Dünyada universal
qrammatika yazmaq cəhdləri çox olub . Bu kitabların əksəriyyəti də praktiki
deyil nəzəri biliklər verib. Bu nəzəriyyələr dil öyrənmək istəyənlərə heç nə
verə bilməz. Mənim kitabım praktikdir. 10 il üzərində işlədiyim işdir. Sadəcə,
biliklərimi ehtiyacı olanlara çatdırmaq üçün əlimdən gələn hər şeyi edirəm.
Mənim kitabım xarici dil öyrənmək istəyən hər kəsə, bunu peşəkarcasına etməyə
yardım edəcək. Mart ayına qədər hazır olacaq. Böyük miqyasda olduğu üçün enerji
və vaxt tələb edir. Bunların hamısını
özüm edirəm”.
Gələcək
planlarından danışan həmsöhbətimiz vurğuladı ki, 100 dili mükəmməl şəkildə
öyrənib, müxtəlif dillərdə roman yazan yazıçı kimi tanınmaq istəyir: "Müxtəlif
dillərdə olan 18-ə yaxın romanımı çap etdirib, yazıçı kimi tanınmaq istəyirəm.
Musiqidə və film sahəsində fəaliyyətimi davam etdirəcəyəm, 150 cildlik dil
ailələri üzrə qruplaşmış kitabımı çap hazırlayıram”.
Aygün ƏZİZ