Bakı 12°C
Hökmdar və onun qırğısı
Çingiz xan həm böyük hökmdar, həm də güclü sərkərdə idi.
Öz ordusunu Çinə və İrana yeritmiş, çoxlu torpaqları fəth
etmişdi. Bütün ölkələrdə insanlar onun şücaətindən danışır, deyirdilər ki,
makedoniyalı İsgəndərdən sonra hələ Çingiz xan kimi hökmdar dünyaya gəlməyib.
Bir gün müharibələrdən vətəninə qayıdandan sonra o meşəyə gəzməyə
çıxdı. Dostlarının çoxu da onunla birlikdə idi. Onlar at belində yol gedir, ox
və yaylarını da götürmüşdülər. Onların arxasınca isə nökərlər gəlirdi, ov itləri
də yanlarında.
Gülüş səsləri meşəni başına götürmüşdü, hər biri axşam
qayıdanda evə daha çox ov aparmaq istəyirdi.
Çingiz xanın sevimli qırğısı da onun biləyi üstündə idi, həmin
vaxtlarda qırğıları da əhliləşdirib ova aparırdılar. Sahibləri işarə verən kimi
qırğılar havaya qalxır, ətrafa göz gəzdirib ov axtarırdılar. Elə ki onlar
hardasa ceyran yaxud dovşan görürdülər, ox sürətilə ovlarına doğru
şığıyırdılar.
Bütün günü Çingiz xan və adamları meşədə at çapıb ov etdilər.
Amma onlar gözlədikləri kimi çox ov tapa bilmədilər.
Axşama yaxın onlar evə qayıtmağa hazırlaşdılar. Çingiz xan
o meşədə çox olmuş, çox at çapmışdı, ona görə də meşənin hər cığırına bələd
idi. Onun dostları ən yaxın yolla evlərinə qayıtdı. Çingiz xan isə uzaq yolla,
iki dağın arasındakı dərədən keçib evinə qayıtmağa qərar verdi.
Həmin gün hava çox isti olmuş, hökmdar çox susamışdı.
Sevimli qırğısı da uçub getmişdi, çox güman ki, birbaşa hökmdarın evinə
uçmuşdu.
Hökmdar susadığından atını yavaş-yavaş çapırdı. Yadına
düşdü ki, bir dəfə cığırın yaxınlığında bir bulaq görüb. O həmin bulağı tapmağı
çox arzulayırdı. Yay isti keçdiyindən dağ çaylarının da çoxu qurumuşdu.
Nəhayət, o qayanın qırağından su damcıladığını görüb çox
sevindi. Bilirdi ki, qayanın yuxarısında bulaq var, su da ordan damcılayır. Adətən
payız, qış aylarında bu yerdən daha çox su damcılayırdı, amma indi yalnız hərdənbir
bir damcı su düşürdü.
Hökmdar atdan düşdü, ov çantasından gümüş fincanını
çıxartdı, fincanı elə tutdu ki, yavaş-yavaş damcılayan su onun içinə düşsün.
Fincanın dolmağı çox uzun çəkəcəkdi, hökmdar çox susamışdı, gözləməyə səbri
çatmazdı. Su fincanın yarısına çatanda o fincanı ağzına yaxınlaşdırıb içmək istədi.
Elə bu vaxt başı üstdən səs gəldi, bir an sonra o gördü ki, gümüş fincan əlindən
yerə düşüb, içindəki su da dağılıb.
Hökmdar başını yuxarı qaldırdı, bilmək istədi ki, fincanı
onun əlindən kim salıb. Məlum oldu ki, onun sevimli qırğısı edib bu işi.
Qırğı bir neçə dəfə havada dövrə vurdu, sonra yenidən
qayanın təpəsindəki bulağın yanında yerə endi.
Hökmdar fincanını yerdən götürdü, onu yenə də yuxarıdan
daman suyun altına tutdu.
Bu dəfə də o çox gözləyə bilmədi, su fincanın yarısına
çatanda fincanı ağzına yaxınlaşdırdı. Amma dodağı fincana dəyməmiş qırğı yenə də
sürətlə aşağı şığıdı və fincanı vurub onun əlindən yerə saldı.
Hökmdar bu dəfə çox hirsləndi. O fincanı yenə də əvvəlki
kimi tutdu, su damcı-damcı düşüb fincanın yarısına çatanda içmək istədi.
Sevimli qırğısı bu dəfə də ona mane oldu.
Hökmdar qəzəblənib özündən çıxdı. O, qəzəblə qışqırdı:
– Axı sən niyə belə hərəkət edirsən? Səni tutsam boğazını
üzdürəcəm!
Sonra o fincanını bir də doldurdu, bu dəfə fincanı dodağına
yaxınlaşdırmazdan qabaq qılıncını qınından çıxartdı.
– Hə, cənab qırğı! Bu dəfə də suyu içməyimə mane olsan
boğazını üzdürəcəm.
Hökmdar sözünü deyib qurtarmamış qırğı yenə də sürətlə
aşağı şığıdı, fincanı Çingiz xanın əlindən yerə saldı. O elə bu anı gözləyirdi,
qırğı havaya uçanda qılıncla ona zərbə endirdi.
Bircə an sonra yazıq qırğı al qana boyandı və yerə düşüb
sahibinin ayağı altında öldü.
– Mənə verdiyin əzab-əziyyət üçün cəzanı verdim! – Çingiz
xan dedi.
Sonra o fincanını axtardı, məlum oldu ki, fincanı iki
qayanın arasına düşüb, heç cür onu ordan götürə bilməzdi.
– Eybi yoxdur, mən qayanın başına çıxıb bulaqdan su içərəm,
– o, öz-özünə dedi.
O çox çətinliklə qayanın başına qalxdı, qayaya dırmaşmaq
onu lap yordu, indi susuzluqdan onun ciyəri yanırdı.
Nəhayət, o axtardığı bulağı tapdı. Amma bulağın içində nə
olsa yaxşıdır? Çox zəhərli, yekə bir ilan ölüsü bulağın içində idi.
Hökmdar ilan ölüsünü görüb dayandı. Hətta susuz olmağı da
yadından çıxdı. O qırğını fikirləşdi, qılıncı ilə al qanına boyadığı qırğını.
– Ah, qırğı mənim həyatmı xilas etdi! Bəs mən onun borcunu
necə qaytarım! O, mənim ən sevimli dostum idi! Mən onu ölürdüm, – Çingiz xan təəssüflə
dedi.
O qayanın başından düşdü, bayaqkı yerinə çatıb qırğının cəsədini
əlinə aldı, onu ov çantasına qoydu. Sonra atına minib evinə tərəf sürdü. Yol
boyunca öz-özünə eyni sözləri təkrar edirdi:
– Bu gün mənə həyat dərs aldım: Acıqlı olanda heç nə etmə!
Ceyms Baldvin
İngilis dilindən tərcümə edən: Sevil Gültən
