“Məqsədə doğru bir yol qurmaq daha düzgündür, nəinki onu sadəcə arzulamaq”
Cəfər
Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm” kinostudiyasının nəzdində fəaliyyət göstərən Gənc
Sinemaçılar Klubunun üzvü Rüfət Kərimzadənin "Qurd” kinolayihəsi 8-ci Malatya
Beynəlxalq Film Festivalı çərçivəsində keçirilmiş film platformasının "Beynəlxalq
ssenarilərin inkişafına dəstək” mükafatını qazanıb.Biz
də gənc rejissor və ssenaristlə görüşdük. Rüfət Kərimzadə səfər təəssüratlarını
bizimlə bölüşdü:
-
Malatya Beynəlxalq Film Festivalı Türkiyədə kifayət qədər tanınmış, nüfuzlu bir
festivaldır. Digər illərdən fərqli olaraq, bu il Azərbaycanla bir işbirliyi
etmişdilər. Biz də öz film layihələrimizlə festivalda iştirak hüququnu
qazandıq. Bu festivalda "Qurd” kinolayihəsi ilə iştirak etdik. Layihənin
ssenarisi piçinq prosesindən keçdi. Əsas məqsədimiz bu mərhələyə qədər gəlmək
idi. Qalib olduq, mükafat almaq gözəl hissdir, amma orada keçirilən görüşlər,
master-klaslar, fikir mübadilələri nəyə desən dəyərdi. Filmlərin çəkim dəstəyi
alması üçün hansı fondlara müraciət etmək lazım olduğu haqqında kifayət qədər
material topladıq. Yeni sistemlə tanış olduq. Malatya film festivalına düşməyin
özü bir uğur idi. Festival çərçivəsində orada iştirak edən peşəkar
rejissorlarla, prodüserlərlə görüşmək, onlarla fikir mübadilələri aparmaq,
diskussiyalarda olmaq, prodüser və rejissorlarla söhbət etmək bizə həm dəyərli
informasiya verir, həm də peşəkarlıq baxımından qazancımız çox olur. Bunun özü
böyük bir şeydir.
- Orada kimlərlə söhbət etmək
imkanı əldə etdiniz?
-
Türkiyəli rejissorNuri BilgəCeylanın master-klassı baş tutdu.
Onunla dialoqlar mənim üçün hədsiz əhəmiyyətli oldu. İranlı prodüser Mohamməd
Atebbai ilə çox qısa söhbətimiz olsa da, gələcək fəaliyyətimlə bağlı müəyyən məsləhətlər
aldım, fikir mübadiləsi apardıq. Gələcəkdə toxunmalı və düşünməli olduğum məsələlərlə
bağlı çox dəyərli söhbətimiz oldu. Maksim Elagin ilə söhbətmiz də maraqlı
alındı. Orada azərbaycanlı rejissorlar da iştirak edirdi, onlarla bir ortamda
olmaq, fikir mübadilələri aparmaq həqiqətən mənim üçün böyük qazanc idi.
-
Festivalda qalib olan "Qurd” ssenarisinə
film çəkməyi düşünürsünüzmü?
-
Bu layihənin üzərində iş davam etməkdədir. Filmin çəkilməsi üçün dəstəyi hansı
fondlardan və hansı şəkildə əldə edəcəyimizlə bağlı düşünürük. Onlar gələcək
ssenarinin hazırlanması və inkişaf etdirilməsi üçün iştirakçılara dəstək verirlər.
TRT-nin tammetrajlı filmlərə dəstək fondu mövcuddur, onlara da müraciət etmək
ehtimalı var. Əgər film layihəsinin üzərində Malatya film festivalının dəstəyi varsa,
bu artıq özü bir uğurdur.
- Filmi necə, hansı üslubda çəkməyi
və hazır olduqdan sonra festivallara yenidən müraciət etməyi düşünürsünüzmü?
-
Adətən müəllif filmlərinin rejissorları filmin ssenarisini də, rejissorluğunu
da özü edir. Müəllif filmlərinin özünəməxsus bir üslubu, ruhu olmalıdır. Gələcək
filmin də özünəməxsus bir tərzi və üslubu olacaq. Festivallara qatılmaq təbii
ki, planda olacaq. Məsələ tək qatıldığım festivaldan əldə ediləcək mükafat
deyil, məsələ festivallarda iştirak etməkdir, bu prosesi yaşamaq və keçməkdir.
Oradakı insanlarla fikir mübadilələri etmək, daha böyük arenaya çıxmaq, festivalda
iştirak edən filmləri izləmək, o ab-havada olmaqdır. Festivallara getmək
rejissorun yaradıcılıq fəaliyyətinə tutarlı təsir edir. Və oradan çox şey öyrənib
geri dönürsən. Yenilikləri bilmək sənin növbəti iş prosesinə təsir edir və bu
da rejissorun özünü inkişaf etdirməsinə səbəb olur.
- Bundan öncə hansı festivallarda
iştirak etmisiniz?
-
Bundan əvvəl Polşada, Xorvatiyada, Latviyada keçirilən turizm filmləri
festivallarında iştirak etdim. Rejissoru olduğum "Yurdum” qısametrajlı filmi
böyük marağa səbəb olmuşdu. Bu filmlə Azərbaycanda keçirilən Bakı Beynəlxalq
turizm filmləri festivalında da milli mükafata layiq görüldüm.
-
Siz İncəsənət Universitetində də, Türkiyədə
təhsil almısınız. Bu təhsil ocaqları arasında hansı fərqlərin şahidi oldunuz?
-
Təbii ki, İncəsənət Universitetinin verdiyi təhsil mənim üçün dəyərlidir və onu
müqayisə edə bilmərəm. Ancaq təəssüf ki, Türkiyədə aldığım təhsil gözləntilərimlə
uzlaşmadı. Təkcə təhsillə kifayətlənmək də doğru deyil. "Networking” önəmlidir.
Bir neçə professor var idi ki, onlardan əldə etdiyim biliklərin qısa zaman çərçivəsində
mənə böyük xeyri oldu. Ancaq sırf universitet və təhsil sistemini götürsək,
gözləntilərim özünü doğrultmadı deyə bilərəm.
- Sizcə, türk kinolarının bu qədər
inkişafının səbəbləri nədir?
-
Türk sineması uzun bir yol keçib. Teatroçular dövrü, Gənc sinemaçılar dövrü,
Yeşilçam adlanan bir dövrü də nəzərimizdən keçirsək, Muhsin Ertoğrul, Lütfi Akad,
Yılmaz Güney kimi rejissorları da düşünsək və ümumiyyətlə, onların kino tarixinə
qısaca göz gəzdirsək, anlarıq ki, böyük bir inkişaf prosesi keçiblər. O inkişaf
prosesinin davamını da biz son illərdə görə bilirik. Festivallarda olan
uğurları, kino bazarının inkişafı və dünya kino industriyası ilə azdan-çoxdan
ayaqlaşmağa cəhd edə bilmə imkanlarının səbəblərindən biri də budur.Əlbəttə
ki, bu gün yeni filmlər çəkilməlidir. Azərbaycanda kifayət qədər istedadlı gənclər
və rejissorlar olduğuna inanıram, çoxunu şəxsən tanıyıram. Onların qısa film çəkmələri
üçün doğru-düzgün dəstək olsa, bu filmlər festivallarda iştirak etsə, öz
auditoriyası çərçivəsinə çıxsa, bunun özü böyük uğur ola bilər. Təsəvvür edin
ki, burada qısa bir film çəkilir və o, Berlində və Kannda proqrama daxil olur və
ya nominasiya üzrə qalib olur. Təbii ki, bu proses deyildiyi qədər sadə deyil, əksinə,
çoxşaxəlidir. Ümumiyyətlə, festivallarda iştirak, mükafat ardınca qaçmaq və s.
perspektivlərdən yanaşaraq film çəkmək doğru deyil. Kino sənətkarı yaratmaq istədiyinə
fokuslanmalıdır, öz daxili səyahətinin və dünyasının məhsulunu ortalığa qoymaq
və göstərmək yanğısında olmalıdır, eləcə də savadlı bir iş prosesi aparmaq və
savadlı kino çəkmək məqsədi güdməlidir. Festivallar onsuz da bu yanğının və istəyin
reallaşmasına şərait yaradır. Eləcə də müxtəlif ölkələrdən olan sinemaçıların
bir araya gəlməsi qədər önəmli bir hadisənin baş verməsinə də səbəb olur, film
festivalları. Olduğum festivallarda Azərbaycan haqda minimal məlumatı və ya heç
məlumatı olmayan iştirakçılar vardı. Onları məlumatlandırmaq, ölkəmlə tanış etmək
imkanı da oldu. Sənət və mədəniyyətlər paylaşımı da baş tutur.
- Bəs bu gənclərə kimlər dəstək
göstərməlidir?
-
Gənclərə dəstək göstərə biləcək qurumlar hələ ki Mədəniyyət Nazirliyi və "Azərbaycanfilm”
kinostudiyasıdır. Söhbət kinonun bir sənət olaraq inkişafından gedir. Bunun
üçün ayrıca bir fond ayrıla bilər. O fond kinonun inkişafına professional bir şəkildə
fokuslanaraq dəstək ola bilər. Digər ölkələrdə kifayət qədər uyğun və sınaqdan
keçirilmiş modellər var. Fikrimcə, bu mövzuda tutarlı addımlar atmaq istəyi
olsa, bu işin professionalları doğru istiqaməti asanlıqla müəyyənləşdirə bilərlər.
- On ildən sonra özünüzü harada
görürsünüz?
-
10 ildən sonra özümü təbii ki, yetərincə professionallaşmış bir kino rejissoru
kimi görmək istərdim. İndiki dünyagörüşümdən çox daha irəlidə, indi ağlıma belə
gətirmədiyim düşüncələrdə və məqsədlərdə olmaq, eləcə də Azərbaycan kinosu və
Azərbaycan turizminin təbliği ilə bağlı məqsədlərimə artıq nail olmuş bir halda
olmaq istərdim.
- Bəs Oskar, Kann?
-
Təbii ki, onlar öz yerində. On ildən sonra özümü Oskar panelində, o məşhur
mükafatı əlimdə tutan bir rejissor olaraq görürəm də, bunu xəyal da edə bilirəm
bəzən. Yəni, bu istək və arzu təbii ki, var. Amma mən məsələlərə real yanaşmağı
sevirəm. Oskar nominantı və Kann filmləri festivalı mükafatçısı olmaq məqsədi
qoyaraq yola çıxmaqda bir anlamsızlıq görürəm. Zamanla ora doğru gedilə biləcək
bir yol qurmaq daha düzgündür, nəinki sadəcə arzulamaq. Bu məqsəd və arzu varsa
da, bu yol konkret bir prosesdir və konkret addımlar atılmalıdır. Təbii ki, bu,
tək bir adamın işi deyil, daha yüksək miqyaslı geniş prosesdir. Bir daha
vurğulayıram ki, kino hansısa festivallar və ya müsabiqələrdə iştirak, mükafatlar
qazanmaq məqsədi güdərək çəkilməməlidir. Həyat rəngarəngdir və macəra ilə
doludur. 5 ildən sonra həyatım elə dəyişə bilər ki, tamam başqa istiqamətə gedər
və fərqli uğurlar qazana bilərəm. Fikrimcə, həyat stabil, bir istiqamətdə və tək
bir plan üzərində yaşanacaq qədər darıxdırıcı olmamalıdır.
Xəyalə
Rəis