Hostellərə nəzarət mexanizmi necə olsun?
Azərbaycanda turizm müəssisələrinə, o cümlədən hostellərə nəzarət
üçün mütləq mexanizm yaradılmalıdır. Bunu Trend-ə Azərbaycan Turizm
Assosiasiyası (AzTA) sədrinin müşaviri Müzəffər Ağakərimov bildirib. Onun sözlərinə
görə, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi hostellərin qeydiyyatını aparmadığından,
onların sayını müəyyənləşdirə bilmir. Ona görə də mütləq reyestr hazırlanmalı və hostellərin adları oraya
daxil edilməlidir: "Hostellərin sayı yalnız vergi orqanlarında olur. Bu,
düzgün deyil. Necə ola bilər ki, necə dənə hostelin açılmasından Mədəniyyət və
Turizm Nazirliyinin məlumatı olmur? Məlumat olmadıqda, işi təşkil etmək çox çətindir.
Çünki informasiya olmadıqda, ölkədə nə qədər hotelə, hostelə ehtiyacın olduğunu
müəyyənləşdirmək mümkün deyil. Buna görə də yeni açılan turizm müəssisələrinin
hamısı nəzarət mexanizmindən keçməlidir". Qeyd edək ki, Mədəniyyət və
Turizm Nazirliyinin Turizm şöbəsinin müdiri Aydın İsmiyev bir müddət əvvəl
Trend-ə bildirib ki, turizm müəssisələrinə nəzarəti Dövlət Turizm Reyestri
yaratmaqla təmin etmək olar. O bildirib ki, belə bir təcrübə müxtəlif dünya ölkələrində
var: "Turizm müəssisələrinin fəaliyyətinə nəzarət etmək üçün müxtəlif ölkələrdə
Dövlət Turizm Reyestri yaradılır. Həmin ölkədə fəaliyyət göstərən turizm şirkətləri,
hotellər, bələdçilər bu reyestrə mütləq şəkildə daxil olmalıdırlar. Azərbaycanda
da belə bir təcrübəni tətbiq etmək olar".
Bəs görəsən bu nəzarət mexanizmi necə yaradılmalıdır? Mövzu ilə bağlı
ekspertlərin fikirlərini öyrəndik.
Turizm və Menecment Universitetinin rektor əvəzi Eldar Aslanovbizimlə söhbətində bildirdi ki,turizm sahəsinin ən böyük problemlərindən biri paytaxtda və regionlarda aşağı ulduzlu, sosial yönümlü yerləşdirmə
yerlərinin azlığıdır: "Həm yol xəritəsində, həm də nazirliyin fəaliyyəti sahəsində
əsas diqqət yetirilən məqamlardan biri də məhz budur. İndi hostel açmaq belə
demək olarsa, dəbə minib. Regionlarda, Bakıda yeni-yeni xeyli sayda hostellər
açılır. Təbii ki, bu yalnız alqışlanmalıdır. Amma burada ciddi bir məqam var
ki, bu da həmin hostellərin müəyyən standartlara cavab verməməsidir. Hosteldə insanlar qalırsa, gigiyenik, təhlükəsizlik və
digər normalar mütləq gözlənilməlidir.
Dünyada bu nəzarət mexanizmləri ilə bağlı müxtəlif təcrübələr var. Məsələn, bəzən
müəyyən mərhələyə qədər dövlətin ayrı-ayrı idarəetmə alətləri bu işə nəzarət
edir. Bəzi ölkələrdə isə hostellərin öz assosiasiyaları var. Bu assosiasiyalar
özünü tənzimləmə qurumlarıdır və burada standartlar müəyyənləşdirilir. Həmin standartlar
əsasında arzuolunmayan hostellərin siyahısı hər il açıqlanır və ictimaiyyət bu
haqda məlumatlandırılır. Əhaliyə bildirilir ki, həmin hostellərdə qalmaq tövsiyə
edilmir. Çünki həmin hostellər qəbul edilən ümumi standartlara cavab vermir.
Hesab edirəm ki, biz bu işi hər iki istiqamətdə aparmalıyıq”.
E.Aslanov deyir ki, əsas məsələ vətəndaşların və ölkəmizə gələn
qonaqların təhlükəsiz şəraitdə istirahət edib öz ünvanlarına dönməsini təmin
etməkdir: "Bu mənada ilk növbədə ictimai nəzarətin vacibliyni vurğulamaq istərdim.
Həmçinin bununla yanaşı, prezidentin 1 sentyabr 2016-cı ildə verdiyi sərəncamla
Dövlət Turizm Reyestri yaradılıb. Reyestrin mexanizmi turizmlə bağlı yol xəritəsində
də öz əksini tapıb. Mayın 2-də Bakı
Biznes Mərkəzində keçirilən Turizm-Əmək Yarımarkasında həmin reyestrin ilkin demo
versiyası Əbuülfəs Qarayevə də təqdim olundu. Qeyd edim ki, bu yaxınlarda sözügedən
reyestr fəaliyyətə başlayacaq. Reystrin
tərkibinə nəzarətlə bağlı bütün məlumatlar daxil ediləcək. Kimlər bu reyestrə
daxil edilibsə, nazirlik və Turizm Assosiasiyası və digər mütəxəssislər gedib onları
yoxlayacaqlar. Hostellərin şəkilləri, ünvanı, sosial media və internet ünvanı, əlaqə
nömrələri bu reyestrdə yerləşdiriləcək. Mütəxəssislər isə bunun reallığı əks etdirib-etdirməməsi
ilə bağlı monitorinq edəcəklər. Əgər deyilənlər həqiqəti əks etdirirsə, o zaman
bu hostellər reyestrə salınacaq. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi reyestrə
salmaqla həmin qurumu tanıyacaq. Əhaliyə də reyestrdə məlumatları əks olunmuş
şirkətlərin işlərindən faydalanmaları, turizm təhsili və bələdçi sertifikatı
alan məzunların xidmətlərindən faydalanmaları tövsiyə olunacaq. Siyahıda olan və
məlumatları detallı şəkildə əks olunan qurumları dövlət tanıyacaq. Məlumatlara
uyğun şəkildə xidmət göstərməyən hostel cəza olaraq dövlət tərəfindən bir illik,
yaxud həmişəlik həmin reyestrdən çıxarılacaq və bu, ictimaiyyətə açıqlanacaq.
Bu yaxınlarda reyestrin tərtibi ilə bağlı qaydaları özündə əks etdirən sənədin
təsdiqi gözlənilir. Qeyd etdiyim məsələlər də həmin qaydada öz əksini tapacaq”.
Azərbaycan Turizm Assosiasiyası sədrinin
müşaviri Müzəffər Ağakərimov isə qeyd etdi ki, hostellərin standartları hazırlanmalıdır: "Hesab
edirəm ki, müasir turizm qurumları və turizm ictimai təşkilatları dövlət
qurumları ilə birgə bu məsələni həll etməlidirlər. Hostellər haqqında sərəncam
verilirsə, bu iş kompleks şəkildə həyata keçirilməlidir. Düşünürəm ki, bu
standartlar hazırlanarkən hostelin harada yerləşməsi, necə olması və fəaliyyəti
mültəq nəzərə alınmalıdır. Hostellərin çox olması əlbəttə, çox vacibdir. Lakin
bu o demək deyil ki, kim harda istəyir, necə gəldi hostel aça bilər. Bunun öz
standart və mexanizmi olmalıdır. İdarəetmədə ən vacib məqamlardan biri də nəzarət
mexanizmidir. Nəzarət olmayan yerdə özbaşınalıq olur. Bizim məqsədimiz lazım
olan turizm şirkətinə, hotellərə istiqamət və tövsiyələr verməklə, onların
standartlar üzrə xidmətlərini təşkil etməkdir. Nəzarət olmalıdır ki, onlar fəaliyyətlərini
düzgün mövqedə və düzgün istiqamətdə davam etdirə bilsinlər. Düşünürəm ki, bu, müştərilərə
yüksək səviyyədə xidmət göstərilməsi baxımından da çox vacibdir. Nəzarət olmadığına
görə indi hər hansı fiziki şəxs turizm şirkəti açır, yaxud hotel inşa edir. Turizm
isə bir elmdir. Bu kimi neqativ hallar gələcəkdə
ciddi problemlər yarada və turistlərin narazılığına səbəb ola bilər. Ona görə də
mütəxəssisləri bu işə cəlb etməklə nəzarət mexanizmi yaratmaq lazımdır ki, iş
düzgün istiqamətdə qurulsun”.
Şəbnəm Mehdizadə