İşğalçılıq siyasəti ilə sülhü də uduzan Ermənistan
Azərbaycan Respublikası Prezidenti Administrasiyasının rəhbəri,
akademik Ramiz Mehdiyev Azərbaycan və rus dillərində "Ermənistan-Azərbaycan
Dağlıq Qarabağ münaqişəsi: problemin mənbələri və nizamlanma perspektivləri”
kitabı yeni çapdan çıxıb. Akademik Ramiz Mehdiyev yeni əsərində Ermənistan-Azərbaycan
Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin köklərinə nüfuz edərək hadisənin nədən başladığını
ən mötəbər mənbələr əsasında, sistemli şəkildə və mərhələlər üzrə təhlil edir.
Alim həmçinin qeyd edir ki, bütün bu illər ərzində erməni cəmiyyəti döyüş
meydanında qazanılan "qələbə”ni tezliklə diplomatik sahədə möhkəmləndirmək
ümidi ilə yaşayıb: "Lakin Ermənistan rəhbərliyi bir məsələni başa düşə bilməyib
ki, qonşu dövlətə təcavüz etməklə, onun ərazisini işğal etməklə, etnik
təmizləmələr aparmaqla, şəhər və kəndlərini viran qoymaqla, Ermənistan,
əslində, qalib gəlməyib, uduzub! O, bu qədər fürsəti əldən verərək, sülhü
uduzub. Bunu başa düşmək üçün bugünkü Azərbaycanı Ermənistanla müqayisə etmək,
onların sosial-iqtisadi inkişafında fərqi qiymətləndirmək kifayətdir və bu fərq
ildən-ilə daha da artacaq”.
Akademik Ramiz Mehdiyevin yeni çapdan çıxan bu kitabı fundamental bir
əsər kimi ictimai-siyasi marağa səbəb olub.
Mövzu ilə bağlı "Kaspi”
qəzetinə açıqlamasında Milli Məclisin
deputatı, politoloq Elman Nəsirov bildirdi ki, Azərbaycan Respublikası
Prezident Administrasiyasının rəhbəri, akademik Ramiz Mehdiyevin qələminin
məhsulu olan hər bir əsər fundamental xarakter kəsb edir: "Eləcə də, ölkə
daxilində və xaricdə çox böyük ictimai-siyasi rezonansa səbəb olur. Bu nöqteyi-nəzərdən,
hörmətli akademikin bu günlərdə çap olunan Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ
münaqişəsinin tarixi kökləri və həlli perspektivlərini özündə ehtiva edən yeni
əsəri də çox geniş ictimai müzakirəyə səbəb olub. Yeri gəlmişkən, bu əsər hələ
çap olunmamışdan öncə Prezident yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasında çox
geniş müzakirəsi olmuşdu. Həmin müzakirədə çıxış edərək söyləmişdim ki, bu əsər
əslində Ermənistanın Azərbaycana qarşı ərazi iddialarının əsl mahiyyətini, onun
arxasında hansı beynəlxalq siyasi qüvvələrin dayanmasını və eyni zamanda bu
münaqişənin yaranma səbəblərini, Ermənistanın havadarlarını üzə çıxarmaq
baxımından çox böyük əhəmiyyət kəsb edir. Həmçinin bu əsərdə hörmətli akademik
faktların dili ilə, arqumentlərlə, bu sahə üzrə çox ciddi mütəxəssislərin,
xüsusilə rus müəlliflərinin əsərlərinə istinad etməklə, sübut edir ki,
ermənilər bu əraziyə köçürülmüş xalqlardır. Onlar 1978-ci ildə məhz İrandan və
Türkiyədən Dağlıq Qarabağa köçürülmələrinin 150 illiyini qeyd etmişdilər. Bu,
danılmaz faktdır. Baxmayaraq ki, sonralar ermənilər həmin abidəni məhv etmişlər
ki, tarixin üstünə kölgə salsınlar”.
Millət vəkilinin sözlərinə görə, hörmətli akademikin əsərində o
vurğulanır ki, Ermənistanın Azərbaycan torpaqlarını işğal etmək siyasəti heç
bir halda bu ölkənin güclənməsinə gətirib çıxarmayıb: "Bu gün Ermənistan
acınacaqlı vəziyyətdə olan, iqtisadiyyatı iflas edən, əhalisi ədədi deyil,
həndəsi silsilə ilə azalan bir ölkədir. Bu ölkədə insanların sabaha inamı
yoxdur. Cənab Ramiz Mehdiyev bu əsərində onu da vurğulayır ki, Ermənistan bu
müharibədə "qələbə” qazanmayıb, o döyüşü udub, amma əslində müharibədə uduzub.
Ermənistan bu müharibə nəticəsində heç bir halda öz istəyinə nail olmayıb,
Azərbaycan torpaqlarını işğalda saxlasa da, bu, müvəqqətidir. Faktiki olaraq,
Ermənistan günbəgün zəifləyir və Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin işğalçı
dövlətə münasibətdə tətbiq etdiyi "taqətdən salma” siyasəti öz nəticələrini
verir. Ermənistan, işğalçılıq siyasəti ucbatından həm Azərbaycan, həm də
Türkiyə tərəfindən iqtisadi və nəqliyyat blokadasına salınıb. Heç bir dənizə
çıxışı olmayan, blokada vəziyyətində olan bir dövlətin vətəndaşlarının sabaha
inamı və etimadı yoxdur. Xüsusilə, Paşinyanın Ermənistanda iqtisadi inqilab
etməklə bağlı anonsu da artıq öz ölkəsində gülüş hədəfinə çevrilib. İnsanlar
Ermənistanın yeni hakimiyyətindən çörək, iş və övladlarının gələcəyinə təminat
istəyirlər, lakin bunların heç biri yoxdur”.
E.Nəsirov qeyd etdi ki, eyni vaxtda iki stulda əyləşmək siyasəti
həyata keçirən Paşinyan nə Qərb, nə də Rusiya ilə normal münasibətlər qura
bilməyib: "Ona görə də, bu ölkəyə münasibətdə etimadsızlıq mühiti
güclənməkdədir. Bütün bu reallıqlar akademik Ramiz Mehdiyevin əsərində çox geniş
şəkildə öz əksini tapıb. O, faktların və arqumentlərin dili ilə Ermənistana bir
çox ciddi ismarışlarını da ünvanlayıb. Bu da ondan ibarətdir ki, Ermənistan
fəlakətin astanasına nə qədər gəlib çatmayıb, ağlını başına yığıb özgəsinin
torpağından əl çəkməlidir. Azərbaycan torpaqlarını geri qaytardıqdan sonra
Ermənistanın nicatı mümkündür. Əks halda, Ermənistan heç bir gələcəyi və
perspektivi olmayan ölkə olacaq. Hörmətli akademikin bu əsərinin rus dilində olan
variantının Ermənistan daxilində çox böyük siyasi effekt doğuracağına şübhə
yoxdur. Çünki bu əsərdə akademikin Ermənistanın indiki ağır vəziyyətinin
səbəbləri-siyasi, iqtisadi, hərbi, demoqrafik böhranla bağlı səsləndirdiyi
fikirlər bu gün Ermənistan əhalisinin fikirləri ilə eyniyyət təşkil edir. Bu
baxımdan hesab edirəm ki, rus versiyasında bu əsərlə tanış olan ermənilərin
Paşinyan hakimiyyətinə qarşı olan etirazları yeni müstəviyə keçə bilər. Eyni
zamanda hörmətli akademik vurğulayır ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin
rəhbərliyi altında ölkəmiz öz hədəflərinə doğru irəliləyir və sürətli inkişaf
tempinə malikdir. Azərbaycan həm iqtisadi, həm də siyasi nöqteyi-nəzərdən güclü
dövlətdir. Eyni zamanda bizim ən böyük uğurumuz ölkədəki ictimai-siyasi
sabitlik, təhlükəsizlik və inkişafla bağlıdır ki, bunun da kökündə
xalq-hakimiyyət birliyi dayanır. Bu birlik getdikcə daha da güclənməkdədir.
Amma bu fikirləri Ermənistanla bağlı demək mümkün deyil”.
"Bakı Xəbər” qəzetinin baş
redaktoru Aydın Quliyev bildirdi ki, akademik Ramiz Mehdiyevin Qarabağ
probleminin kökü, yaranma səbəbləri və tarixi ilə bağlı maraqlı tədqiqatları
var: "Sözsüz ki, bu əsərlərin hər biri dəyərlidir. Amma bu fikrin üzərində mən
də xüsusilə dayanmaq istəyirəm ki, Ermənistanın, Azərbaycan torpaqlarını işğal
edəndən sonra özünü "qalib” kimi aparması tamamilə absurddur və əslində
məğlubiyyətidir. Bir məsələyə diqqət etmək lazımdır. Bilirik ki, erməni
millətçiləri tarixən təcavüzkar və aqressiv rol oynayıblar. 1918-ci ildə
Ermənistan dövləti yaranana qədər dünyada təcavüzkarlıq siyasətini erməni
millətçiləri və xalqı aparıb. Qeyd edim ki, 1918-ci ilə qədər onların heç bir
dövləti olmayıb. Ermənilərin təcavüzkarlığı məhz müxtəlif xalqların haqqına
sahib olmaq, tarixini saxtalaşdırmaq, tarixi-mədəniyyət abidlərini
özününküləşdirmək və bir sözlə, saxta erməni tarixi düzəltmək olub. Bu
nöqteyi-nəzərdən erməni xalqı və millətçiləri dünyada təcavüzkar kimi özlərini
rüsvay ediblər”.
A.Qulyev vurğuladı ki, bu proseslərin getdiyi 200 il ərzində həm
erməni xalqı və bu gün mövcud olan Ermənistan dövləti başqa dövlətlərin,
xüsusilə Azərbaycanın torpaqlarını işğal edən təcavüzkar kimi tanınıb: "Bu
baxımdan akademik Ramiz Mehdiyev haqlıdır ki, Azərbaycan torpaqlarını işğal
etmək əslində Ermənistanın dünyada bir dövlət kimi təcavüzkar simasının ifşa
olunmasında çox tutarlı arqumentdir”.
Bəxtiyar MƏMMƏDLİ