“Milli Konservatoriyanın binasında olan yaradıcı şərait heç Avropada da yoxdur”
Artıq 2016-cı ilin bitməsinə sayılı günlər qalıb. İlin son günlərində
xalq artisti, Azərbaycan Milli Konservatoriyasının professoru Mənsum İbrahimov
redaksiyamızın qonağı oldu. O, bizimlə
söhbətində 2016-cı ildə muğam sənətində baş verənləri analiz etdi.
- Mənsum müəllim, 2016-cı ilin
bitməsinə bir neçə gün qalıb. Bu ili yaradıcılığınızda necə xarakterizə
edərdiniz?
- Bu il kifayət qədər tədbirlərimiz, konsertlərimiz, səfərlərimiz oldu.
İlin sonuna yaxın Argentina musiqiçiləri ilə müştərək bir konsertimiz baş tutdu.
Argentinanın Azərbaycandakı səfirliyinin təşəbbüsü, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin
dəstəyi ilə 2016-cı ilə yekun vura biləcək bir konsert verdik. Konsertin bir hissəsini
"Qarabağ” muğam qrupu ilə biz, digər hissəni
isə onların məşhur "Tanqo” qrupu ifa etdi. Üçüncü hissədə isə iki böyük kompozisiya
ilə çıxış etdik. Bizim onlarla cəmi bir gün vaxtımız oldu ki, məşq edək. Amma
onlar Bakıya gələnə qədər ifalarını internet vasitəsi ilə izləyib muğamımıza uyğun
şəkildə sintez etdik. Kompozisiyalardan birini "Bayatı Şiraz”, digərini isə
"Mahur” üzərində qurduq. Bu sintez çox maraqlı qarşılandı. Səfir bizə ziyafət
verdi, təklif etdi ki, onlarla işbirliyimiz davam etsin. Argentinalılar Azərbaycan
muğamını çox sevirlər. İstəyirlər ki, gələn il biz Argentinada belə bir layihəni
davam etdirək. Hesab edirəm ki, növbəti ildə bu layihəni Argentinada reallaşdıracağıq.
- Söhbətinizdən aydın olur
ki, 2016-cı il sizin üçün uğurlu keçib. Bəs, 2017-ci ildən nə gözləyirsiniz?
- Bir sənətkar olaraq, yaxşı mənada çox şey gözləyirik. Mədəniyyətimiz
və muğamımız üçün uğurlu bir il olacağını düşünürəm. Bilirsiniz ki, ölkəmizdə hər
iki ildən bir muğam müsabiqələri olur. Beynəlxalq muğam müsabiqəsinə tələbələrimi
hazırlayıram. 6-cı muğam televiziya müsabiqəsi gözlənilir. Orda münsif kimi də çıxış
edəcəm. Layihə Heydər Əliyev Fondunun rəhbəri Mehriban xanımın ideyasıdır. Mehriban
Əliyeva bu gün bizim muğamımızın inkişafına öz lazımi qayğı və dəstəyini göstərir.
Muğamımızın tanınmasında, beynəlxalq arenaya çıxmasında, gənc nəslin yetişməsində
çox böyük əməyi var. Bu müsabiqədə yeni gənclər cəlb olunacaq. Həmin səsləri bu
layihə çərçivəsində xalqımıza təqdim edirik. Onlar xalqın gözü qarşısında inkişaf
edirlər.
-
Muğam müsabiqəsindən söhbət düşmüşkən, bu müsabiqə Azərbaycan muğamına nə verir?
- Azərbaycan muğamının inkişafında bu müsabiqənin çox böyük rolu var.
2005-ci ildən bu müsabiqəyə start vermişik. İndiyə qədər 5 televiziya, 4 beynəlxalq
muğam müsabiqələri keçirilib. Hər muğam müsabiqəsində xalqımıza 20 nəfər
iştirakçı təqdim etmişik. 5 muğam müsabiqəsinin nəticəsində 100 nəfər seçilib və
bu sənətə gəlib. İndi deyə bilmərik ki, onların hamısı səhnədədir, ancaq sənətdədirlər.
Tarix boyu muğam sənətinə bu qədər gənc axın etməyib. Əvvəllər 2-3 ildən bir iki,
ya da bir ifaçı gəlirdi. Təsəvvür edin ki, 10 il ərzində 100 ifaçı gəlib. Onların
əksəriyyəti bu gün sənətdədir. Azərbaycan televiziyasında, Opera və Balet Teatrında,
muğamla bağlı olan bütün sənət ocaqlarında çalışırlar, Azərbaycan muğamını təbliğ
edirlər. Sevindirici haldır ki, bu gün muğam sənətinə istedadlı və savadlı gənclər
gəlməkdədir. Bu da Heydər Əliyev Fondumun qayğısı nəticəsində baş verir.
- Azərbaycan muğamının gələcəyi etibarlı əllərdədirmi?
- Bu gün muğamımız intibah dövrünü yaşayır. Paytaxtımızda Beynəlxalq Muğam
evi fəaliyyət göstərir. İki il bundan öncə Milli Konservatoriyamızın binasının açılışı
oldu. Sevindirici haldır ki, tədrisimizin daha da yüksək səviyyədə inkişaf
etməsi üçün konservatoriyamızın binasında yüksək səviyyədə şərait var. Bu gün Milli
Konservatoriyanın binasında olan yaradıcı şərait nəinki Azərbaycanda, heç Avropada
da belə yoxdur. Orada tələbənin yetişdirilməsi və müəllimin keyfiyyətli təhsil
verməsi üçün hər bir şərait var. Bu da bizi çox sevindirir. Bunun üçün prezidentimizə
və Heydər Əliyev Fonunun rəhbərliyinə təşəkkürümüzü bildiririk.90-cı illərin əvvəlləri təkcə muğamımızın deyil, mədəniyyətimizin diqqətdən
kənar qaldığı bir dövr idi. Ulu öndərimiz hakimiyyətə gəldikdən sonra xüsusi olaraq
muğamımıza və mədəniyyətimizə böyük diqqət ayırdı. Prezidentimiz İlham Əliyev də
ulu öndərin yolu ilə gedir və onun işini davam etdirir. Görülən bu işlər onun
göstərir ki, muğamımızın gələcəyi etibarlı əllərdədir.
- Azərbaycanda Məcnun deyiləndə
ilk olaraq ağıla siz gəlirsiniz. Özünüzü digər teatrlarda sınamağı düşünürsünüz?
- Açığı, o haqda düşünməmişəm. 30 ildir ki, Opera və Balet Teatrında çalışıram.
Məni həmin teatra korifey sənətkarımız Şövkət Ələkbərova aparıb. Orada çalışmağı
mənə o məsləhət görüb və bu gün də hər dəfə uğur qazananda Şövkət xanıma rəhmət
oxuyuram. Zamanında Şövkət xanım gənclərə çox dəstək olub. Bu gün də çalışıram ki,
ustadlarımdan gördüyüm o dəstəyi gənclərimizə göstərim. Artıq bir neçə gənci Opera
və Balet Teatrına təqdim etmişik və bu gün onlar orada çalışırlar. Opera və Balet
Teatrının rəhbərliyinə təşəkkür edirəm ki, yeni-yeni gənclər teatra dəvət olunur
ki, bu da birbaşa dövlətimizin qayğısından
irəli gəlir. Başqa teatrlarda çalışmağı düşünməmişəm.Məcnundan söz düşmüşkən, elə 2016-cı ildə bizim ən böyük uğurlarımızdan
biri də o oldu ki, Ankara Opera və Balet
Teatrında "Leyli və Məcnun” operası yeni quruluşda hazırlandı. Mədəniyyət və
Turizm naziri Əbülfəz Qarayev tərəfindən ora ezam olundum. Ankarada 16 nəfər dövlət
sənətçisinə Leyli və Məcnun obrazlarını, oradakı digər obrazların ifalarını öyrətdim.
Bəzi insanlar tərəddüd içində idi. Deyirdilər ki, türklər bizim muğamımızı necə
ifa edəcəklər? Mən onların ifasını görəndən sonra fikrimi dəyişdim. Bizim Ankarada
yaşayan soydaşımız Əflatun Nemətzadənin rejissorluğu ilə həmin tamaşaya səhnə yozumu
verildi. Tamaşanın dirijoru xalq artisti Fəxrəddin Kərimov da bizimlə getdi. Gənc
ifaçılarımızdan Arzu Əliyeva ilə İlkin Əhmədov da tamaşada rol aldılar. May ayında
orda üç tamaşa oynadıq. Maraqlısı odur ki, həmin tamaşaların premyeralarına biletlər
1 ay qabaqcadan satılıb qurtarmışdı. Bu tamaşa Türkiyə mətbuatının böyük marağına
səbəb oldu. Türkiyənin ən aparıcı qəzetləri, saytları bu tamaşanı geniş işıqlandırıldı.
Orada bizə yeni geyimlər tikildi. Üç tamaşanın birini türkiyəli sənətçi ilə, ikinci
tamaşanı tələbəm Arzu Əliyeva ilə İlkin Əhmədov, üçüncü tamaşanı isə ilk dəfə tələbəm Arzu Əliyeva ilə oxudum. Sözün
əsl mənasında, çox maraqlı bir sənət hadisəsi yaşandı. Həmin tamaşa Ankara Opera
və Balet Teatrında repertuara salındı.
- Azərbaycan muğamı ilə dünyanı
gəzmisiniz. Dünyada Azərbaycan muğamına maraq hansı səviyyədədir?
- "Musiqinin dili yoxdur” deyimi
həqiqətdir. Əgər musiqi gözəl, məzmunludursa, ifaçı peşəkardırsa, dünyanın harasına
gedirsə getsin, o musiqi qəbul olunacaq. Azərbaycan muğamı bəşəri musiqidir. 4 il
bundan əvvəl Riqada konsert verdik. Konsertdə Latviyanın prezidenti iştirak edirdi.
Konsertin sonunda prezident bizi qəbul etdi. Musiqimiz haqqında çox xoş sözlər dedi.
Mənim ifa etdiyim sonuncu mahnı "Qarabağ şikəstəsi” haqqında suallar verdi. Dedi
ki, mənə elə gəldi ki, bu mahnı yer musiqisi deyil, kosmik musiqidir.Sizə bir misal da deyim, keçən il Braziliyada - Rio de Janeyroda Azərbaycan
mədəniyyəti günləri keçirilirdi. Mən də orada "Qarabağ” muğam qrupu ilə iştirak
edirdim. 2500 nəfərlik bir salonda konsert verdik. Konsertin sonunda "Qarabağ şikəstəsi”ni
ifa etdik və baş əyib səhnəni tərk etdik. Ancaq zalda alqış səsləri bitmirdi və bizi
yenidən səhnəyə dəvət etdilər. Düşündük ki, yəqin alqışlara görə çağırıblar. Tərcüməçi
dedi ki, hamı ayaq üstə dayanıb, əl çəkmirlər, o ifanı bir də istəyirlər. O an mən
çox qürur duydum.
- Sənət aləmində olan insanların siyasi mövzularda
məsələlərə münasibət bildirməsinə mövqeyiniz necədir?
- Hesab edirəm hər kəs öz işi ilə məşğul olmalıdır. Siyasətlə məşğul olan
siyasətçilərimiz var. Amma ölkəmizin taleyi ilə bağlı məsələlər var ki, orda
hamımız öz işimizlə sözümüzü deməliyik. Mən
vətənimi çox sevən insanam, qarabağlıyam. Bu gün ölkəmizin bir hissəsi işğal
altındadır. Musiqiçi kimi əlimdən gələni edirəm ki, dünya bu haqsızlıqdan
xəbərdar olsun. Bunun üçün musiqi qrupumun adını da "Qarabağ” qoymuşam. Bu
daha çox xarici ölkələr üçündür. Biz xarici ölkələrə gedirik. Afişalarda Azərbaycanın
"Qarabağ” muğam qrupu yazılır. Müxtəlif
ölkələrdə verdiyim konsertlərimin sonunda "Qarabağ şikəstəsi”ni ifa etmişəm. Bu,
mənim bir musiqiçi kimi siyasətimdir. Biz ölkəmizdə gedən proseslərə biganə qalmamalı,
çalışmalıyıq ki, hər kəs öz sahəsində vətənini təbliğ etsin. Hər birimizin borcu
yaxşı vətəndaş olmaqdır. Təkcə "vətəni sevirəm” demək, vətəni sevmək deyil. Mən
muğamı təbliğ edirəm, gənc muğam ifaçılarının yetişməsində öz səyimi əsirgəmirəm.
Mənim işim budur. Bacardığım iş budur. Çalışıram ki, səviyyəli sənətkarlar yetişsin.
Mədəniyyəti, oturuşu-duruşu, vətəninə bağlılığı, savadı ilə seçilən
sənətkarların formalaşmasına çalışıram.
- 2017-də yaradıcılığınızda hər hansı yeni bir kompozisiya gözlənilirmi?
- 2016-cı ilin sonunda musiqisi Səadət Təhminəqızına, sözləri İnqilab
Nadirə məxsus olan "Qarabağ” mahnısını oxudum. Hazırda retro mahnıları üzərində
işləyirik. 2017-ci ildə albom çıxarmaq niyyətindəyəm.
- Mənsum müəllim, sosial şəbəkələrdə varsınız?
- "Facebook”da bir səhifəm var. Amma mənim adıma çox səhifələr açıb
işlədirlər. "Facebook”da 5 minə qədər dostum var. Orada da yalnız sənətimlə
bağlı yenilikləri paylaşıram. Dostlarımın da çoxu jurnalistlərdir. Bu, dövrün
tələbidir. Hər hansı yenilik olanda orada paylaşıram və insanlar o dəqiqə
xəbərdar olurlar. Mətbuat nümayəndələri də onu xəbərə çevirib yayırlar.
Xəyalə Rəis