“İstənilən tərəqqinin əsasında çətinlik durur” - Uğur hekayəsi
Öz işin
üçün çalışmaq, müəyyən gəlir qazanmaqla yanaşı, həm də insanlara nə isə verməyə,
onlar üçün faydalı olmağa cəhd göstərməyin vacibliyini vurğulayır. Deyir ki,
insan yalnız öz mənfəətini düşünsə, heç vaxt böyük uğurlara nail ola bilməz. "İnsanlar üçün çalışanda
onlar bunu hiss edir, sənə daha çox dəyər verirlər” - deyən müsahibimiz "DəmirBank” ASC-in Marketinq
departamentinin müdiri, marketinq araşdırması üzrə mütəxəssis Tural Həsənovdur.
- Karyeralarında uğur qazananların içərisində bir
sahə üzrə təhsil alıb, başqa istiqamətə keçid edənlər az deyil. Siz də həmçinin.
Qeyd etmisiniz ki, marketinqə olan böyük marağınız sizi bu istiqamətə yönəldib.
Marketinqin hansı maraqlı tərəfləri sizi cəlb etdi?
-
Marketinq insanların psixologiyasını dərindən başa düşməyə çalışan və anlayan
sahədir. Eyni zamanda bu psixologiyanı anlamaqdan irəli gələrək müəyyən
kommersiya uğurları əldə etmək imkanı yaradır. Bu o deməkdir ki, insanların
psixologiyasını, düşüncəsini müəyyən edərək müəssisələr satışlar həyata keçirə,
uğur qazana bilərlər. Marketinq, insanları öyrəndikdən sonra öz biznesinin
inkişafı üçün müəyyən addımları yönəldən bir elmdir. Bu kimi tərəflərindən
dolayı, həmişə marketinqə marağım olub. Həm də rəngarəng işdir. Marketinq sahəsindən
ümumi danışsaq, bura tək reklam və ictimaiyyətlə əlaqələr daxil deyil. Marketinq
araşdırmaları, məhsul yaradılması və s. məsələlər də var. Marketinq deyəndə
ümumi anlamda müəssisənin bir çox amilləri başa düşülməlidir. Olduqca geniş və
maraqlı sahədir.
- Ali təhsiliniz hansı istiqamətdədir?
Marketinqlə yaxınlığı nə dərəcədədir?
- Prezident yanında Dövlət İdarəçilik
Akademiyasında hüquq üzrə təhsil almışam. O sahəni də insan davranışının müəyyən
edilməsi, fikirlərin öyrənilməsi və s. kimi amilləri özündə cəmləşdirdiyinə görə
seçmişdim. Sonra marketinqin daha maraqlı olduğunu gördüm və tələbəlik
illərimdə artıq bu sahəyə keçid etdim. Marketinq araşdırmaları sahəsində fəaliyyət
göstərən beynəlxalq şirkətdə işə başladım. Sonra həmin şirkətdə müəyyən bir
pilləyə çatdıqdan sonra düşündüm ki, əsl sahəm budur və marketinq istiqamətində
mütəxəssis kimi özümü yetişdirməliyəm.
- Marketinq rəngarəng olsa da, maliyyə, bank məsələləri
bir az qəlizdir. Maliyyə sektorunu özünüz seçdiniz, yoxsa işlər özü bu cür gətirdi?
- Seçimimi ikitərəfli əlaqələndirərdim.
Birincisi, o vaxtlar maliyyə sektoru çox inkişaf etmişdi. Bu sahədə olan şirkətlər,
müəssisələr digər sektorlarda olanlardan böyüklüyünə, müştəri sayına, insan və
maliyyə resursuna görə fərqlənirdi. Digər tərəfdən, maliyyə sektorunu özüm də
istəyirdim. Çünki bank
marketinqi həqiqətən, çox maraqlıdır. Bank marketinqi ilə araşdırma şirkətində
tanış olmuşdum. Biz araşdırma şirkəti olaraq müəyyən şirkətlərlə, müəssisələrlə
marketinq araşdırmaları aparırdıq, onlar üçün iş həyata keçirirdik. Biz özümüzü
layihə müddəti ərzində bank işçisi kimi təsəvvür edirdik, bank biznesini
anlamağa çalışırdıq. Çünki bütün fikirlərimiz həmin sahəyə yönəlirdi. Qida sahəsində
olanda qida sektorunda çalışan biri kimi və s. Bank sektoru ilə tanış olandan
sonra gördüm ki, bu sektor həqiqətən də maraqlıdır, gözəl işlər görmək olar.
- Bank sektorunda gözlədikləriniz oldu?
-
Marketoloq nöqteyi-nəzərindən bəli, oldu. Bank marketinqinin sürətli inkişafını
gördük. Digər tərəfdən isə son illər bütün sahələrdə olduğu kimi bank
sektorunda da bir qədər çətin vəziyyət yarandı. Amma bu vəziyyət idarəolunandır,
böhranlar yekunda inkişafla nəticələnir. Xüsusilə, DəmirBank 28 il ərzində belə
vəziyyətlərdən dəfələrlə çıxıb. İndi də biz çətinlikləri aşmışıq və işlərimizi
davam etdiririk.
-
Siz başladığınız illərdə maliyyə sektoru indiki kimi deyildi. İndi o vaxtla
müqayisədə maliyyə sektorunun marketinqini aparmaqda fərq varmı?
- Ümumiyyətlə, zamanla
iqtisadiyyatın, bazarın konyunkturası, alıcılıq qabiliyyəti dəyişib. Bazarda
alıcıların düşüncəsi, psixologiyası tam olaraq fərqlidir. Bank sektoru ilə bağlı
əhalinin maliyyə savadlılığı artıb. Bu, sevindirici haldır. Eyni zamanda, bazar
prosesləri bank olaraq müəyyən addımlarımızı dəyişməyə gətirib çıxarır. Bəzən
isə həyata keçirdiyimiz köhnə strategiyaları tam olaraq dəyişməyə də ehtiyac
olur. Bank sektorunda çox dəyişiklik olduğu üçün bu, marketinq
strategiyalarının da dəyişməsinə zəmin yaradıb.
-
Təcrübəsiz vaxtlar və başqa sahədən gəlmiş adam... İnsan müəyyən bir təcrübə
qazanandan sonra təcrübəsiz vaxtlarını yadına salanda, gülür. İşə yeni
başladığınız vaxtları necə xatırlayırsınız?
- (Gülür) Təbii ki işə yeni
başladığımız vaxtla təcrübə qazandığımız illər eyni olmur. Hər kəs işləyib təcrübə
topladıqca hansısa ehtiyatsız addımlarından vaz keçir, düşüncəsiz, yaxud sona qədər
düşünülməmiş addımlarından çəkinməli olur. Kim desə ki, məndə belə olmayıb, bu,
inandırıcı gəlməz. Sektoru dəyişəndə mən də təcrübəsizliyin çətinlikləri ilə
üzləşdim. Lakin istənilən tərəqqinin əsasında çətinlik durur. İstənilən irəliləyiş
əldə etmək üçün komfort zonadan çıxmaq gərəkdir. Rahatlıq mühitindən çıxanda
daha çox nailiyyət əldə etmək olur. Mən də oxuduğum kitablardan əldə etdiyim
motivasiyaedici düşüncəni özümə aşılayırdım, "hər şey yaxşı olacaq”
yanaşmasından istifadə edirdim, hər gün bu kimi optimist fikirlərlə oyanırdım.
Ona görə çətinlikləri aşmaq mənim üçün böyük problem yaratmadı.
-
Sonra marketinq sahəsində təhsil almaq ehtiyacı yaranmadı?
- Mənə görə, insan yaşadığı müddətcə
öyrənməli, təhsilini artırmalı, zəif tərəflərini inkişaf etdirmək üstündə işləməlidir.
Təhsilimi davam etdirməyi planlaşdırıram. Amma bunu diploma görə etməyəcəm. Həqiqi
biliklər əldə etmək istəyirəm. Bununla bağlı qarşıdakı il ərzində marketinq,
marketinq araşdırmaları sahəsində xaricdə ixtisaslaşmış təhsilimi davam etdirmək
planım var. Bu, distant və ya ənənəvi təhsil metodu ilə ola bilər.
-
Karyerada irəliləmə sürətiniz ləng getməyib. Bu, nəyin nəticəsində olub?
- Mən o tip insanlardanam ki, nəyisə
bilmirəmsə, bunu deyəcəm. Yalandan bildiyimi iddia etməyəcəm. Lakin onu öyrənmək,
nail olmaq üçün əlimdən gələni əsirgəməyəcəm. Ümumiyyətlə, oxuyan, öz üzərində
çalışan, işinə ciddi yanaşan insanlara irəli getmək üçün hər zaman yaşıl işıq
var. DəmirBank da həmin müəssisələrdəndir ki, o yaşıl işığı verməyə hazırdır.
Bizim bankda vəzifədə olan şəxslərin çoxu elə öz yetirmələrimizdir, şirkətdə
özünü göstərdikcə irəliləyişlər olub. Fikrimcə, DəmirBank-ın bu sahədəki fəaliyyəti
digər müəssisələrə nümunədir.
-
Rejimlə işləmək sizə daha uyğundur, yoxsa sərbəst mühit?
- Rejimlə deyərdim. Ümumiyyətlə, mən
universitetə qəbul olandan indiyə kimi hər gün plan qurmuşam. Düzdür, istirahət
günləri də var, boş saatlar da ola bilər, ancaq iş günləri və işdən sonrakı fəaliyyətimi
planlaşdırıram. Vaxtın idarə edilməsi çox yaxşıdır. Vaxtı idarə etməyəndə özümü
narahat hiss edirəm.
-
Bəs bu, sizə gərginlik vermir?
- Əvvəllər olurdu, deyirdim ki,
bunu neynirəm axı? Sonra gördüm ki, yazmayanda və planlamayanda hər şey nəzarətdən
çıxır. Gündəlik özümə çox planlar qoyurdum, onlara nail olmaq üçün vaxtın idarə
edilməsi alətlərindən istifadə etməliydim. Əks halda, effektivlik aşağı düşür.
-
Rus dilində fəaliyyət göstərən "ОпытХ” səhifəsi ilə bağlı adınız
çəkilir. Orda işiniz nədən ibarətdir?
- Azərbaycanlı gənc Fuad Əliyevin
"Zehin-x” layihəsi var, onun bu layihədə böyük əməyi var. O, öz gücü ilə ilk
olaraq layihənin Azərbaycan versiyası olan "Zehin-x”i hazırlayıb, sonradan mən
də daxil olmaq ilə bir sıra müxtəlif sahələrdən olan rəhbər vəzifəsində çalışan
şəxslər ilə "ОпытХ”i də hazırlayıb. Orda materialların səsləndirilməsini
edirəm. Qısa müddət ərzində səhifə
çox məşhur oldu. Hazırda "Youtube”da 250 min izləyicisi var. Sosial şəbəkələrdə
də izləyici sayı çoxdur. Ümumi videolara baxış sayı 4 milyon 800 mindir. Hələ
ki cəmi 15 video təqdim olunub. Bu izləyici kütləsi çox böyük rəqəmlərdir,
çünki biz cəmi bir neçə aydır ki başlamışıq.
-
Səhifədən gəlir də var, deyəsən?
- Əslində, gəlir var, amma elə də
çox deyil. Əsas məqsəd də gəlir deyil, insanlara kömək etməyə çalışırıq. Bunu
başa düşürük ki, insanlara yaxşılıq etdikcə uğur əldə edəcəyik. İnsan yalnız öz
mənfəətini düşünürsə, heç bir halda müəyyən uğur əldə edə bilməyəcək. Düzdür,
kiçik uğurlar əldə edə bilər, amma böyük zirvələrə çıxa bilməyəcək. İnsanlara nə
isə vermək lazımdır. İnsanlar üçün çalışanda onlar bunu hiss edir, sənə daha
çox dəyər verirlər. Sonra ad da gəlir, vəzifə də, pul da.
-
Həm də təlimçi kimi fəaliyyət göstərirsiniz. Təlimçilər bu gün çoxdur, burda da
seçilmək lazımdır. Maraqlıdır, seçilmək üçün nələri edirsiniz?
- Bu gün elə sahələr var ki, o
istiqamətdə təlimçilər həddindən artıq çoxdur, ona görə işini peşəkar görməklə
yanaşı, həm də gərək seçilməyə çalışasan. Mən marketinq araşdırmaları sahəsində
təlim keçirəm, eyni zamanda bankda ümumi marketinq departamentinin rəhbəriyəm. Mən
olan sahədə təlim keçən rəqiblər yoxdur. Marketinq araşdırmaları sahəsində mütəxəssislər
var, amma təlimini keçən demək olar ki, yoxdur. Hər təlimçinin riayət etməli
olduğu qaydalar var. Onlara riayət etsən, mövzun maraqlı olsa, digərlərindən
seçilə bilirsən.
-
Bəzən insanı inkişafa rəqib motivasiya edir. Rəqib olmayanda inkişaf ləng gedə
bilir...
- Razıyam, rəqib olmayanda inkişaf
da olmur. Bizdə bu sahədə rəqiblər olmadığı üçün dünya trendlərindən bir qədər
ləngiyə də bilərəm. Amma mən onu xaricilərin çıxışlarını izləməklə kompensasiya
etməyə, özümü inkişaf etdirməyə çalışıram. Əlbəttə, rəqiblər olsaydı, daha
yaxşı olardı. Azərbaycanda marketinq araşdırmaları sahəsində fəaliyyət göstərən
kifayət qədər şirkət var, onların rəhbərləri də çox təcrübəli insanlardırlar,
illərdir bu işlə məşğul olurlar, amma treninq keçirmirlər.
-
Sizə görə uğurun sirri nədədir?
- İlk olaraq özünü anlamaqdadır.
İnsan sona qədər özünü anlasa, güclü tərəflərini müəyyən etsə və o istiqamətdə
fəaliyyət göstərsə, uğurlu olacaq. Çünki hər bir insanın elə bir xüsusiyyəti
var ki onlardan istifadə edib zirvələrə çatmaq olar. O
xüsusiyyəti aşkarlayıb, anlamaq lazımdır. Əgər siz hansısa bir işlə məşğulsunuzsa,
o iş xoşunuza gəlmirsə, yalnız orada özünüzü rahat hiss edirsiniz deyə
gedirsinizsə, heç bir halda uğur olmayacaq. Nəyisə qurban verərək daxilinizdəki
səsə qulaq asmalı, nəyi ən yaxşı bacardığınızı bilməlisiniz.
Aygün Asimqızı