Milli və müasir - Fotolar
Əsrlərdir
ki, aşıq sənəti xalqımızın milli kimliyini və
mədəni koloritini özündə təcəssüm etdirir. Sadə xalqın həyat tərzi, məişət
qayğıları, istək və arzularını tərənnüm edən aşıq sənəti UNESCO-nun qeyri-maddi mədəni
irs üzrə Reprezentativ siyahısına daxil edilib. Lakin qədim tarixə malik olan
bu sənətin nümayəndələrinin ənənəvi geyim forması dəyişəcək.
Belə ki, Azərbaycan Aşıqlar Birliyində hesab edirlər
ki, uzun çəkmə və hündür papaqlı hazırkı geyimlər daha çox hərbi formanı
xatırladır. Onu yeniləməyə və daha da milliləşdirməyə ehtiyac var. "Xəzər Xəbər”in
məlumatına görə, artıq yeni geyim formasının modelləri hazırdır. Yeni geyimlər
milli və daha müasir formada hazırlanıb. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi də bunu
təsdiqləyərsə, aşıqlar bundan sonra yeni geyimlərində görünəcəklər. Bəs görəsən
yeni geyimlər hansı zərurətdən ortaya çıxıb? Aşıqların yeni geyimlərə münasibəti
necədir?
Azərbaycan
Aşıqlar Birliyinin sədri, folklorşünas alim, professor Məhərrəm Qasımlı "Xəzər Xəbər”-ə açıqlamasında bildirib ki, yeni
geyimlərdə milli atributlardan istifadə dilib: "Yeni geyimlərdə əvvəlkilərdən fərqli
olaraq papaq və çuxa mərkəzdədir. Bu geyimlərdə diqqət çəkən məqamlardan biri də
odur ki, ənənəvi uzunboğaz aşıq çəkmələrindən və geniş balaqlı şalvardan imtina
edilib. Bunun əvəzində normal ayaqqabı, şalvar və üstdən çuxa geyinilir. Yeni
köynəklər milli cizgilər və butalarla bəzədilib. Papaqların ölçüsü də nisbətən
kiçildilib. Qadınlar üçün hazırlanan yeni modellər isə iki - göy və narıncı rənglərdədir.
Qadınların da geyimi və araxçınları butalarla bəzdilib. Xanımların kəməri ənənəvi
olaraq diqqətdə saxlanılıb. Yeni geyimin üstün cəhətlərindən biri də odur ki,
bu geyimlərdə saz ifa etmək daha rahatdır. Yeni hazırlanan aşıq geyimlərində
millilik və müasirlik vəhdət təşkil edir”.
Aşıq Elməddin
Məmmədli deyir
ki, gənc aşıq kimi yeni geyim formalarını çox bəyənir: "Çünki milli paltarda
aşıqlar çox sərbəst olur. Bu geyimlərdə sazda ifa etmək daha rahatdır. Məsələn,
əvvəllər kostyum geyinib saz ifa edirdik ki, bu da bəzi narahatlıqlar
yaradırdı. Milli paltarlar hər şeydən əvvəl rahatlığı təmin edə bilir. Həmçinin
milli geyimdə sən paltar haqqında fikirləşmirsən, geyim qaydasında olduğuna görə,
fikrin saz çalıb-oxumaqda, öz ifanda olur. Kostyum-qalstukda səhnə alanda isə, davamlı
şəkildə özünü düzəltməyə çalışırsan. Düşünürəm ki, yeni geyimlə bu problemlər
arxada qalacaq. Lap əvvəllər geyinilən aşıq formaları var idi ki, müasir dövrdə
gənc aşıqlar onu geyinməkdə çətinlik çəkirdilər. Bir çox aşıqlar heç bu geyimə
həvəs göstərmirdilər. Mən özüm indiyə kimi həmin formanı bircə dəfə məcburiyyətdən
geyinmişəm. Milli geyimi isə xanəndələrimiz və rəqqaslarımız da geyinir. Bundan
sonra artıq aşıqlar da bu geyimdən istifadə edəcəklər. Milli ornamentlərlə bəzədilən
geyimi geyinmək hər kəs üçün maraqlıdır. Bəzi xarici ölkələr var ki, onların milli
geyimlərini təkcə sənət adamları deyil, hətta adi adamlar da geyinir və hər kəs
də buna normal yanaşır. Buna misal olaraq Qazaxıstanı nümunə göstərə bilərəm. Aşıqlar
üçün tikilən yeni geyimi geyinmək heç kim üçün ayıb deyil. Geyim həm də insanın
kimliyindən xəbər verir. Bundan sonra bu geyimi geyinən şəxslərin hansı sənət
sahibi olduğu bilinəcək. Adi geyimdə bunu müəyyən etmək bir qədər çətindir.
Yeni geyimləri biz Molla Pənah Vaqifin 300 illiyinə həsr olunmuş tədbirdə
geyindik. Həmin geyimdə olan şəkilləri sosial şəbəkədə paylaşdıqda, insanlardan
müsbət rəylər aldıq. Hər kəs bu geyimləri çox bəyəndiyini bildirdi”.
Aşıq Ulduz
Sönməzin də mövzu
ilə bağlı fikirlərini öyrəndik. O da bu geyimlərdən çox razı qaldığını
bildirdi: "Milli üslubda tikilən yeni formaları çox bəyənmişəm. Bildiyiniz kimi,
bu geyimlər Aşıqlar Birliyinin nəzdində hazırlanır. Artıq başlanğıc olaraq bir
neçə geyim tikilib. Bundan sonra birliyin bütün üzvləri üçün bu geyimlərin
tikilməsi nəzərədə tutulub. Yeni formalar çox gözəl, rahat və rəngarəngdir. Düşünürəm
ki, bu dəyişikliyə çox ciddi ehtiyac var idi. Çünki müasir dövrdə hər şey dəyişir.
Biz də öz sənətimizdə milli üslubumuzu qoruyub saxlamaqla dəyişiklik etməliydik.
İndiyədək hərə öz istədiyi kimi geyinirdisə, bundan sonra artıq hər kəs vahid
formada ifa edəcək ki, bu da çox vacib məqamlardan biridir. Xüsusən kişilər
üçün kostyumda saz ifa etmək çox çətin idi. Çünki kostyumun yaxası, qalstuk
sazı tutanda narahatlıq yaradırdı. Milli forma ilə isə saz sinədə düzgün
qaydada oturur. Bu geyim səhnədə də çox gözəl görünür. Həm də bizim milli
kimliyimizdən və tariximizdən xəbər verir. Yeni geyimlərdən hələlik 10 dəst
tikilib. Yaxın gələcəkdə bu geyimlərin bütün üzvlər üçün tikilməsi nəzərdə
tutulur”.
Şəbnəm
Mehdizadə