“İşçilərə heç vaxt "sabah gəl danışaq” deməmişəm” - Peşəkar
Daim irəli
getmək prinsipini özünə yaxın hesab edir. Deyir ki, qarşısına məqsəd qoyaraq
inadla, addım-addım ona doğru irəliləməyə çalışır. Karyerada irəli getmək üçün
insanın sevdiyi işlə məşğul olmasını vacib hesab edir. Hətta gündəlik gördüyü
işdən belə zövq almaq onun üçün önəmlidir. "İş prosesini özüm üçün daha maraqlı
etməyə çalışıram”-deyən müsahibimiz "Ziraat Bank Azerbaycan ASC”nin İnsan Resursları və Dəstək
Xidmətləri departamentinin rəhbəri Firuzə Məmmədovadır.
- Elə lap əvvəldən - ilk iş təcrübənizdən başlayaq.
Tələbə vaxtından işləməyə başlamısınız, yoxsa universiteti bitirəndən sonra?
- İşləməyə tələbəlik vaxtlarından başlamışam. O zaman bir şirkətin tədbirinə dəvət almışdım.
Onlar böyük bir təqdimat keçirirdilər. O günü çox gözəl xatırlayıram: o görüşdə
anladım ki, hər bir şirkətin taleyini
insanlar müəyyən edir. Güclü motivasiyalı, düzgün seçilmiş işçilər müvəffəqiyyətin
açarıdır. Karyera trayektoriyamı dəyişdirərək İnsan Resursları (İR) sahəsinə
keçmək fikrinə gəldim. O zamandan bu vaxtadək qərarım haqda heç vaxt heyifslənməmişəm.
O təqdimatda iştirak mənim gələcək karyerada istiqamətimi müəyyən etdi.
- Ali təhsilinizi hansı istiqamətdə almışdınız ki?
- Mühəndislik təhsili almışam.
- İnsan Resursları (İR) mütəxəssisi olaraq yetişmək üçün nələri
öyrənmisiniz?
- Mənim
oxuduğum vaxt İR üzrə spesifik təhsil mövcud deyildi, universitetlərimizdə belə
bir ixtisas yox idi. Fikrimcə, İR çox universal və fənlərarası bir sahədir:
insanlarla çalışmaq üçün xüsusi fakültələrin bitirilməsi mütləq deyil. İR artıq
humanitar bir sahə deyil. Biz artıq çoxdan rəqəmsal bir dünyada yaşayırıq və
müasir şirkətlər İR-na aid qərarların qəbulunda analitik məhsullardan istifadə
edir. Tətbiq etdiyimiz sistemlərin səmərəliliyini hesablayırıq, analitik
proqnozlar edirik. İxtisasımın bu cür transformasiyası mənim çox xoşuma gəlir və
təhsilimin texniki olması çox kömək olur.
- Tələbəlik dövrünün necə keçməsi kadrın gələcək
karyerasında əhəmiyyətlidir. Maraqlıdır, tələbə vaxtı iş mühitini öyrənmək cəhətdən
nə dərəcədə aktiv olmusunuz?
-
Ümumiyyətlə, məktəb illərindən başlasam, məktəbdə sinif, universitetdə isə qrup
nümayəndəsi olmuşam. Həmişə aktiv olmağa çalışmışam, əhatəmdə olanlar hər zaman
problemlərinin həllində mənə ümid edirdi, tədbirlərin təşkili mənə həvalə
olunurdu. Heç vaxt məsuliyyəti üzərimə götürməkdən çəkinməmişəm.
- İşə ilk başladığınız vaxtla
indini müqayisə edəndə təcrübə sizə nələri öyrədib?
- Bu
mövzuda işəgötürənlərlə həmfikirəm, təcrübə istənilən diplom və
sertifikatlardan daha qiymətlidir.
- İnsan Resursları sahəsində
çalışanlar deyəndə çox adamın ağlına işəgötürmə prosesini icra edən bir adam gəlir.
Amma iş təbii ki bununla məhdudlaşmır. Bəs əslində necədir? Hansı işləri
görürsünüz?
- İR
departamentinin əsas funksiyası inkişaf etməkdə olan biznesin dəstəklənməsidir.
Bunun üçün prosesləri yaratmaq, uyğun insanları seçərək işlədiyin şirkəti
qeyri-professional kadrlardan qorumaqdır.
Bu gün
iri şirkətlər fikirlərini daha çox əməkdaşların inkişafına və təlimləndirilməsinə
yönəldir. İşlədiyim şirkətlərdə mən də hər zaman insanların inkişafına xüsusi
diqqət yetirirəm. İR bunun üçün alətlər verir, ancaq işçinin rəhbərlə canlı
ünsiyyətini əvəz etmir. Əsas iş insanlarla baş verir, onlarla ünsiyyətdə olmaq,
problemlərini anlamaq, karyeralarını idarə etmək lazımdır.
İşçinin əsas
inkişafı hər hansı bir maraqlı təlimi dinləyərkən baş vermir, işçi yeni iş təcrübəsi
qazandıqda, məsələn, ona hər hansı bir mühüm iş verəndə, vəzifəyə təyin etdikdə
baş verir. İşçi çətinliyə düşəndə inkişaf edir. Əgər bir işçi işində artıq hər
şeyi bilirsə və bütün işi bacarırsa, deməli, artıq inkişaf etmir. Bəli, şirkət
üçün faydalı olur, amma özü inkişaf etmir. Mənim də əsas məqsədlərimdən biri təşkilatımdakı
istedadların inkişafını düzgün səmtə yönəltməkdir.
- Çalışdığınız sahə elədir ki, insanları, iş münasibətində
baş verən prosesləri qiymətləndirmə bacarığı yüksək olmalıdır. Bu bacarıq
insanın özündə olmalıdır, yoxsa təcrübə sayəsində formalaşır?
- İşimdə
intuitiv yanaşmanı istifadə etmirəm. İntuisiyaya əsaslanan qərar yalnız "daxili
səslə” idarə olunur, təcrübə ilə formalaşmış, daim inkişaf etdirilən bacarıq isə
insana hər zaman doğru nəticələr çıxararaq daha doğru qərarlar verdirir.
Hər bir
şirkət işçilərinin tələb olunan bacarıqlarını mümkün qədər inkişaf etdirməlidir.
İnsana xas olan istedad və xüsusiyyətləri inkişaf etdirmək üçün karyera
inkişafının lap erkən mərhələlərindən başlamaq lazımdır. Yalnız bu halda həm
insan, həm də cəmiyyət bundan faydalanacaqdır.
- Müştərilərlə işləmək çətindir, amma məncə, ofis
daxilində iş yoldaşları arasında münasibətləri tənzimləmək ondan da çətindir.
- Şirkətdaxili
münaqişələrin qarşısını almaq yönündə işlərin görülməsi çox vacibdir. Burada əsas
tələb - mübahisələrin işgüzar müstəvidən şəxslərarası mübahisəyə keçməməsinə nəzarət
etməkdir. Çünki bu çox təhlükəlidir və eyni anda bir çox işçiyə təsir göstərə
bilər. Bu həddə çatdıqda nəticələr daha acınacaqlı ola bilər, strukturlararası
münasibətlərin pozulmasına, hətta bütövlükdə şirkətin nüfuzuna təsir edə bilər.
- Hər kəsin çalışdığı sahədə müəyyən bir prinsipləri
olur. İR mütəxəssis olaraq, siz
hansı prinsiplərlə işləyirsiniz?
- Mənim əsas
həyat prinsipim həyatda hər bir işi həvəslə etməyə çalışmağımdır. İşim də istisna
deyil. Özümü daim inkişaf etdirmək və hər zaman oxumaq.
Prinsiplərdən
biri də insanlara hər zaman qayğı göstərmək, onları qiymətləndirməkdir. Mənim
üçün qapımın kimin tərəfindən döyülməsinin heç bir fərqi yoxdur. Və işçilərə
heç vaxt "sabah gəl danışaq” sözü
deməmişəm. Günümün müəyyən hissəsini insanlarla canlı ünsiyyətə ayırıram.
Güvənə
biləcəyim insanlarla işləməyi üstün tuturam, əhatəmdə layiqli, etibarlı
insanlarla ünsiyyət saxlamağa çalışıram. Bəzən bu, çətin olur, çünki bizi fərqli
vərdişləri, təfəkkürü, həyat anlayışları, uğur təsəvvürləri olan insanlar əhatə
edir. Onların hamısı sənin düşüncələrini, dəyər və prinsiplərini bölüşmür. Kimsə
məqsədinə çatmaqda sənə mane olur, kimsə səni qınayaraq qarşına çıxır.
Dürüstlük hər zaman insanlarda yüksək qiymətləndirdiyim xüsusiyyətdir. Bir
insan nə qədər yüksək səviyyəli peşəkar olsa da, birinci diqqət yetirdiyim
xüsusiyyət dürüstlükdür, sonra peşəkarlıq.
Daima irəli
getmək prinsipi də mənə çox yaxındır. Qarşımda bir məqsəd qoyaraq, inadla,
addım-addım ona doğru irəliləməyə çalışıram.
- Fəaliyyətinizə nəzər salanda
görünür ki, karyeranızda əsas payı bank sektoru tutur. Təsadüfən belə alınır,
yoxsa bu məqsədli bir seçim olur?
- İş
yerimi dəyişdikdə əsas diqqət yetirdiyim məqam sektor deyil. Təcrübəmdə bank
olmayan sektor da var. Çalışdığım yerdə mənim üçün əsas vacib olan amillər şirkətin
nüfuzu, dəyərləri, iş prinsipləri, işləyəcəyim rəhbər və maddi tərəflərdir
(Gülür).
- Kadrları işə götürən sizsiniz, maraqlıdır, sizi
işə götürəndə hansı mərhələni keçirsiniz?
- Əslində elə də çox iş yeri dəyişməmişəm - cəmi 4 dəfə. Dəvət aldığım
iş yerlərində müsahibədən keçərək işə qəbul edilmişəm.
- Yəqin
ki, o mərhələni keçmək o qədər çətin olmaz, manevrlər haqqında kifayət qədər məlumatlı
olursunuz...
- Vurğuladığınız manevrlərdən gündəlik işimdə sıx istifadə etdiyimə görə,
hər suala necə cavab versəm, işəgötürənin məmnun qalıb-qalmadığını bilirəm.
Ancaq, sözsüz ki, istənilən namizədin işə qəbulunda əsas amil əvvəlki iş yerlərində
göstərilən nəticədir. Əgər bir şəxs bir yerdə, və ya hər hansı bir işdə müvəffəqiyyət
qazanıbsa, yüksək ehtimalla digər iş yerində də uğurlu olacaqdır.
- Sizə görə uğurun sirri nədir?
- Uğur məfhumu
hər kəs üçün fərdi xarakter daşıya bilir. Burada standart meyarlar mövcud
deyil. Kimin üçünsə uğur əlçatmaz bir hədəfə nail olmaqdır, digərləri üçün müştərilərinin
məmnun olması. Mənim üçün isə uğurun sirri həqiqətən sevdiyim işlə məşğul
olaraq, hətta gündəlik gördüyüm işdən zövq almaqdır. İş prosesini özüm üçün daha maraqlı etməyə çalışıram. Təkrarlanan
rutin işi əsl yaradıcı işə çevirmək üçün daima öyrənən və təkmilləşən tələbə
mövqeyində qalaraq öz dünyagörüşümü, biliklərimi genişləndirirəm. Bu proses
davamlıdır, onu dayandırmaq mümkün deyil. Sən hər zaman bir informasiya axını içində olaraq inkişaf
edirsən, beləliklə də ətrafında daha güclü insanlar toplanan bir şəxsiyyətə
çevrilirsən.
Uğur
yolunda uğursuzluqlarla da üzləşmişəm, bu, qaçılmazdır. Səhvlərim olduqda, məqsədimdən
geri dönməmişəm, əksinə gələcəkdə həmin səhvlərin təkrarlanmaması üçün hər bir
uğursuzluğu təhlil edib ondan nəticə çıxarmağa çalışmışam.
Bundan əlavə,
işdə və həyatımda baş verən hər şey üçün tam məsuliyyət daşıyıram, işimi daha
tez, keyfiyyətli görmək üçün proseslərini daim optimizasiya etməyə çalışıram
ki, öz inkişafıma, ailə və dostlarıma sərf edəcək daha çox vaxt qazanım. Axı,
ilk növbədə biz xoşbəxt olmalıyıq və yalnız sonra uğurlu!
Aygün
Asimqızı