Milli maraqların tələb etdiyi çağırış - Fotolar
Və ya Türkiyə ilə
Azərbaycanın media sahəsindəki əməkdaşlığının yaratdığı perspektiv
Azərbaycanla Türkiyə arasında bir çox sahələrdə, o
cümlədən media sahəsində də yüksək səviyyəli əməkdaşlıq var. Vətən Müharibəsindən
çox-çox illər öncə başlayan bu əməkdaşlıq 44 günlük İkinci Qarabağ Savaşı
dövründə özünü daha qabarıq şəkildə büruzə verdi. Prezidentin İlham Əliyevin
"TRT Haber”, CNN-Türk, "Haber Global”, "Haber Türk”, "NTV”, "A Haber” kimi
Türkiyə televiziyalarına müsahibəsi, Prezidentin köməkçisi Hikmət Hacıyevin
milli məsələmizlə bağlı bu media qurumlarına müsahibə və açıqlamaları, həmçinin
Türkiyə mediasının Qarabağ müharibəsini daim gündəmdə saxlaması, Azərbaycanın
haqlı mövqeyi, Ordumuzun qalibiyyəti barədə müzakirə və diskussiyaların təşkili
buna əyani misaldır. Həmin müddətdə Türkiyə mediası Azərbaycana hərtərəfli
dəstək oldu. Türkiyəli jurnalistlər Ermənistanın raket və artilleriya
hücumlarına məruz qalmış Gəncə, Bərdə, Ağdam, Tərtər, Goranboy və sair yaşayış
məntəqələrimizdən, eyni zamanda döyüşlərin getdiyi ərazilərdən hazırladıqları
reportajlarla həqiqətləri bütün dünyaya çatdırdılar. Beləliklə də, Azərbaycanın,
sadəcə ön cəbhədəki hərbi əməliyyatlarda deyil, dünyada daim davam edən informasiya
müharibəsində də qalib olmasına mənəvi dəstək oldular. Bu əlaqələrin daha da
inkişaf etdirilməsi üçün Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Azərbaycana
səfəri çərçivəsində "Türkiyə ilə Azərbaycan media məkanında strateji
əməkdaşlıq haqqında Anlaşma Memorandumu” imzalandı. Maraqlıdır, Azərbaycan və
Türkiyə arasında media sahəsindəki əməkdaşlıq əlaqələrinin daha da inkişaf
etməsi, böyüməsi üçün əlavə hansı addımların atılmasına ehtiyac var?
Birgə
imkanlar və potensial səfərbər edilməlidir
Azərbaycan Mətbuat
Şurasının sədri Əflatun Amaşov "Kaspi” qəzetinə açıqlamasında deyib ki, Türkiyə ilə Azərbaycan arasında ən
müxtəlif səviyyələrdə yüksək səviyyəli əməkdaşlığın media sektorunu da əhatə
etməsi olduqca vacibdir. Bu əməkdaşlığın mövcudluğuna diqqət çəkən Şura sədri
bildirib ki, heç şübhəsiz, gələcəkdə bu əlaqələr daha da inkişaf edəcək: "Hər
iki ölkə arasında media sahəsində əməkdaşlıqla bağlı memorandum bu baxımdan
böyük əhəmiyyət daşımaqdadır. İndiyədək keçilmiş yol var. Əgər
müstəqilliyimizin ilk illərində Azərbaycan Türkiyə cəmiyyəti üçün bir o qədər
tanınmamış bölgə idisə, artıq belə deyil. Vəziyyətin müsbətə doğru inkişafında
həm Türkiyənin, həm də Azərbaycanın media orqanları, jurnalist təşkilatları
kifayət qədər səmərəli iş apardılar. Lakin indi qarşıda duran çağırışlar
fərqlidir. Vətən Müharibəsi dönəmi də bu deyimin aktuallığını ortaya qoydu.
Ölkələrimiz məhz media sahəsindəki əməkdaşlığa sistemli yanaşmalıdırlar.
Türkiyə mediası bizim üçün əlbəttə, Azərbaycan həqiqətlərinin dünyaya
çatdırılması üçün olduqca vacib platformadır. Bu, öz yerində. Ancaq biz
baxışımızı yalnız məhz bunun üzərində qura bilmərik. Eyni zamanda, Türkiyə də,
məsələni təkcə dost və qardaş ölkəyə dəstək müstəvisində görməməlidir. Bu
dəstək hər bir halda var və danılmazdır. Bununla yanaşı, birgə imkanlar və
potensial səfərbər edilməlidir”.
İdeoloji
rupor olmaq missiyası
Ə.Amaşov bildirib ki, görüləcək işlər, xüsusən də
dünya mediasına inteqrasiya, milli maraqların müdafiəsindəki səmərəlilik
artırılmalıdır: "Bir növ, fəaliyyət vahid ideoloji baxışla koordinasiya
edilməlidir. Biz 44 günlük Vətən Müharibəsində gördük ki, Azərbaycana xaricdən
olan media təzyiqlərinin bir həlqəsini elə Türkiyəyə qarşı təzyiqlər təşkil
edirdi. Baxın, ABŞ Türkiyəyə sanksiya tətbiq etdi. Azərbaycan Prezidenti dərhal
buna reaksiya verərək özünün mənfi münasibətini açıqladı. Fikrimcə,
medialarımızın reaksiyası da məhz bu formada olmalıdır. Bilirsiniz, burada
media fəaliyyəti heç də elə başa düşülməməlidir ki, biz, yəni həm Azərbaycan,
həm də Türkiyə mediası nələrisə, hansısa fikirlərisə operativ, dolğun formada
çatdırmaqla kifayətlənməliyik. Doğrudur, bu da əsasdır. Ancaq hesab edirəm ki,
burada milli maraqlar naminə bir növ, ideoloji rupor olmaq missiyası da əsas
götürülməlidir. Məncə, məhz bu istiqamətdəki fəaliyyətin koordinasiyasına
ehtiyac var”.
Qlobal
imperializmin informasiya savaşı
"Yeni Azərbaycan”
qəzetinin baş redaktoru, millət vəkili Hikmət Babaoğlu hesab edir ki, hazırda media yumşaq güc
vasitəsidir və bütün müharibələrdə aparıcı müharibə komponentlərindən biri kimi
çıxış edir: "Biz Vətən Müharibəsində bir daha bunun şahidi olduq. 27 sentyabrda
başlayan müharibə paralel olaraq informasiya müstəvisində də hər gün aparıldı.
Qlobal imperializmin informasiya savaşı bizə qarşı öz sərt və monipulyativ
metodları ilə cəbhə açdı. Müzəffər Ali Baş Komandanımız, Prezident İlham Əliyev
hər gün paralel olaraq döyüş meydanı ilə bərabər informasiya müstəvisindəki
savaşda da ən müxtəlif həmlələri dəf etməli oldu. Bu tarixi prosesdə, biz yenə
də yanımızda qardaş Türkiyənin mediasını gördük. İstər ən yeni media
adlandırdığımız internet resurslarının ən müxtəlif seqmentlərində, istərsə də
elektron və klassik mediada Türkiyə daima bizi dəstəklədi. Hətta bəzən bizim
dünyaya çatdıra bilmədiklərimizi onlar çatdırdılar. Beləliklə də, Vətən Müharibəsindən
sonra Türkiyə-Azərbaycan münasibətləri öz tarixi ənənələrinə sadiq qalmaqla,
yeni keyfiyyət mərhələsinə qədəm qoyduğu kimi, iki ölkənin mediası da buna ayaq
uydurmaqla, yeni birgə fəaliyyət mərhələsi yaratmalıdır. Bir millət iki dövlət
prinsipindən çıxış etməklə bir millətin vahid media platformasını yaratmağı
bacarmalıdır. Bunu üçün hazırda çox mühüm çağırışlarla üz-üzəyik”.
Ortaq
maraqlarımızı qoruyan gücə çevrilmək
Baş redaktor vurğulayıb ki, milli maraqlarımızın
tələb etdiyi bu çağırışdan doğan məqsədləri yerinə gətirməklə yeni vəzifələrimzi
müyyənləşdirməliyik: "İlkin olaraq yazılı və şifahi ifadədə həmişə aktual olan
ortaq dil məsələsinə diqqət etməliyik. Bu, olduqca vacibdir. Çünki bizim yarada
biləcəyimiz ortaq ünsiyyət vasitəsi digər türkdilli dövlətlərlə də ortaq media
platforması yaratmağımıza kömək edəcək . Bu isə informasiya gücümüzdən ortaq
maraqlar üçün daha operativ və daha effektiv istifadə edə bilməmizin yolunu
açacaq. Ona görə də, hazırda ölkəmizdə yayınlanan türk filmlərini bizim ləhcəyə
uyğunlaşdırmaqdan imtina etməliyik. Çünki belə çevirmə, hətta ən yüksək
səviyyədə olsa belə, filmin koloritini və emosiyasını tam əks etdirə bilmir,
bizi hədəflərimizdən uzaqlaşdırır. Halbuki, orijinal ləhcədə biz bunu tam başa
düşə və qavraya bilirik. İkincisi, ortaq nəşrlərin və agentliklərin yaradılması
məqsədəmüvafiq ola bilər. Beləliklə, dil mübadiləsi sürətlənər və geniş
regional informasiya platforması yarana bilər. Biz hazırda dünyada baş verən
proseslərə, dil birliyinə əsaslanaraq yaratdığımız regional təşkilatların aktiv
reaksiyasını görürük. Məsələn, Türk Şurası Vətən Müharibəsində bizə dəstək
bəyanatları ilə çıxış etdiyi kimi, indi də qardaş Türkiyəyə qarşı yönələn
ədalətsiz sanksiyalara etiraz edir. Bax, mediamız da təqribən belə mobil və
operativ şəkildə ortaq maraqlarımızı qoruyan gücə çevrilməlidir”.
Media
Məkanında Strateji Əməkdaşlıq
"Global Journalism
Council”-un xarici ölkələr üzrə rəhbəri, "Modern.az” xəbər saytının baş direktoru
Elşad Eyvazlı isə bizimlə
söhbətində qeyd edib ki, Azərbaycan və Türkiyə arasında "Media Məkanında
Strateji Əməkdaşlıq anlaşma memorandumu” hazırda Azərbaycan üçün böyük
əhəmiyyət kəsb edir: "Bunu birmənalı şəkildə bilmək lazımdı. Çünki Azərbaycan Prezidenti
son vaxtlar dəfələrlə vurğulayıb, hətta Zəfər paradında Türkiyə Prezidenti
Rəcəb Tayyib Ərdoğan da qeyd etdi ki, Qarabağda savaş bitsə də, digər sahələrdə
yeni başlayıb. Memorandumun bu istiqamətdə böyük faydası var. Verilən
öhdəliklərin yerinə yetirilməsi üçün hər birimiz əlimizdən gələni etməliyik.
Bunu demək istəyirəm ki, artıq zamanın özü də bu məsələnin işlək hala
gətirilməsi mexanizminin düzəlməsi üçün diktələr edir. Çünki bütün sahələrdə
olduğu kimi, media sahəsində də əməkdaşlıq zəruridir. Bu zərurilik bizim
informasiya müharibəsindəki qələbəmizi təmin etmək üçün əsas məqamlardan
biridir. Azərbaycanın Türkiyə ilə media sahəsindəki əməkdaşlığının vədinə
gəldikdə, deyə bilərəm ki, istəsək də, istəməsək də bir gerçəklik var. Bizim
dünya mediasına çıxışımız daha çox Türkiyə mətbuatı ilə əməkdaşlıqla bağlıdır.
Türkiyə ilə əməkdaşlıq bu məsələdə bizə irəliyə getməyə imkan yarada bilər.
Eyni zamanda Avropa, Amerikaya çıxışımıza imkan verə bilər. Türkiyə mediası ilə
strateji əməkdaşlıq Azərbaycan mediasının həm inkişafına, həm dünyaya
çıxışında, həm də jurnalistlərimizin tanınmasında böyük rol oynayacaq”.
"Media
Türk” televiziya kanalı
Baş redaktor deyib ki, texnika, tanınma baxımından
Türkiyə mediasının üzvləri Azərbaycanın media mənsublarından xeyli irəlidədir:
"Biz bunu etiraf etməliyik ki, nə qədər texnikalarımız, güclü media
qurumlarımız olsa da, Türkiyə mediası ilə müqayisəolunmazdır. Savaş dövrü onu
göstərdi ki, Türkiyə mediası Azərbaycana qucağını açıb. Azərbaycan mediası
bundan qardaşcasına istifadə edib, inkişaf etməlidir. Azərbaycan və Türkiyə
bütün sahələrdə türk dünyasına örnək olub. Söhbət iqtisadi, mədəni, siyasi,
səhiyyə, təhsil münasibətlərdən gedir. Artıq Azərbaycanla Türkiyə eyni ölkə
anlamına gələ bilir ki, hər şeyi bir-biri ilə bölüşürlər. Təbii ki, media
sahəsində güclərin, təcrübələrin bölüşdürülməsi də buna aiddir. Bu münasibət
digər türkdilli ölkələrə yaxşı örnək kimi şamil oluna bilər. Türk dünyasının
ortaq media platformasının olması çox vacib məsələdir. Bununla bağlı bizim təşkilatımızın
ciddi layihələri var. Bunlardan biri "Media Türk” televiziya kanalıdır ki,
yaxın zamanda fəaliyyət göstərəcək. Artıq Türkiyə və Orta Asiyada postlar
yaradılır. Hesab edirik ki, bu kanal nümunə ola biləcək. Nəzərdə tutulub ki,
dil olaraq Azərbaycan dili seçilsin. Çünki Azərbaycan dili Orta Asiyada və
Türkiyədə də anlaşılan dildir. Amma iş təkcə bununla bitən deyil. "Media Türk”
kanalına bütün media nümayəndələrimiz dəstək olmalıdırlar”.
Türk
mediası dünya mediası sıralarında
E.Eyvazlı söyləyib ki, "Azərbaycan və Türkiyə
arasında "Media Məkanında Strateji Əməkdaşlıq anlaşma memorandumu” imzalanandan
sonra irəliyə doğru atılacaq addımlar çoxdur: "Bir məsələ də onunla bağlıdır
ki, savaş dövründə Türkiyə mediası kiçiyindən böyüyünədək Azərbaycanın yanında
olub, bizim qədər çalışdılar. Ermənistanın Azərbaycana qarşı terrorçuluğu, sıravi
insanları hədəfə alması Türkiyə mediası vasitəçiliyi ilə dünyaya çatdırıldı.
Qeyd edildiyi kimi, savaş dövrü bitsə də, digər istiqamətlərdəki
müharibələrimiz davam edir. Mütləq bir yerdə çalışmalıyıq. Bu məsələdə "Global
Journalism Council” olaraq Azərbaycan, Türkiyə, Orta Asiya mediasını birliyə
çağırırıq. Biz yalnız çağırışla kifayətlənmir, görüşlər keçiririk ki, bu
məsələlər istədiyimiz müstəviyə çıxarılsın. Bizim təkcə jurnalistika ilə bağlı
deyil, jurnalistika fakültəsinin tələbələri ilə bağlı da ciddi layihələrimiz
var. Azərbaycanda artıq buna başlanılıb. "Azərbaycan Media könüllüləri 145”
platforması çərçivəsində gələcəyin jurnalistlərinə müxtəlif seminarların keçirilməsi,
sertifikatların verilməsi və gələcəkdə xaricdə təhsil almalarına şəraitin
yaradılması üçün müəyyən addımlar atılır. Bu, təkcə Azərbaycanda deyil,
Türkiyədə, Orta Asiyada da təşkil olunacaq. Türk mediasının dünya mediası
sıralarında olması üçün əlimizdən gələni edəcəyik. Bunu etməyimiz üçün Türkiyə
mediasının dəstəyi bizə çox vacibdir. Bu, əməkdaşlığımızın artırılması üçün
mühüm məsələdir”.
Rufik
İSMAYILOV