“Min illik yemək mədəniyyəti təcrübəsinə sahibik” - Reportaj
22-25 mart tarixlərində Ankara valisi və Aksaray Bələdiyyəsi tərəfindən
Ankarada təşkil edilən, 23 ölkənin iştirakı ilə 3-cü dəfə keçirilən "Travel
Expo” turizm sərgisi-qastronumu baş tutdu. Sərgidə bir tarix yaşandı, belə ki, türk
paxlavası Ginnesin Rekordlar Kitabına daxil edildi.
3 gün davam edən sərginin ilk - açılış günü bayram ab-havasında keçdi.
Türkiyənin mədəniyyət və turizm naziri
Numan Kurtulmuş açılış mərasimindəki çıxışında 2018-ci ilin onlar üçün
uğurlu bir il olacağına ümid etdiyini bildirdi. Əlavə etdi ki, bu il 38 milyon
turist qəbul olunub və bu heç də xəyal edilən bir rəqəm deyil. Daha sonra nazir
Türk mədəniyyətinin, eyni zamanda, Türk mətbəxinin zəngin bir tarixə malik
olduğunu qeyd etdi: "Böyük bir təcrübəyə sahib Türkiyədə min illik mətbəx
təcrübəsi var. Türk yemək sənətinin dünya turizminə gətirilməsi vacibdir. Bunu
dünya turizminə qazandıraraq, əhəmiyyətli bir maraq sahəsi halına gəlməsini
təmin etməliyik. Orta Asiyadan Mesopotamiyaya, Balkanlardan Qafqaza qədər çox
müxtəlif coğrafiyalarda minlərlə il içərisində inkişaf etmiş bir yemək
mədəniyyəti təcrübəsinə sahibik. Buna görə də nə qədər öyünsək azdır. Ankaranın
turizm sahəsində daha güclü bir vilayətə çevrilməsi bizim üçün çox önəmlidir.
Bunun üçün turizm sərgisi əhəmiyyətli bir fürsətdir. Burada bu imkanın
qapılarını əvvəl ankaralılara, sonra Türkiyəyə və bütün dünyaya açırıq.
Türkiyənin sahib olduğu bütün zənginlikləri dünya turizminin diqqətinə təqdim
etmək üçün səylə çalışırıq”.
Martın 21-də Türkdilli ölkələrin mədəniyyət paytaxtı seçilən Kastomonu
şəhərində keçirilən Novruz şənliyinə qatıldığını bildirən N.Kurtulmuş bunun Türk
mədəniyyətinin tanınmasında böyük rol oynadığını vurğuladı: "Türkiyənin hər
yerində - Göbəkli təpədən tutmuş İstanbuldakı Bizans qalıntılarına, Qara
dənizdən Egeyə qədər hər yerdə müxtəlif zənginliklərə sahibik. Roma, İtaliya,
Monqolustandan daha çox Roma əsərləri olan bir ölkədir Türkiyə. Yunanıstanda
olduğundan daha artıq yunan tarxinin antik əsərləri Türkiyədədir. Dünyanın ən
qədim insanları burada yaşayıb. Göbəkli təpənin 9 min illik bir keçmişi
olduğunu bilirik. Dünyanın ən böyük imkanlarına sahib olan ölkələrin bəlkə də
birincisiyik. Nə yazıq ki, bunların yalnız bir hissəsini insanlara göstərə
bilmişik. İnşallah, bunların hamısını dünyaya tanıdacaq və turizmə təqdim edəcəyik.
Bu gün keçirdiyimiz bu sərgi bizim üçün bunları dünyaya tanıtmağımızda bir
vəsilə olacaq”.
Ankara valisi Ercan Topaca isə
çıxışında turizm sərgisinin Türk
turizminə müvəffəqiyyət gətirəcəyini bildirdi. Türk turizminə qastronom yolu
ilə müxtəliflik qazandırmağı, Ankaranın turizm, mədəni dəyərlərini Türkiyənin
və dünyanın gündəminə gətirməyi qarşılarına məqsəd qoyduqlarını vurğuladı: "Bu sərgi
valiliyimiz haqqında bizi maraqlandıran ölçüyə daha çox bağlıdır. Vali olaraq
gəldiyimiz andan etibarən bu işi dəstəkləməyə çalışmışıq. Məqsədimiz eyni
zamanda, Türk turizmini qastronomiya vasitəsilə dünyaya tanıtmaqdır. Bütün
dünyada Ankara mədəni dəyərlərini təqdim etmək bizim üçün önəm kəsb edir. Uzun
bir hazırlıqdan sonra bu zirvəni birlikdə təşkil edirik. Bugün deyiləcək
fikirlər, təkliflər Türk turizminə, Ankaraya, ölkəmizə əhəmiyyətli qatqıları
təmin edəcək”.
E.Topaca fikirlərinə rekordlar kitabına daxil ediləcək türk paxlası
ilə davam etdi: "Bu hadisə təxminən 400 kiloqram paxlava bişirməklə rekord bir
sınaq olacaq. Ümid edirəm ki, Ginnessin standartlarına uyğun bir şəkildə
nəticələnəcək və inşallah, Türkiyəmizin ən məşhur qastronomik dəyərlərindən olan
paxlavanı çox fərqli ölçülərdə və çox fərqli gözəlliklərdə bişirmək və
hazırlamaq surətiylə bu sahəyə əhəmiyyətli bir qatqı etmiş olacağıq. Paxlavanın
ərsəyə gəlməsi üçün böyük bir əmək tələb olundu, o cümlədən xüsusi sobanın
hazırlanması, yüklənməsi, quraşdırılması və kəsilməsi. Bu səyi verən
dostlarımıza da təşəkkür edirəm. İstər sərginin, istərsə də sammitin təşkil
edilməsində əməyini bizdən əsirgəməyən başda Mədəniyyət və Turizm Nazirimiz
olmaqla bütün işçilərimizə, aşpazlarımıza, onların federasiyalarına və bu işdə əlaqəsi
olan bütün yoldaşlarımıza hüzurunuzda bir daha təşəkkür edirəm”.
Aşbazlar və Şirniyyatçılar
Konfederasiyasının (TAŞPAKON) başçısı Gökhan Tufan çıxışında Türk
qastronomiyasının milli dəyərlərinin ən əhəmiyyətlisi olan paxlavanın Ginnes
Dünya Rekordlar Kitabına daxil olmasının əhəmiyyətliliyini vurğuladı:
"Paxlavamızı çox əhəmiyyətli bir mükafatla taclandıracağıq. Bir sıra
dövlətlərin sahib çıxmağa çalışdığı bu mədəni dəyərimizi artıq təsdiqləyərək,
bunu ən yaxşı şəkildə tətbiq edən ölkə olaraq tarixə keçəcəyik”.
Böyükşəhər bələdiyyə başçısı
Mustafa Tuna Qastronomi Zirvəsi və Turizm Sərgisinin faydalı olacağına ümid
etdiyini bildirdi: "Ankara, sənaye və ticarət şəhəri olmaqdan başqa, sürətlə
turizm şəhəri halına gəlir. Biz yerli administrasiyalar olaraq, turizmə olan
töhfəmizin davam edəcəyini deyirik”.
Gazi Universitetinin
müəllimi, Qastronomi Zirvəsi İcra Komitəsi və TUADER başqanı Məhərrəm Tuna qastronomiyanı
turizm baxımından qiymətləndirdikdə, onun insanın əsas ehtiyacını ödəməsindən
başqa, onunn səyahət etməsinə səbəb olan əsas amillərdən biri kimi
dəyərləndirdi: "BMT-nin Dünya Turizm Təşkilatının 2017-ci il hesabatına görə,
1.3 milyard insan səyahət edir. Bu səfərlərdə qastronomiyanın yeri artmaqdadır.
3-cü turizm sərgisi və inkişaf planlarında ələ alınan bu xüsusi mövzunun
ölkəmiz baxımından ən yüksək məhsuldarlığı təmin etməsi üçün bu sahədə aparılan
araşdırmalar, yığıncaqlar, hesabatlar, tədbirlər və festivalların inkişaf
etdirilməsi bizim üçün vacib olan amillərdəndir. Bu baxımdan qastronomi sammiti
və turizm sərgisini ölkəmizin unikal dəyərlərini, qadınlarımızın əl işlərini, Türk
mədəniyyətini və qonaqpərvərliyini beynəlxalq aləmdə tanıtmaq üçün yaxşı bir
fürsət olaraq görürəm”.
Daha sonra Ankara Ticarət Otağı (ATO) Konqres Sərgisi və Kongres
Mərkəzində təşkil edilən sərgidə bir dünya rekordunun qırılmasının şahidinə
çevrildik. Böyük bir sobada 513 kiloqram türk paxlavası bişirildi. Bu paxlava ölçülərinə
görə Ginnesin Rekordlar Kitabına daxil oldu. Dünyaya səs salan paxlava 2,5 metr
enində, 7 metr uzunluğunda və 11 min 800 dilimdən ibarət idi. Paxlava
istehsalında 100 kiloqram un, 100 kiloqram şəkər, 80 kiloqram qoz və 80
kiloqram kərə yağı istifadə edilib. Sərgiyə gələnlərin böyük diqqətini çəkən
paxlavadan dadmaq bizim də qismətimizə düşdü. Dünyanın dörd bir yanından
sərgiyə təşrif buyuran qonaqlar paxlavadan dadaraq stendləri gəzdilər.
Burada ölkələrin təhsil, otel imkanları, eyni zamanda suvenirlər,
bayraqlar və sair nümayiş olunurdu. İlk olaraq, Qırğısıztan stendi diqqətimizi
çəkdi. Onlar rəsm əsərləri ilə bu sərgiyə qatılmışdı. Stendə bələdçilik edən
Yıldız Həsənəli bizimlə söhbətində mədəniyyətin elə rəsmdən başladığını dedi:
"Burada öz çəkdiyimiz rəsmləri təqdim edirik. 8 nəfərin rəsmini gətirmişik. Biz
bu sərgidən bacardığımız qədər istifadə edirik. İstəyirik ki, burada bizim də
mədəniyyətimiz və rəsmlərimiz dünya xalqlarına nümayiş olunsun. Biz də bu
sərgiyə öz sənət rəngimizi aşılayırıq. Ən böyük mədəniyyət göstəricisinin
rəssamlıq olduğunu düşündük. Rəsmlərimiz sərgidə iştirak edən insanların böyük
marağını çəkib. İnsanlar sərgimizdə şəkil çəkdirir və tariximizlə tanış olurlar.
Qırğızıstanın geniş mədəniyyəti var, bu da onun bir nümunəsidir”.
Sərgidə insanların diqqətini çəkənlərdən biri də qədim çarıx sənəti
ilə məşğul olan Kamil Kuyukazan oldu. Onunla söhbətdən doymaq olmurdu. Usta
deyir ki, çarığın əsas özəlliyi odur ki, əvvəllər bunu folklor ustaları
geyinərdilər: "Biz bunları suvenir məqsədilə hazırlayırıq. Çünki bunlar çox
diqqət cəlb edir. İndi də istifadə edilir. Daha çox xaricilər alır. Əsasən də
qulağı küpəli oğlanlar, hip-hop dinləyənlər, cırıq şalvarlar geyinənlər. Bu,
xam dəridir, əldə hazırlanan dəridən düzəldilir. Bu ayaqqabılar qışda istifadə
edilməz, yalnız yayda geyilir. Tərkibində kimyəvi maddə olmadığı üçün yayda
çarıqların içərisi sərin olur. Biz bunları daha çox turistlər olan yerlərə
aparırıq. Normalda bu sənət atadan oğula keçir. Ancaq mən bir müəllim yanına
gedib öyrəndim. İndiki dövrdə bu sənətə maraq qalmayıb”.
Aksarayın təqdimatında çox böyük rol oynayan və Anadolu Aslanı olaraq
tanınan Aksaray Malaklı cinsindən Artist adlı it də sərgidə ziyarətçilərin
sevimlisi oldu.
Qeyd edək ki, Ankara ATO Konqresində təşkil edilən "Travel Expo” turizm
sərgisinə millət vəkilləri, Aksaray bələdiyyə başçısı, qeyri-hökumət
təşkilatlarının nümayəndələri daxil olmaqla çoxlu sayda insanlar qatılmışdı.
Dünyanın bir çox ölkəsindən sərgiyə media nümayəndələri də dəvət edilmişdi.
Xəyalə Rəis
Bakı-Ankara-Bakı