“İnanmaq, yaxşı analiz etmək və başlamaq lazımdır” - Uğur hekayəsi
Yüz
ölçüb, bir biçmək prinsipi ilə hərəkət edir. İstəyir, hədəfləyir, planlayır,
strategiyasını qurur və addım atır. Deyir ki, biznesdə cahil cəsarəti ilə
qolları sıvayıb işə başlamaq olmaz. Mükəmməl olmasan belə, yaxşı analiz və
araşdırmadan sonra irəliləmək lazımdır. Ona görə, başlamaq üçün mükəmməl olmağa
deyil, mükəmməl olmaq üçün başlamağa ehtiyac var.
Müsahibimiz
hazırda orqanik və təbii məhsulları ilə xaricə çıxan, yerli alma çipsisi
istehsal edən Crispa şirkətinin icraçı
direktoru Nahid Cabbarovdur.
N.
Cabbarov 1989-cu il Bakıda anadan
olub. İstanbul Fateh Universitetində beynəlxalq münasibətlər fakültəsi üzrə
bakalavr təhsili alıb. Daha sonra İngiltərədə London Universitetində
magistratura təhsilini bitirib və ölkəyə qayıdıb. Qayıtdıqdan sonra dövlət və
özəl sektorda xarici əlaqələr üzrə işləməyə başlayıb. Bank sektorunda - Yapı
Kredi Bankda marketinq departamentində, Soyuz Aqro Kontrakt şirkətində beynəlxalq
ticarət meneceri kimi çalışıb. İdxal, ixrac, logistika, gömrük, təchizat zəncirində
bilavasitə iştirak edib. PMD şirkətlər qrupunda çalışıb. Son 4 aydır ki, artıq
ailə şirkətlərinin başına keçib: "Bir ilə yaxındır ki, ailə şirkətimizi
yaradıb, istehsalatına başlamışıq. Kiçik şirkət olaraq, hədəflərimizi mərhələ-mərhələ
qoyduq. Həm məhsul, həm satış strategiyalarımızı öncədən planladıq. Bizim büdcəmiz,
investisiyamız o qədər də böyük deyildi. Çünki ailə şirkətidir və təbii ki, "biz
minimal imkanlarla maksimum nə edə bilərik” sualının üzərində çalışırıq.
Hazırda da planımıza uyğun olaraq, xaricə ixraxa fokuslanmışıq. Məhsullarımız
Dubayda Azərbaycan Ticarət Evində satışdadır. Gələn aydan Latviyada Riqa şəhərində
olacaq. Hazırda Almaniyanın Berlin şəhərində olan dünyaca məşhur beynəlxalq sərgilərdən
birində "fruit logistika” sərgisində "Made in Azərbaycan” pavilyonunda şirkətimizi
təmsil edirəm. Bu ay ərzində şirkətimiz adından Moskva (Prod Expo Moskva) və
Dubayda (Gulfood Dubai) da sərgidə iştirak edəcəyəm”.
- İşlərinizdə uğur qazandığınız bir vaxtda necə
oldu ki, oradan ayrılıb, sıfırdan şirkət qurmaq qərarına gəldiniz?
- Bir-birinə yaxın bir çox sahələrdə çalışdığım
üçün artıq düşünməyə başladım ki, təcrübəmi bir nöqtədə toplamalıyam. Öz işimi
qurmağın vaxtı çatmışdı. İki il əvvəl çalışdığım bir proyektlə Almaniyada idik.
Orada istehsalat yerində bu tip məhsulları gördüm. Sırf sağlam qida, çərəzlər,
çipslərin necə olması ilə yerində tanış oldum. Mahiyyətini, fəlsəfəsini
anladım. Düşündüm ki, Azərbaycanda artıq bu məhsulu istehsal etmək olar. Təbii
ki, bazar araşdırması etdik. Bütün nüansları detallı analiz etdikdən sonra qərara
gəldik ki, şirkəti qurub istehsalata başlamaq lazımdır. Uzun zaman idi ki, ailə
şirkətimizin qurulması planımda var idi. Düşündüm ki, artıq məqsədləri
yavaş-yavaş reallaşdırmağın vaxtıdır. Təbii ki heç nə birdən-birə olmur. Çox çətinliklər
çəkdik. Hələ də çəkirik. Bu, normaldır. Hər çətinliyin nəticəsi olur. Hələ yolun
başındayıq. Kiçik, amma sağlam addımlarla addımlayırıq. Düşünürəm ki, əziyyətimizin
qarşılığını da gec və ya tez görəcəyik.
- Şirkətin yaranmasının maraqlı tarixçəsi olub. Bir
qələm, bir dəftər, bir də ərazi...
- İlk dəfə
iş quranda əlimdə heç nə yox idi. Kiçik bir kağız parçası, karandaş və boş bir ərazi
ilə başladıq. Biz istehsal yerimizi götürəndə sıfırdan planını qurduq.
Avadanlığımızı sifariş verdim və işi qurmağa başladıq. Mən bütün işlərimi mütəxəssislərlə
məsləhətləşərək görmüşəm. Ən adi nüansı belə, öz mütəxəssisi ilə danışmışam.
Heç bir addımım təsadüfi olmayıb. Çalışmışam ki, əlimdən gəldiyi qədər hər şey
mükəmməl olsun.
- "Yüz öl, bir biç” prinsipi ilə hərəkət edirsiniz?
- O prinsipə çox inanıram. Səmimi desəm, tam mükəmməlliyyətçi insan
deyiləm. Bir çox sahələrdə çalışdığım üçün təcrübələrim var və həmin peşənin
mütəxəssisləri ilə çox yaxşı münasibətlər qurmuşam. Bir-birimizi yüksək səviyyədə
anladığımız üçün bütün işlərimiz yaxşı getdi. Düşünürəm ki, çox dərinə getməmək
şərtilə, yüz ölçüb bir biçdikdən sonra işə başlamaq lazımdır. Çünki incə
detallar insanı yeni addım atmaqdan çəkindirir, qorxudur və vaxt itkisi
yaradır. Lazım olan araşdırmalar edildikdən sonra, başlamaq lazımdır.
Başladıqdan sonra gerisi öz-özünə gəlir. Plan, strategiya, hədəf daxilində həmin
addımları ataraq son nöqtəyə çatmış oluruq. Kiçik və ya böyük fərqi yoxdur,
sağlam şəkildə addım atmalıyıq. Önəmli olan budur.
- Şirkət qurmazdan öncə, özünüzə məxsus
araşdırmalarınız olub. Hansı nəticəyə gəldiniz? Uğurlu biznes qurmaq üçün nələrə
diqqət etmək lazımdır və ya uğursuz biznesdə edilən səhvlər nədir?
- Bəli,
mən araşdırdım. Biznesə başlamazdan əvvəl, bazar araşdırmasını yaxşı etmək, məhsul
haqqında dolğun məlumatlar toplamaq lazımdır. Bütün bunların hamısını
topladıqdan sonra ümumi analiz etməliyik. Əlbəttə, yuxarıda qeyd etdiyim kimi
çox dərinə getmək də olmur, çünki bütün bunlar atılacaq hər addımı ləngidir.
Amma bir tərəfdən də gözüyumulu və cahil cəsarəti ilə qolları sıvayıb işə
atılmaq olmaz. Yaxşı analizdən sonra işə başlamaq lazımdır. Gözləmək lazım
deyil ki, bütün hər şey yoluna düşsün, hər şey mükəmməl olsun, ondan sonra
başlayım. Düşünürəm ki, başlamaq üçün mükəmməl olmağa deyil, mükəmməl olmaq
üçün başlamağa ehtiyac var. Belə bir söz var ki, karvan yolda düzəlir. Həqiqətən
mən bunu təcrübədə də gördüm. Ona görə də inanmaq,
yaxşı analiz etmək və başlamaq lazımdır.
Uğursuz
biznesə gəldikdə isə, ümumiyyətlə hər bir uğursuzluğun səbəbi özünə və gördüyün
işə inanmamaq, ümidsiz olmaq və ilk çətinlikdə geri çəkilməkdir. Azərbaycanda
biznes sahiblərində belə bir xarakter var ki, bir az yoxlayırlar, bazar ona
cavab vermirsə və ya işlər yaxşı getmirsə, 3-5 ay, bir il sonra artıq bizneslərinə
son verirlər. Biznesə başlayan insanlar ən azından bir illik xərcləri də öncədən
hesablayıb yatırıma daxil etməlidirlər. Strategiya, hədəflər düzgün
qurulmalıdır. Uğura gedən yol həmişə düzgün və səbirlə çalışmaqdan keçir.
- Xaricdə Azərbaycan brendinə reaksiyalar necədir?
- İndiyə
qədər Azərbaycan dünyada istehsalçı ölkə kimi tanınmırdı. Son illərdə
İqtisadiyyat Nazirliyi və AZPROMO çox çalışır. Bütün beynəlxalq sərgilərdə
"Made in Azərbaycan” pavilyonunu təşkil edirlər və yerli şirkətlərin iştirakına
dəstək olurlar. Nəinki bu sərgilərdə, əlavə də export missiyalar təşkil olunur.
Yerli istehsalçıların xaricə çıxışına həqiqətən dəstək verilir. Bu baxımdan biz
də dəstəklərdən yararlanırıq. Öz hesabımıza və ya AZPROMO hesabına sərgilərdə
iştirak edirik. Xaricilərin reaksiyası məhsula görə dəyişir. Amma insanlar Azərbaycan
məhsullarına maraqla yanaşırlar. Həm ölkə, həm də məhsul onlara çox maraqlıdır.
Biz məhsullarımız sərgilərdə daddırdığımız zaman və ya hədiyyə olaraq
qonaqlarımıza təqdim etdiyimizdə onlarda xoş təbəssüm yaranır və razı qalırlar.
- Dediniz ki, öz sahəmlə bağlı bütün işlərdə işlədim
və bunları bir nöqtədə cəmləşdirib şirkət yaratdım. Maraqlıdır karyeranız bu
planla hərəkət edib, yoxsa təsadüfdür?
- Mən 6
ildən çoxdur ki, bir-birinə yaxın sahələrdə çalışmışam. Şirkət yaratmaq fikrini
uzun müddətdir ki, planlaşdırırdım. Bu istək nə vaxtsa reallaşmalı idi. Son illər
artıq "gecikirəm” deyə bir fikir formalaşmışdı. Özümə vaxt qoydum ki, bu zamana
qədər araşdırıb istehsalat sahəsində şirkət qurum. Yerli, keyfiyyətli istehsalı
artırmaq, ölkəmizin ixracatçılarından biri olmaq istəyirdim. Düşünürdüm ki, ölkəyə
valyuta gətirmək lazımdır. Ölkənin rifahını qaldırmaq üçün şorbada duzumuz
olsun istədim. Həm də biz Azərbaycanda bir neçə ailəyə maddi dəstək oluruq.
Getdikcə sayımız artır. Əməkdaşlarımızın 60 faizi xanımlardan ibarətdir. Hansı
ki, evdar xanımlar olublar və şirkətdə çalışaraq ailə büdcələrinə dəstək
olurlar. Digər əməkdaşlarımızın da çoxu 22-25 yaş arasındadırlar. Hansı ki, öyrənməyə,
inkişafa açıq gənclərdir. Biz onların üzərində uzunmüddətli planlar qurur,
yaxın gələcəkdə təlimlərə yollamağı düşünürük. Çünki sırf işdə çalışaraq işinin
peşəkarı olmaq çətindir. Öz üzərində işləmək və təlimlərdə iştirak etmək
lazımdır. Düşünürəm ki, biz nəinki özümüz üçün keyfiyyətli, vicdanlı kadrlar
yetişdiririk, həm də ölkədə keyfiyyətli kadr çatışmazlığının aradan
qaldırılmasına dəstək oluruq. Fərqi yoxdur o kadr bizimlə çalışsın, ya yox.
Əsas odur ki, keyfiyyətli kadr yetişdirməkdə ölkəyə töhfə verək.
- Ənənəvi sualımız. Uğur sirriniz nədir?
- Hələ
yolun başındayam. Planlarımızın, strategiyamızın ilkin mərhələsini bitirdik və
uğurlu addımlar atırıq. Uğurluluq səbirsiz, ümidsiz olmadığımız üçündür. Hər çətinliyə,
uğursuzluğa imtahan kimi baxırıq. Hər bir imtahanın təlafisi var. Heç vaxt
ümidsizliyə qapılmaq olmaz. Yolu sona qədər getmək lazımdır. Əgər tunelin
sonunda balaca işıq görürüksə, ona doğru irəliləməliyik. Mütləq o işığa
yaxınlaşmaq lazımdır. Biz getdikcə, o işıq böyüyəcək və daha da əlçatan olacaq.
Aygün
ƏZİZ