Ölkəmizə böyük dividentlər gətirəcək layihə - TANAP
Bir neçə ilə əvvəl tikintisinə başlanılan Transanadolu Boru Kəmərinin
(TANAP) istismara verilməsi mərasimi iyunun 19-da Türkiyədə keçiriləcək. Açılış
tarixinin iyulun ilk həftəsində keçirilməsi nəzərdə tutulsa da, Azərbaycan və
Türkiyə prezidentlərinin görüşündə mərasimin vaxtının əvvələ çəkilməsi
razılaşdırılıb.
TANAP layihəsinin reallaşdırılması Avropaya mavi qazın çatdırılmasında mühüm rol oynayır. Azərbaycanın Avropa enerji təhlükəsizliyində rolu nədən ibarət olacaq? Eləcə də bu layihə regionda Azərbaycanın mövqeyinə təsir göstərəcəkmi?
Politoloq Fikrət Sadıxov bildirdi ki,
irimiqyaslı enerji layihəsi olan TANAP vaxtilə Heydər Əliyev tərəfindən əsası
qoyulmuş layihənin ikinci mərhələsidir: "Əlbəttə ki, Azərbaycan bu layihənin
həm təşəbbüskarı, həm də onu həyata keçirən bir dövlətdir. Demək olar ki,
Avropa qitəsinin enerji təhlükəsizliyinin təmin olunmasında Azərbaycan böyük
rol oynayır. Bu tək bizim fikrimiz deyil, eləcə də bunu dünyada başa düşür,
etiraf edirlər. Azərbaycanla bir sıra layihələrdə iştirak edən ölkələr bu istiqamətdə
müəyyən addımlar atır, bizimlə əməkdaşlıq edir. Hər halda bunu Avropada başa
düşürlər. Bunun yeni bir bariz sübutu ondan ibarətdir ki, bu günlərdə prezident
İlham Əliyev Böyük Britaniyada olarkən SOCAR və BP arasında yeni bir saziş
imzalandı. Bu sazişin özü bizimlə Böyük Britaniya arasında münasibətlərin
bundan sonra da inkişafına gətirib çıxaracaq. Yəni, bu özü-özlüyündə o deməkdir
ki, biz Avropa üçün önəmli bir oyunçuyuq və bizim münasibətlərimiz qarşılıqlı
şəkildə inkişaf edəcək. İndi dünyada yaranmış mürəkkəb geosiyasi vəziyyətdə Avropanın
Rusiyadan qazın alınması ilə bağlı diversifikasiya məsələsində yeni mənbələrin
axtarışında olması o deməkdir ki, Azərbaycanın rolu bundan sonra da artacaq”.
BƏXTİYAR
TANAP layihəsinin reallaşdırılması Avropaya mavi qazın çatdırılmasında mühüm rol oynayır. Azərbaycanın Avropa enerji təhlükəsizliyində rolu nədən ibarət olacaq? Eləcə də bu layihə regionda Azərbaycanın mövqeyinə təsir göstərəcəkmi?
Mövzu ilə bağlı "Kaspi” qəzetinə açıqlamasında Milli Məclisin deputatı, iqtisadçı Aydın Hüseynov bildirdi ki,
Avropanın enerji təhlükəsizliyində Azərbaycan çox böyük rol oynamaqdadır:
"TANAP və TAP prezident İlham Əliyevin siyasi qətiyyətinin növbəti bariz
nümunəsidir. Onun səyi nəticəsində "Şahdəniz-2” layihəsi çərçivəsində Xəzər dənizinin
Azərbaycan sektorundakı təbii qazın Avropaya çatdırılması və dünya bazarına
çıxarılması ilə bağlı TANAP və TAP layihələri artıq reallaşmaq üzrədir. Bu
layihə Avropanın enerji təhlükəsizliyində bir baza rolunu oynayacaq. Burada
əsas məsələ odur ki, Azərbaycanın apardığı siyasət qarşılıqlı anlaşmaya və
etimada əsaslanır. Dövlət başçısının şəxsi keyfiyyətlərindən biri olan etibarlı
tərəfdaş anlamı dövlətin imicinin formalaşmasına gətirib çıxarıb. TANAP
layihəsində əminlik yaradan həm Azərbaycandakı böyük resurslardır, eyni zamanda
neft konsorsiumunun 2050-ci ilə qədər uzadılmasıdır. Yəni ən azından,
göstərilən tarixə qədər və sonrakı illərdə də Azərbaycanın böyük enerji
potensialı var. Digər tərəfdən, Azərbaycan burada bir etibarlı tərəfdaş kimi öz
rolunu oynayır və imicini formalaşdırıb. Ölkəmiz iştirak etdiyi bütün
layihələrdə qarşı tərəfin də maraqlarını nəzərə alır. Sözsüz ki, burada
Azərbaycan xalqının maraqları ön plandadır və bu birmənalıdır. Eyni zamanda,
prezident İlham Əliyevin iştirak etdiyi bütün görüşlər, bağlanan müqavilələr
qarşılıqlı hörmətə, əməkdaşlığa əsaslanır və səmərəsini də görürük. Bu baxımdan
da Avropa Azərbaycana doğru addım atır və mövcud layihələr ölkəmiz üçün böyük
dividentlər gətirəcək. Həmçinin ixracatımızın artmasında, ölkə iqtisadiyyatının
böyüməsində də çox böyük rol oynayacaq. Bu layihədə iştirak edən ölkələr də
bundan öz səmərəsini götürəcək. Eyni zamanda bu layihə iqtisadi əlaqələrlə
yanaşı, Avropa ilə Azərbaycan arasında mədəni, ticari əlaqələri genişləndirəcək,
turizm potensialını artıracaq və sair. Bu layihə təkcə Azərbaycan təbii qazının
Avropaya çatdırılmasına səbəb olmayacaq, eyni zamanda iqtisadiyyatın bütün
sahələrinə öz müsbət təsirini göstərəcək”.
A.Hüseynov əlavə etdi ki, Azərbaycanın Ermənistan istisna olmaqla,
qonşu dövlətlərlə çox yaxşı iqtisadi və dostluq əlaqələri var: "Bu ölkələrlə
bizim bütün sahələrdə mövcud olan münasibətlərimiz və tərəfdaşlığımız öz yüksək
inkişaf mərhələsinə qədəm qoyub. Regional layihələrdə Ermənistan iştirak etmir.
Azərbaycanın müəllifi olduğu bu layihələr ölkəmizin geosiyasi nüfuzunu daha da
yüksəldir. Həmçinin məhz bu layihələrin müəllifi kimi Azərbaycan regionda
siyasi mərkəzə çevrilir. Bu baxımdan da ölkəmizin iştirakı olmadan hansısa
regional layihə həyata keçirilmir. Eyni zamanda regional layihələr nəticəsində
Ermənistan daha da təcrid olunmağa başlayıb. Ona görə də Ermənistanda baş verən
hadisələr heç də təsadüfi deyil. O mənada ki, artıq erməni xalqı anlayır ki, onların
bu layihələrdən təcrid olunması xalqın məhvi, dövlətin süqutu deməkdir. Bu da
ermənilərin öz işğalçılıq siyasətindən əl çəkməsinə gətirib çıxaracaq.
Azərbaycan, əlbəttə ki, bunu həm regional layihələr, həm də artan müdafiə
qüdrəti ilə edəcəkdir. Ona görə də Azərbaycanın bu layihələrdə iştirakı həm
iqtisadi, həm də siyasi nüfuzunu daha da artırır”.
F.Sadıxov vurğuladı ki, Azərbaycanın Cənubi Qafqaz regionunda
nüfuzunun artması heç də bütün problemləri həll etməyəcək: "Bu, mexaniki bir
proses deyil. Avropa Azərbaycanda stabilliyin, təhlükəsizliyin qorunmasının
tərəfdarıdır. Bu da həm ölkəmiz, həm də region üçün önəmlidir. Çünki burada
yeni münaqişə ocaqlarının olması Azərbaycanın sabitliyini poza bilər və bunu
Avropada başa düşürlər. Bir sözlə, Azərbaycanın təhlükəsizliyi və inkişafı
artıq dünyanın aparıcı dövlətlərini qane edir. Onların bizə möhtac olması
hazırda gündəmdədir və bunu başa düşürlər”.
BƏXTİYAR