Müstəqil xarici siyasət strategiyası - Fotolar
Azərbaycanın xarici siyasət strategiyası ümummilli
lider Heydər Əliyev tərəfindən müəyyənləşdirilib. Ulu öndər Azərbaycan dövlətinin
xarici siyasətinin vəzifələrini müəyyənləşdirərkən ölkənin müstəqilliyini,
suverenliyini, ərazi bütövlüyünü, təhlükəsizliyini qorumağı və bunları beynəlxalq
təhlükəsizlik sistemi ilə əlaqələndirməyi əsas vəzifə kimi qarşıya qoymuşdu.
Bununla yanaşı, mənafeyi Azərbaycanın milli, həmçinin dövlətçilik maraqları ilə
uyğun gələn ölkələrlə daha sıx əməkdaşlıq, müttəfiqlik etmək, bu imkanlardan
istifadə edərək beynəlxalq sistemdə dövlətimizin mövqeyini möhkəmlətmək də əsas
niyyətlərdən idi.
Regionda baş vermiş hər hansı bir gərginliyin və ya
münaqişələrin aradan qaldırılmasına səy göstərmək, xalqın mənafeyinə uyğun
xarici iqtisadi siyasət yeritmək, ölkə iqtisadiyyatını beynəlxalq iqtisadi
sistemdə təmsil etmək, xarici ölkələrlə elmi, mədəni, humanitar əlaqələr qurmaq
və aparıcı təşkilatlarda fəal iştirak etmək də Azərbaycanın xarici siyasətində
qarşıya qoyulan əsas vəzifələrdəndir. Bu gün hər kəsin "balanslaşdırılmış
xarici siyasət kursu” kimi tanıdığı sözügedən strategiya Prezident İlham Əliyev
tərəfindən uğurla davam etdirilir. Məhz bu strategiya çərçivəsində Azərbaycan
işğalçı Ermənistan istisna olmaqla, bütün dünya dövlətləri, o cümlədən qonşu
ölkələrlə bərabərhüquqlu, qarşılıqlı maraqlara söykənən münasibətlər qurur. Hətta
bu münasibətlər zaman-zaman daha da inkişaf etdirilərək, bəzi dövlətlərlə
strateji müttəfiqlik səviyyəsinə yüksəldilib.
Tam əminliklə deyə bilərik ki, coğrafi baxımdan
olduqca narahat, gərgin regionda Azərbaycanın sabitlik adası kimi var olmasının,
hərtərəfli inkişaf edərək Cənubi Qafqazın lider dövlətinə, Qərbin, Avropanın
etibarlı enerji tərəfdaşına çevrilməsinin, Rusiya, İran və Türkiyə ilə yaxşı
münasibətlər qurmasının təməlində balanslaşdırılmış, müstəqil xarici siyasət
kursu dayanır. Prezident İlham Əliyevin qətiyyət, cəsarət və böyük iradə ilə həyata
keçirdiyi bu siyasət ölkəmizin milli maraqlarını təmin etməklə bərabər, ədalətin,
obyektivliyin nümunəsi kimi də qələmə verilə bilər. Misal üçün, Azərbaycan
qütbləşən dünyada birmənalı olaraq heç bir güc mərkəzinin yanında yer almayıb.
Hansısa dövlət və ya beynəlxalq təşkilatla əlaqələr yaradarkən, bu münasibətlərdən
digər dövlətlərə qarşı istifadə etməyib. Hətta vaxtilə Qərbin, xüsusən də
ABŞ-ın İrana hərbi müdaxiləsi məsələsi gündəmdə olanda, Prezident İlham Əliyev
qətiyyət və cəsarət nümayiş etdirərək, paytaxt Vaşinqtonda media mənsubları
qarşısında bəyanat verdi ki, Azərbaycan bu hərbi müdaxilənin dəstəkçisi, yaxud
poliqonu olmayacaq.
Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik Şurasının (TŞ)
qeyri-daimi üzvü kimi də beynəlxalq siyasətdə ədalətin, obyektivliyin müdafiəçisi
rolunda çıxış edib, müstəqil mövqe nümayiş etdirib. Bu gün də ölkəmiz müstəqil
xarici siyasət yeritməklə dünya dövlətlərinin rəğbətini qazanmaqdadır.Misal üçün, bu günlərdə BMT Baş AssambleyasıABŞ-ın
Qüdsü İsrailin paytaxtı kimi tanımasına dair qərarınınqəbuledilməz olması
barədə qətnamə qəbul edib. Bundan əvvəl də BMT Təhlükəsizlik Şurasında Qüdsün
İsrailin paytaxtı kimi tanınması qanunsuz hesab edilib və 14 üzv ölkə qətnaməni
təsdiq edib. O zaman ABŞ qətnaməyə veto qoyub. ABŞ prezidenti Donald Tramp isə bundan
əvvəl ölkəsinin BMT TŞ-in qətnaməsini dəstəkləyəcək dövlətlərə
maliyyə yardımını dayandıracağını bəyan eləyib. Buna baxmayaraq, 128 üzv ölkə
ABŞ-ın qərarını rədd edən qətnamənin lehinə səs verib, 9 ölkə əleyhinə, 35 ölkə
bitərəf mövqe nümayiş etdirib. Azərbaycan öz ardıcıl və prinsipial siyasətinə
sadiq qalaraq, beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinin tələbələrinə riayət
edərək və kənardan müxtəlif təzyiq cəhdləri olmasına baxmayaraq, Qüdsün
İsrailin paytaxtı kimi tanınması təşəbbüsünün əleyhinə səs verib. Bu, bir daha
sübut edir ki, Azərbaycan müstəqil siyasət yürüdür, beynəlxalq məsələlərin həllinə
dair öz mövqeyi var və bu mövqeyi ardıcıl şəkildə müdafiə edir. Heç bir kənar
iradə Azərbaycanı bu yoldan, öz müstəqil siyasətindən dönməyə məcbur edə bilməz.
Xatırladaq ki, Azərbaycan İstanbulda İslam Əməkdaşlıq
Təşkilatının (İƏT) hazırkı sədri Türkiyənin təşəbbüsü ilə Qüds məsələsinə dair
fövqəladə Zirvə toplantısında da ən yüksək səviyyədə təmsil olunub və məsələ ilə
bağlı konkret mövqe nümayiş etdirib. Halbuki, bir çox İslam ölkələri, o cümlədən
türkdilli dövlətlər tədbirin əhəmiyyətini nəzərə almayaraq, daha aşağı səviyyədə
təmsil olunmuşdular. Bəzi türkdilli dövlətlər, o cümlədən Türkmənistan isə
ümumiyyətlə türkdilli dövlətlərin ortaq maraqları, İslam həmrəyliyi prinsiplərinə
biganə mövqe nümayiş etdirirlər. Ancaq Azərbaycan müstəqil, ardıcıl və
prinsipial siyasət yeridir, dünyada İslam həmrəyliyinin möhkəmlənməsinə, milli
və dini tolerantlığın daha da genişlənməsinə mühüm töhfələr verir. Paytaxt Bakıda
keçirilmiş "2017 - İslam Həmrəyliyi İli: Dinlər və mədəniyyətlərarası dialoq”
mövzusunda beynəlxalq konfransın yüksək səviyyəli auditoriya toplaması deyilənlərə
daha bir misaldır. Dünyanın müxtəlif ölkələrindən, beynəlxalq təşkilatlar və dini
qurumlardan bununla bağlı ölkəmizə daxil olan təbrik məktubları Azərbaycanın
yürütdüyü siyasətə verilən qiymətin göstəricisidir. Sevindirici haldır ki, mühüm
beynəlxalq məsələlərin həllində Azərbaycanın nümayiş etdirdiyi mövqe beynəlxalq
hüququn aliliyinə hörmətin, sülhün və təhlükəsizliyin, tolerantlığın möhkəmlənməsinə
əməli töhfənin bariz nümunəsi kimi dəyərləndirilir.
Politoloq Qabil Hüseynlidə hesab edir ki, BMT Təhlükəsizlik
Şurasında 128 üzv dövlətin, o cümlədən Azərbaycanın ABŞ-ın Qüdslə bağlı qərarını
rədd edən qətnamənin lehinə səs verməsi ölkəmizin müstəqil siyasət yürütdüyünün
daha bir əyani sübutudur. Onun sözlərinə görə, beynəlxalq məsələlərin həllinə
dair Azərbaycanın öz mövqeyi var və bu mövqe hər zaman ardıcıl şəkildə müdafiə
edilir: "BununlaBMT üzv ölkələri ABŞ və İsrailə öz sərt üzünü göstərib. Ən
maraqlı hal isə odur ki, qardaş Türkiyə tərəfindən irəli sürülən bu qətnaməyə
ABŞ-ın müttəfiqləri olan bir sıra Avropa ölkələri də qoşuldu. Bu özü onu göstərirdi
ki, ABŞ-ın atdığı addım, yəni Qüdsü İsrailin paytaxtı kimi tanıması necə ədalətsiz
addım idi.BMT Təhlükəsizlik Şurası bu qərarla sözügedən ədalətsizliyi
alt-üst etdi. Azərbaycan da ona edilən təzyiqlərə baxmayaraq, Türkiyənin irəli
sürdüyü qətnaməni dəstəklədi və sona kimi haqqın tərəfində oldu. Başqa cür də
ola bilməzdi. Azərbaycan İslam həmrəyliyinə daim sadiqdir. Bunu ölkə başçısı da
dəfələrlə bəyan edib. Azərbaycan dövləti müxtəlif tədbirlərlə bunu sübut edib.
İndi də Azərbaycanın bu mövqeyi tamamilə normal, beynəlxalq hüququn prinsiplərinə
uyğun idi”.
Rufik
İSMAYILOV