Bakı 23°C
Mirzoyev ilk rəsmi dövlət səfərini müəyyən etdi
Özbəkistan prezidenti Şövkət Mirzoyevin ilk rəsmi səfərinin hansı
ölkəyə edəcəyi barədə uzun müddət idi ki, müzakirələr gedirdi. Əksəriyyət hesab
edir ki, ilk rəsmi dövlət səfərinin hansı ölkəyə baş tutması o anlama gələcək
ki, yeni rəhbərlik prioriteti məhz həmin ölkə ilə münasibətlərə yönəldəcək.
Artıq mətbuat öz mənbələrinə istinadən prezidentin ilk rəsmi dövlət səfərinin
hansı ölkəyə reallaşacağını yazıb. Rusiya nəşrlərinin yaydığı xəbərə görə, Ş.Mirzoyev
ilk rəsmi dövlət səfərini 2017-ci ilin birinci yarısında Qazaxıstana edəcək.
Lakin bununla yanaşı, bir sıra mənbələrdən "Nezavisimaya qazeta”ya daxil olan
məlumata görə, yaxın günlərdə onun türkmən həmkarı Qurbanqulu Berdiməhəmmədovla
Türkmənabadda işgüzar dostluq görüşü baş tutacaq. Özbəkistan prezidenti türkmən
həmkarını prezident seçkilərində təbrik
etməklə yanaşı, İslam Kərimovun abidəsinin açılış mərasimində iştirak edəcək.
Nəşrlər yazır ki, Özbəkistan prezidentinin ilk rəsmi səfərini hansı ölkəyə
edəcəyi postsovet məkanında ən intriqalı məsələ kimi diqqət mərkəzində idi.
Daşkənddəki Qazaxıstan səfirliyindən podrobno.uz saytına verilən xəbərə görə,
Şövkət Mirzoyevi Astanada gözləyirlər. Qazaxıstan prezidenti Nursultan
Nazarbayev özbək həmkarını şəxsən ölkəsinə dəvət edib. Analoji dəvəti Rusiya
prezidenti Vladimir Putin, Belarus və Çin liderləri - Aleksandr Lukaşenko və
Tsi Tzinpin də edib.
Özbəkistan prezidentinin dost səfərini ilk olaraq Türkmənistana etməsinin
səbəbləri də var. Qeyd edilib ki, bunun üçün əsas da var - Qurbanqulu
Berdıməhəmmədovu təbrik etməklə yanaşı, Amudərya çayı üzərindən dəmir və
avtomobil yollarının istismara verilməsi nəzərdə tutulub. Bu yollar vasitəsilə
Özbəkistan-Türkmənistan-İran-Oman nəqliyyat dəhlizi yaradılır. Bundan əlavə,
Özbəkistanın Fars körfəzi limanlarına çıxış imkanı yaranır. Bu nəqliyyat
dəhlizi bərpa edilən Böyük İpək yolunun bir hissəsi hesab edilir. Və tək
Türkmənistan üçün deyil, həm də Özbəkistan üçün beynəlxalq yükdaşımalar
baxımından strateji önəm kəsb edir. İqtisadçı Bəxtiyar Erqaşev bildirir ki, bu,
özbək-türkmən əməkdaşlığının əsas istiqamətlərindən biridir: "Bir neçə il
bundan əvvəl başlayan bu layihənin reallaşması Xəzər, Qafqaz və Qara dənizin
limanlarına çıxış, eləcədə həmin istiqamətdə nəqliyyat axının artırılması üçün
ciddi köməkdir. Geriyə istiqamətdə isə Türkmənistan, Özbəkistan və Çinə
yüklərin daşınması üçün mühüm nəqliyyat dəhlizidir”. Ekspert xatırladıb ki,
Daşkənd və Aşqabadın mövqelərinin yaxınlaşması ilə bağlı sistemli işlər 2007-ci
ildə - Türkmənbaşı Saparmurad Niyazovun ölümündən sonra başlayıb. "Son bir neçə
ildə Özbəkistan Türkmənistan üçün ən əhəmiyyətli tərəfdaşa çevrilib. Hətta iki
ölkə prezidentləri - Berdıməhəmmədov və Kərimovun son 3-4 ildə görüşlərinin
dinamikliyi hamını heyrətə gətirirdi. Berdıməhəmmədov heç kimlə bu qədər çox
görüşmürdü”, - deyə Erqaşev bildirib. Onun qənaətinə görə, bunun əsas səbəbi
iki ölkənin ümumi maraqlarının olmasındadır. Bu maraqlar tək enerji
layihələrini deyil, nəqliyyat layihələrini də əhatə edir. Belə ki, Özbəkistan
ərazisindən Türkmənistan-Çin qaz xəttinin üç qanadı keçir.
O ki, qaldı Qazaxıstana ediləcək rəsmi dövlət səfərinə - təsdiqlənmiş
məlumata görə, səfər Novruz bayramından sona baş tutacaq. Sonra isə Moskva və
Pekinə səfər ediləcək. B.Erqaşevin fikrincə, Astanaya səfər hazırlıq
mərhələsindədir. "İki ölkə liderlərinin danışıqlarında Qazaxıstan ərazisində
M-39 nəqliyyat dəhlizi ilə yük və sərnişin daşınmaları ilə bağlı razılaşma
olacaq. Bu yol 2006-cı ildə bağlanıb. Özbək maşınları Səmərqənddən Qazaxıstana
getmək üçün əlavə 100 km. qət etməli olurlar”, - deyə iqtisadçı bildirib. Bir
sıra digər həllini tapmayan problemlər də var və iki ölkənin "yol xəritəsin”də
öz əksini tapıb. Qazaxıstanın bu ölkədəki səfiri Erik Utembayev bildirib ki,
M-39 yolunda işlər bu ayın sonunda başa çatmalıdır.
"Daşkənd üçün yaxın qonşularla münasibətləri intensivləşdirmək çox
vacibdir. Regionun heç bir dövləti ayrı-ayrılıqda problemlərin öhdəsindən
gəlmək iqtidarında deyil. Mərkəzi Asiyanın tarixi reallıqları belədir. Bu, su
resursları, sərhədlər, hətta Əfqanıstandakı mövcud durumdur. İnfrastruktur
layihələrinin həllindən isə bütün regionun gələcəyi asılıdır. Məsələn,
Özbəkistan üçün bu, Fars körfəzi və Pakistanın dəniz limanlarına çıxış
deməkdir”, - deyə Özbəkistan Senatı sədrinin müavini Sadık Safayev bildirib.
Ekspertlər hesab edirlər ki, Astana ilə regional sistemdə münasibətlər Daşkənd
üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Vaxtilə iki ölkənin regional liderlik uğrunda
mübarizə apardıqları gündəmdə idi. Lakin əslində belə deyildi. Hər iki dövlət
buna heç can da atmırdı. Lakin iki ölkə səylərini birləşdirməklə regionda söz sahibinə
çevrilə bilərlər.
Azər
