Bakı 15°C
“Made in Azərbaycan”ın imicini necə qorumalı?
Hər birimiz mağazadan geyim və ya ərzaq alarkən,
ilk növbədə, hansı ölkənin istehsalı olduğu ilə maraqlanırıq. Xüsusilə inkişaf
etmiş ölkələrin məhsulları bizi cəlb edir. Qiymət baha olsa belə, keyfiyyəti əsas
götürüb, cibimizi boşaldırıq. Məsələn, Çinin məşhur brendləri olsa da, əksəriyyətimiz
Çin istehsalı olan bütün məhsullara "kitayski” deyib keçirik. Bəs yerli brendlərə
münasibətimiz necədir? Ümumiyyətlə, "Made in Azərbaycan” brendini ölkəmizdə və
dünyada yüksək statusa qaldırmaq üçün nə etməliyik?
Məlumat üçün bildirək ki, ötən il "Made in
Azerbaijan” brendi ilə 3179 çeşiddə məhsul ixracı edilib. İqtisadi İslahatların
Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin "İxrac İcmalı”nın 2018-ci ilin fevral ayı
üçün təqdim olunan növbəti sayında göstərilir ki, yanvar ayı ərzində qeyri-neft
sektoru üzrə ixrac 123 milyon dollar təşkil edib. 2017-ci ilin müvafiq dövrü ilə
müqayisədə, bu ilin yanvar ayında qeyri-neft sektoru üzrə ixrac 1/3 həcmdə artıb. İlin ilk ayı ərzində ən çox qeyri-neft
məhsulları Rusiya Federasiyasına ixrac edilib (36.8 milyon dollar). Bundan
başqa, Türkiyəyə 23 milyon, İsveçrəyə 17,9 milyon, Gürcüstana 11.3 milyon və
Çinə 4.4 milyon dollar dəyərində qeyri-neft sektoruna aid mal ixrac olunub.
"Məhsulu tanıtmağa
ehtiyac var”
PR və kommunikasiya
mütəxəssisi Azər Nəzərov "Kaspi”yə
açıqlamasında bildirdi ki, Azərbaycan məhsuluna ölkə kənarında inamı artırmaq
üçün ilk olaraq bu məhsulların imicini formalaşdırmaq lazımdır: "Alıcı məhsulun
keyfiyyəti ilə tanış olmalı, onun hansı şəraitdə, hansı texnologiya ilə
hazırlandığını bilməlidir. Bu, alıcıda həmin məhsula inamın artırılmasına
yardımçı olacaq. Təbii ki, bu gün ölkə xaricinə ixrac zamanı bu sadalananlara
diqqət olunur. Xarici ölkələrdə Azərbaycan məhsulunun sözügedən standartlarda
olduğunu geniş təbliğ etməyə, onu tanıtmağa ehtiyacımız var. Bu hədəf ,auditoriyamız
olan ölkələrdə televiziya verilişlərindən başlayaraq, qəzetdə, onlayn mediada
olan reportajlara qədər və ya küçə reklamlarından tutmuş müasir tendesiyalar
olan influencerlər, bloggerlərlə işə qədər uzanmalıdır. Bundan əlavə, nəzərə
almalıyıq ki, alıcılarda ümumən Azərbaycan haqqında pozitiv fikirlərin olması,
bu prosesə müsbət təsir edən amillərdəndir. Bunun üçün də paraleldə xarici
bazarlarda Azərbaycanın tarixinin, mədəniyyətinin geniş təbliğ olunması davam
etdirilməlidir”.
Ekspert deyir ki, brendin dünyada tanıdılması üçün
kompleks işlər zəncirvari aparılmalı və halqalar bir-birinə sıx bağlanmalıdır:
"Xarici ölkədə brendin tanıdılması üçün PR işi müəyyən mərhələlərə bölünür.
Bunlardan birincisi, xarici bazarda ixrac etmək istədiyimiz məhsulun və ölkəmizin
imicinin hansı səviyyədə olduğunu, insanların ölkəmiz, istehsal olunan məhsullarla
bağlı hansı münasibətdə olduqlarını müəyyən etməkdir. Məsələn, əgər hansısa bir
müsəlman ölkəsinə ət məhsulu ixrac ediriksə, öncə onların Azərbaycanda istehsal
olunan ət məhsullarının halallıq standartlarına etibar edib-etmədiklərini müəyyənləşdirməliyik.
Əgər nəticə neqativdirsə, o zaman nəticəni müsbətə çevirmək üçün müxtəlif PR fəaliyyətlərinə
başlamalıyıq. Ümumiyyətlə, xaricdə öz brendimizin imicini qorumaq istəyiriksə, piarla
bağlı fəaliyyət dayandırılmamalı, birinci mərhələdən sonra iş bitmiş hesab
olunmamalıdır və daim diqqətdə saxlanılıb davam etdirilməlidir. Çünki xarici
bazar böyükdür və rəqabətlilik imkanları daha genişdir. Rəqabətə davamlılıq
üçün əsas alətlərdən biri də PR strategiyasının daim və düzgün aparılmasıdır. Hər
hansı bir mərhələdə bu strategiyaların dayandırılması, getdikcə bu məhsulun
imicinin aşağı düşməsinə və ya digər məhsulların bizim məhsulu qabaqlamasına gətirib
çıxarda bilər”.
Ekspert vurğuladı ki, hər bir istehlakçının fikirləri
fərqli olduğu üçün tələb və təklif strategiyası düzgün aparılmalıdır: "Biz
onların ehtiyacı olduğu standartı araşdırmalı və həmin tələbata uyğun olan məhsulu
istehsal edib, bazara təqdim etməliyik. Bu prosesi uğurla həyata keçirən
biznesmenlərimiz artıq var. Məsələn, onlardan biri bizim üçün nə qədər qəribə
görünsə də, ölkəmizdə qurbağa yetişdirərək onları Fransa bazarında olan
restoranlara ixrac edir. Azərbaycanda sahibkarlar üçün istehsalat prosesinə dövlətin
dəstəyinin, "Bir Pəncərə” İxracata Dəstək Mərkəzinin, "Azexport.az” saytının,
İqtisadi İslahatlarınTəhlili və Kommunikasiya Mərkəzi kimi qurumların olması ölkə kənarında
Azərbaycan məhsullarına hər növ tələbin sürətli və beynəlxalq standartlara
uyğun olaraq təmin edilməsi üçün imkan yaradır”.
"Niyə Azərbaycan məhsulu?”
Marketoloq Seymur
Quliyev isə hesab edir ki,
"Made in Azerbaijan” brendi altında ixrac olunan məhsulun sahibi məhsulu
maksimum keyfiyyətli şəkildə istehsal etməli, mükəmməl dizayn, qablaşdırma kimi
gözoxşayan marketinq addımlarından istifadə edərək, onun tanıdılmasına
çalışmalıdır: "Made in Azerbaijan” brendinin xarici ölkələrdə tanıdılması gözlənilən
beynəlxalq tədbirlər ərəfəsində daha da aktual olur. Məhz bu səbəbdən, böyük beynəlxalq tədbirlərin "Made in
Azerbaijan” brendinin yaradılmasında və tanıdılmasında rolu danılmazdır. "Real
Time Marketing”in münbit şərait olan zaman "Made in Azerbaijan” brendinin
tanıtım fəaliyyətlərinə başlaması brendin formalaşmasına faydalı olacaqdır. Bu
işin başlaması Azərbaycanın gələcək inkişafı, beynəlxalq imici və milli mənafeyi
baxımından dövlət və xalqımız qarşısında dayanan vacib məsələdir. Çünki 27
illik dövlət müstəqilliyi olan Azərbaycan bütün dünyanın diqqəti yenidən
özünə yönəldəcək. Əsas məsələ bu məhsulların keyfiyyət standartlarına cavab
verməsi və unikal xüsusiyyətlərə sahib olmasıdır, yəni "Niyə Azərbaycan məhsulu,
niyə "Made in Azerbaijan” brendi?” suallarına cavab verə bilməsidir. Bu suala
cavab verə bilən, düzgün marketinq sistemi olan istənilən məhsulun tanıdılması
və təşviqi məqbuldur”.
Marketoloqun sözlərinə görə, "Made in Azərbaycan”
brendi sahibkarın üzərinə ikiqat məsuliyyət qoyur: "Bu məsuliyyəti iqtisadi və
mənəvi xüsusiyyətlər olaraq qruplaşdıra bilərik. İqtisadi xüsusiyyət ondan ibarətdir
ki, ixracdan gəlir əldə edilir, müəssisə inkişaf edir, büdcəyə vergilərin ödənişi
artır, iş imkanları yaranır və nəticədə ölkə iqtisadiyyatı inkişaf edir,
böyüyür. Mənəvi olaraq isə ölkənin adı ilə assosiasiya olunan "Made in
Azerbaijan” brendinin adı altında xaricə məhsullar göndərilir. Ölkə adının
olması sahibkarı ikiqat məsuliyyətli olmağa vadar edir”.
Marketoloq sonda vurğuladı ki, brendin
tanıdılmasında internet resursları böyük rol oynayır: "XXI əsr texnologiya əsridir,
texnologiyanın inkişafı tanıtım fəaliyyətlərinin də dəyişməsinə, inkişaf etməsinə
təsir edib. Dijital təşviq yolu ilə "Made in Azerbaijan” brendi adı altında
ixrac olunacaq hər bir məhsul üçün hədəf, kütləni daha asan şəkildə müəyyən etmək,
satışı asanlaşdırmaq və tanıtım xərclərini minimuma endirmək olar. Qeyd edim
ki, "Made in Azerbaijan” adı altında ixrac olunan bütün məhsulların satışı üçün
ümumi bir online platforma var (azexport.az) və internet üzərindən satışları həyata
keçirmək mümkündür. Beynəlxalq satış platformalarında hazırda "Made in
Azerbaijan” brendi təmsil olunur (Alibaba.com).
Bütün bu cəhdləri artırmaqla, inkişaf etdirmək olduqca vacibdir”.
Aygün ƏZİZ
