“Misirli Messi” - Portret
Hətta ən
pessimist misirli futbol azarkeşi belə, 1990-cı ildə 56 illik fasilədən sonra
mundialda görünən Misir yığmasının bu dəfəki həsrətinin 28 il çəkəcəyini,
onları yenidən dünya çempionatına çıxaracaq şəxsin isə 2 il sonra dünyaya gələcəyini
ağlına belə gətirməzdi. Ancaq futbol gözlənilməzliklərlə doludur.
Misir
futbol ölkəsidir. Misirli tarixçilər ölkənin qədim tarixi ilə öyündükləri kimi,
burdan olan futbol azarkeşləri də bu ölkənin futbolunun Afrikada böyük ənənəyə
malik olması ilə fəxr edirlər. Ancaq Misir hər nə qədər Afrikanın futbol ölkəsi
hesab edilsə belə, yerli yığma dünya çempionatının seçmə mərhələlərində bu adı
doğrultmur. Bu ölkənin millisi dünya çempionatının final mərhələsində sonuncu dəfə
1990-cı ildə iştirak edib. İtaliyada təşkil edilən mundiala 56 illik fasilədən
sonra vəsiqə qazanan misirlilərin bu dəfəki həsrəti 28 il çəkdi. Maraqlıdır ki,
bu müddətdə Misir yığması 4 dəfə Afrika Millətlər Kubokunun qalibi olub. Bu il
isə "fironlar ölkəsi” qitə birinciliyinin gümüş medallarını qazandı. Ancaq çətin
ki, bu uğurlar misirli futbol azarkeşlərinin gözündə bu il qazanılan nailiyyətin
yerini versin.
Futbol
komanda oyunudur. Ancaq komanda lider tələb edir. Lidersiz komanda çox nadir hallarda
uğur qazana bilir. DÇ-2018-in seçmə mərhələsinin son turunda evdə Konqonu məğlub
edərək (2:1) mundial həsrətinə son qoyan Misir millisində isə bu vəzifəni öz üzərinə
Məhəmməd Salah götürüb. Məhz 26 yaşlı hücumçunun liderliyi öz üzərinə götürməsi
ilə misirlilərin 28 illik mundial həsrətinə son qoyuldu. Bu yazıda da sizə
misirli futbol azarkeşlərinin qəhrəmanı həmin Məhəmməd Salahdan bəhs edəcəyik.
Qol
vurmadığına görə ağlayan istedad
Məhəmməd
1992-ci il iyunun 15-də, Misirin Qarbiya bölgəsinin Naqriq şəhərində dünyaya gəlib.
Onun futbola marağı çox erkən yaşlarda başlayıb. Ancaq kiçik Məhəmmədin futbola
sevgisinin yaranması üçün xüsusi bir şeyə ehtiyacı yox idi. Onun atası - Qali
Salah vaxtilə futbolçu olub. Məhəmməd futbolun sirlərinə 11 yaşında, "Əl
Mukavlun” komandasında yiyələnməyə başlayır. Ancaq onun karyerası alınmaya da
bilərdi. Belə ki, Məhəmmədin valideynləri onu təhsil alması üçün futboldan
çıxarmaq barədə düşünürdülər. Lakin sonda onlar "Allah bilən məsləhətdir”
deyib, oğullarının həvəsi olduğu sahənin ardınca getməsinə əngəl olmurlar. Elə
yaxşı ki də olmurlar.
Məhəmməd
"Əl Mukavlun”dakı ilk vaxtlarından məşqçilərin diqqətini çəkir. Çalışqan,
intizamlı, yaxşı sürətə malik olan Salah, müdafiənin sol cinahında oynasa da,
tez-tez irəli gedir, hücumları məhsuldar sonluqla tamamlayırdı. Onun müdafiədən
hücum xəttinə keçidinin maraqlı hekayəsi var. Belə ki, bir gün "Əl Mukavlun”
klubu ölkə çempionatındakı əsas rəqiblərindən ENPPİ ilə səfərdə qarşılaşırdı.
Salahın da şans qazandığı oyunda komandası 4:0 hesablı möhtəşəm qələbə qazanır.
Hamının bu uğuru qeyd etdiyi bir anda isə Məhəmməd göz yaşları içində kənarda
dayanır. Səbəb isə onun komandasının bu qələbəsinə qolla töhfə verə bilməməsi
idi.
Yetirməsində
olan bu istəkdən təsirlənən məşqçisi Səid Əl Şeşani köməkçiləri ilə məsləhətləşir
və Salahın xidmətindən vinger kimi istifadə etməyi qərara alır. Seçim özünü
doğruldur. Hücumameyilli yarımmüdafiəçi mövqeyində oynamağa başlayan Məhəmməd
klubun U-16 və U-17 komandalarının heyətində bir mövsümə ümumilikdə, 35 qol
vurur.
Avropa
arzusu
Artıq 18
yaşında "Əl Mukavlun”un əsas komandasına keçir. Məşqçiləri ondakı istedadın
daha səviyyəli klublarda çıxış etməyə imkan verdiyinin fərqində idilər. Onlar
Salahı Misirin ən nəhəng klubları olan "Zəmələk” və ya "Əl Əhli”də görürdülər.
Salah isə bir az da irəli gedərək, Avropa barədə düşünürdü. O, potensialını görür və özünü Avropada
sınamaq istəyirdi. Belə də olur. Cəmi iki il "Əl Mukavlun”un əsas komandasında
çıxış edən Salah, burdan Misir nəhənglərinə yox, birbaşa Avropaya yollanır.
2012-ci
ildə "Bazel”lə Misirin U-23 millisi arasında "Port Səid” stadionunda baş vermiş
faciənin xatirəsinə həsr edilən yoldaşlıq oyununda Salah meydanda ən fəallardan
idi. İkinci hissədə meydana çıxan gənc futbolçu komandasının 4:3 hesablı qələbəsinə
2 qolla töhfə verir. Bu cür istedad "Bazel” seleksiyaçılarının diqqətindən
yayına bilməzdi. Yayınmır da. O, cəmi 20 yaşında, 2,5 milyon avro müqabilində
İsveçrənin "Bazel” klubuna transfer olur. Beləliklə, Salahın Avropa arzusu
reallaşır.
"Çelsi”nin qənimi
İsveçrədə
ilk mövsümü yaxşı keçir. 2012/13 mövsümündə şans qazandığı 50 oyunda 10 qola
imza atır. Elə həmin mövsümdə "Bazel”in heyətində avrokuboklarda da ilk qolunu
vurur. Avropa Liqasının 1/4 final mərhələsinin cavab görüşündə "Tottenhem”in
qapısına yol tapan Salah, komandasının yarımfinala vəsiqə qazanmasına töhfə
verir. O, bu mərhələdə digər İngiltərə nəhəngi "Çelsi”ni də cəzalandırır. Lakin
bu dəfə onun vurduğu top komandasına kömək etmir. İki oyunun nəticəsinə əsasən
2:5 hesabıyla uduzan "Bazel” mübarizəni yarımfinalda dayandırır. İsveçrə klubu
uduzsa da, Məhəmməd "zadəganlar”ın diqqətini çəkə bilir. Növbəti mövsümdə isə
Salah London klubuna qənim kəsilir.
Çempionlar
Liqasının 2013/14 mövsümündə "Bazel” və "Çelsi” bir qrupda yer alır. Qitənin ən
nüfuzlu klub turnirinin favoritlərindən sayılan London klubu gözlənilmədən
"Bazel”lə hər iki oyunu məğlubiyyətlə başa vurur. Salah "Çelsi”yə qarşı hər iki
matçda - həm Londonda (2:1), həm də Bazeldə (1:0) fərqlənir. O, "Bazel”də
olduğu kimi, bu dəfə də cəzalandırdığı komandanın diqqətini çəkir. 2013/14
mövsümünün qışında o vaxt Joze Mourinyonun çalışdırdığı "Çelsi” 11 milyon
funt-sterlinq qarşılığında gənc futbolçunu heyətinə cəlb edir. O, İngiltərə
klubunda çıxış edən ilk misirli kimi tarixə düşür. Ancaq nəhənglərin çıxış
etdiyi London klubunda heyətə düşmək ona müyəssər olmur. 2013/14 mövsümünün
ikinci yarısında cəmi 11 oyunda şans qazanan Salah, 2 qola imza atır. Onun
İngiltərə karyerasının ilk vaxtları qalmaqalsız da ötüşmür. Belə ki, Misirdə hərbi
xidmətə çağırılan Salah bu məsələylə bağlı müəyyən problem yaşasa da, sonradan
yerli hökumət məsələni Məhəmmədin xeyrinə həll edir.
İtaliya macərası və Britaniyaya qayıdış
Ancaq
Salahın "Çelsi”dəki problemləri həll olmur. 2014/15 mövsümündə cəmi 3 oyun
keçirən Məhəmməd İtaliyanın "Fiorentina” klubuna icarəyə verilir. Burda şans
qazandığı 16 oyunda 9 qola imza atan Salah, "Roma”nın diqqətini çəkir.
"Canavarlar”ın "Çelsi”yə etdiyi təklif Məhəmmədi İtaliyada saxlayır. Paytaxt
klubunda ilk mövsümündə çıxışı isə onun əsl istedadını üzə çıxarır - 42 oyun 15
qol. Onun çıxışından razı qalan "Roma” 2016-cı ilin yayında 15 milyon avro
qarşılığında Salahın transfer hüququna yiyələnir. Ancaq vinger İngiltərədəki
uğursuzluğun təsadüf olduğunu sübut etmək istəyirdi. Keçən mövsümdə 19 qola
imza ataraq yenə "Roma”nın əsas simalarndan biri olan Məhəmməd, yayda İngiltərədən,
bu dəfə "Liverpul”dan gələn təklifi dəyərləndirir. İtalyanlar bir il öncə 15
milyon avroya aldıqları misirlini 42 milyon avro qarşılığında İngiltərəyə geri
göndərir.
Salahı
bu dəfə "dumanlı albion”da əvvəlki uğursuzluq gözləmirdi. İtaliyada keçirdiyi
illərdə xeyli təcrübə toplamış hücumçu, qısa müddətdə Yurgen Kloppun etimadını
qazanaraq, əsas heyətin üzvünə çevrilir. O, artıq bu mövsümdə şans qazandığı 13
oyunda 8 qola imza ataraq, komandanın ən məhsuldar üzvlərindən birinə çevrilib.
Azarkeşlərin sevimlisi
Salahın
sərgilədiyi oyun onu çıxış etdiyi klublarda azarkeşlərin sevimlisi halına gətirir.
İntizamlı, çox çalışqan olması azarkeşlərin rəğbətinə səbəb olur. Misirli
futbol azarkeşləri onu ölkə futbolunun simvolu hesab edirlər. Avropada çıxış
etdiyi klublarda isə bir çox ləqəblər qazanıb. Uşaq vaxtı Zinəddin Zidan və
Luiş Fiqunun pərəstişkarı olan Salahı daha çox Lionel Messiyə bənzədirlər. Onu
"Misirli Messi”, "Piramidaların Messisi”, "Firon” kimi ləqəblərlə
çağırırlar.
Salah həm
də, ideal ailə başçısıdır. Onu heç vaxt gecə məclislərində görmək olmaz. Evli
olan Məhəmmədin Məkkə adlı bir qız övladı var. Onun qızına bu adı verməsinə səbəb
isə dini inancıdır.
Misir millisinin xilaskarı
Salah
Misir millisində 2011-ci ildə, hələ "Əl Mukavlun”da çıxış etdiyi zaman debüt
edir. Əvvəlcə ölkənin U-20 və U-23 millilərində oynayan Məhəmməd, 2011-ci ildə
keçirilmiş U-20 dünya çempionatının final mərhələsində və 2012-ci ildə London
olimpiadasında çıxış etmiş Misir millisinin heyətinə daxil edilir. 2011-ci ilin
sentyabrında isə o, əsas yığmada ilk oyununa çıxır. Syerre Leone ilə matçda
yığmada debüt edən Salah, cəmi bir ay sonra, Nigerlə qarşılaşmada millidə ilk
qoluna da imza atır. Bu il baş tutmuş Afrika Millətlər Kubokunda Misir
millisinin əsas siması olan "Misirli Messi” komandasının qitə birinciliyini
2-ci pillədə başa vurmasında əsas rol oynadı. Ancaq Salahın Misir millisinə
verdiyi ən böyük töhfə DÇ-2018-in seçmə mərhələsində yığmanı arxasınca daşıması
oldu. Seçmə mərhələnin son matçında, Konqo ilə ev qarşılaşmasında (2:1) dubla
imza atan Məhəmməd, uzun müddətli həsrətə son qoyaraq, "fironlar”a mundiala
"bilet” qazandırdı.
Portret
Onu uşaq
vaxtından tanıyanlar Salah barədə danışarkən, intizamlı və ambisiyalı
xarakterini daha çox qabardırlar. Onun uğurlarının əsas səbəblərindən biri də
sadəliyidir. İtaliya A seriyası, İngiltərə Premyer Liqası kimi çempionatlarda məhsuldarlıq
nümayiş etdirən, "böyük beşlik” ölkələrinin həvəslə heyətlərində görməyə can
atdıqları Məhəmməd, vətənini, burdakı qohumlarını heç vaxt unutmur. O, daima
yaxınlarıyla əlaqə saxlayır. Hələ uşaq olarkən həlledici oyunda qol vura bilmədiyinə
görə göz yaşlarına əngəl ola bilməyən Salah, illər sonra vurduğu qollarla bütün
misirli futbol azarkeşlərini göz yaşlarına boğdu. Bu dəfə isə qəm-qüssə yox,
sevinc göz yaşlarına. Misir millisi gələn il baş tutacaq mundialda
iddialılardan deyil. Uzun müddət sonra dünya çempionatının final mərhələsinə vəsiqə
qazanan yığmanın azarkeşlərinin əsas gözləntisi baxımlı oyun və ya qrup mərhələsini
adlamaqdı. Ancaq Misir millisi hər nə qədər möhtəşəm heyətə malik olmasa da,
onları hesabdan silməyin qarşısını alan liderləri - "Misirli Messi”ləri
var.
Elnur