Hər bir dövlətin inkişafında siyasi liderin apardığı siyasət olduqca vacibdir
Hər bir dövlətin və
cəmiyyətin həyatında, onun inkişafında ən vacib amillərdən biri ən yüksək
pillədə kimin durmasıdır. Siyasi liderin populyarlığı və nüfuzu onun ölkə
daxilində, xalq arasında qazandığı nailiyyətlərdən asılıdır. Liderin rəhbərliyi
dövründə sosial, iqtisadi və siyasi sahədə apardığı işlərin nəticələrinə görə,
insanların müəyyən rəyləri formalaşır. Məhz bunun nəticəsidir ki, düz bir il bundan əvvəl, seçicilərin 86,02 faiz
səsini toplayan İlham Əliyev inamlı
qələbə qazanaraq yeddiillik müddətə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
seçildi. 2003-cü ildən hakimiyyətdə olan Prezident İlham Əliyevə xalq
tərəfindən verilən dəstək bir daha göstərdi ki, Azərbaycan cəmiyyəti
Prezidentin apardığı daxili və xarici kursu dəstəkləyir və onun yanındadır.
Daxili və xarici siyasət dedikdə, əslində,
çox mürəkkəb proseslər başa düşülməlidir. Bu
gün Azərbaycan dövlətçiliyinin daha da inkişaf etməsinin şahidiyik. Bunu
istəməyənlər çoxdur. Bu qüvvələr, həm daxildə, həm də xaricdə fəaliyyət
göstərir. Müstəqil Azərbaycan üçün dövlətçiliyin güclənməsi vacib idi. Bu gün
Azərbaycan coğrafi baxımdan kiçik ölkə olmasına baxmayaraq, böyük, qlobal
layihələrlə məşğuldur. Bu qlobal layihələrin həyata keçirilməsi kənardan asan
görünsə də, olduqca çətin prosesdir. Çünki, bu proseslərdə dünya güclərinin, dünyadakı qrupların,
elitaların rəyləri də vacibdir. Regional layihələrin reallaşmasında
qlobal oyunçuların və ayrı-ayrı maraq lobbilərinin apardıqları təsir, təzyiq və
maneə imkanlarını xüsusilə vurğulamaq lazımdır. Bu kimi layihələrin bizim regionda keçirilməsi
üçün möhkəm iradə, yaxşı düşünülmüş strateji siyasət vacibdir. Təsadüfi deyil ki, son 2 il ərzində prezident
İlham Əliyevin iradəsi ilə baş tutan Bakı-Tbilisi-Qars, Şimal-Cənub, TAP, TANAP
və digər qlobal layihələri Azərbaycanı istəməyən qüvvələr, o cümlədən, ümumdünya
erməniləri ciddi qıcıqla qarşıladılar. Həmin qüvvələr tərəfindən Azərbaycanın
başçılıq etdiyi enerji və nəqliyyat layihələrinin reallaşmasına ciddi şəkildə
əngəl törətməyə çalışsalar da, buna müyəssər olmadılar.
Eyni
zamanda, hər bir dövlətin inkişafı üçün
dünyada cərəyan edən proseslərdən ciddi nəticə çıxararaq, siyasi kurs aparmaq
çox vacibdir. Bu kontekstdə, planetin az qala bütün nöqtələrində ABŞ və Rusiya
arasında davam edən qarşıdurmaları xüsusi ilə qeyd etmək lazımdır. Son zamanlar
dünyadakı siyasi proseslər baxımından, demək olar ki, bütün bölgələr
üçün həyəcanlı keçir. Rusiya-ABŞ münasibətlərinin pik həddədək pisləşməsi,
Suriyada davam edən münaqişə, Ukraynada və ümumiyyətlə, bütün Avropada gedən
proseslərdə Vaşinqton və Moskvanın maraqlarının toqquşması, Çin və ABŞ arasında
soyuq iqtisadi müharibə, Trampın İranla bağlı sanksiyalara start verməsi,
qardaş Türkiyənin milli maraqları uğrunda apardığı mübarizəsi, Qara dənizdə
faktiki olaraq Rusiya və NATO hərbçilərinin üz-üzə gəlmələri, Rusiya və ABŞ arasında faktiki olaraq orta və yaxın mənzilli raketlərlə bağlı
müqavilədən imtina və s. Bununla yanaşı,
Avropa İttifaqının (Aİ) aparıcı dövləti Fransada "sarı jiletlilər” aksiyası bir
daha sübut etdi ki, Paris kimi zəif olmayan beynəlxalq aktorlar belə, xarici və
daxili siyasi davranışlarını yüz ölçüb, bir biçməlidirlər.Göründüyü kimi, regionda təhlükəli proseslərin getməsinə, beynəlxalq
vəziyyətin daha da gərginləşməsinə baxmayaraq, ölkəmizdə sabitliyin,
təhlükəsizliyin təmin edilməsi heç də asan iş deyil.
ABŞ, Rusiya, İsrail,
Səudiyyə Ərəbistanı, Türkiyə, İran, Aİ
və s. kimi beynəlxalq aktorların
və güclərin maraqlarının toqquşduğu Azərbaycanda sabit siyasət yürütmək, ölkəni
regionun çox vacib beynəlxalq aktoruna çevirmək, ölkə daxilində iqtisadi
inkişafa və hərbi gücə sahib olmaq heç də hər liderə müyəssər olmayan siyasətin
nəticəsidir. Bu gün Ukraynada, Suriyada, Liviyada və adlarını bilə-bilə
çəkmədiyim bizə yaxın və uzaq olan dövlətlərdəki ağır ideoloji, daxili, xarici
vəziyyət göz qabağındadır.
Son bir il ərzində
Azərbaycan diplomatiyası, informasiya müharibəsi şəraitində həm ikitərəfli
münasibətlər, həm də beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində öz haqq səsini dünyaya
çatdırmağı qarşısına məqsəd qoyub. İslam Əməkdaşlıq Təşkilatına daxil olan ölkələrin
regiona və Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə münasibətdə
mövqeyi buna misaldır. Eyni zamanda, 2018-ci ildə Azərbaycan ilə Avropa
İttifaqı arasında Tərəfdaşlığın Prioritetləri adlı sənəd imzalanıb ki, orada Azərbaycanın
ərazi bütövlüyünə hörmət öz əksini tapıb.
İlin
sonlarına yaxın NATO-nun Zirvə görüşündə qəbul edilmiş Yekun Bəyannamədə Azərbaycanın
ərazi bütövlüyü dəstəklənib. Beynəlxalq təşkilatlar və ayrı-ayrı dövlətlər tərəfindən
Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə dair rəsmi Bakının obyektiv
mövqeyinə dəstək verilməsi heç də asanlıqla mümkün olmayıb. İllər əvvəl regiona
və münaqişəyə dair tamam başqa fikirdə olan müxtəlif beynəlxalq aktorlar
Bakının apardığı siyasət nəticəsində həqiqəti biliblər. Onilliklər ərzində
"yazıq erməni” obrazı ilə dünya arenasında mövcud olan erməni imicinə bu gün Azərbaycan
tərəfindən ciddi zərbə vurulub. Artıq, dünya Ermənistanı və erməniləri əzilən,
məzlum tərəf kimi deyil, işğalçı kimi tanıyır.
Təsadüfi
deyil ki, bu gün Paşinyan Qərbdə ciddi
fiqur kimi qəbul edilmir və onun münaqişəyə dair bəyanatları ötən ay Avropa
İttifaqının aparıcı nümayəndələri və ABŞ rəsmiləri tərəfindən ciddi təpki ilə
qarşılanmışdı.
Eyni zamanda,
hər bir dövlətin inkişafında siyasi liderin, hakimiyyətin apardığı daxili siyasət
olduqca vacibdir. Xalqın rifahı, gücü, həm də, ölkə daxilində olan sosial-siyasi
vəziyyətdən, milli xüsusiyyətləri qoruyan mühitdən asılıdır. Son illər dünyada yeni iqtisadi və siyasi idarəçilik
modellərinin tətbiq edilməsinin şahidiyik. Təbii ki, siyasi və iqtisadi proseslər
daima dəyişməkdədirlər. Belə olan təqdirdə hər bir siyasi hakimiyyət qarşısında
idarəetmədə effektivlik ön plana çıxmaqdadır.
İnnovativ idarəçilik, çevik iqtisadi və sosial siyasət tələbi dünyada cərəyan
edən böhranlar zamanı xüsusi ilə əhəmiyyət
kəsb edir. Ölkəmizdə ötən il keçirilən prezident seçkiləri yeni institusional
islahatlar üçün impuls rolunu oynadı. 2019 başlar-başlamaz, Azərbaycanda bütün
sahələrdə baş verən yeniliklərin, islahatların şahidi olmaqdayıq. Buraya idarəetmə,
vergi, aqrar, sosial, məhkəmə sahələrindəki islahatları da aid edə bilərik. Qısa zaman kəsiyində
əhalinin sosial müdafiəsinin yaxşılaşdırılması, işsizliyin aradan qaldırılması,
aztəminatlı ailələrə, şəhid ailələrinə, veteranlara dövlət qayğısının, pensiya
və təqaüdlərin, maaşların, o cümlədən minimum əmək haqlarının artırılması
istiqamətində atılan addımlar buna bariz nümunədir. Prezident tərəfindən son dövrlərdə imzalanan fərman və
sərəncamlardan cəmiyyətin bütün sosial kateqoriyalarından olan vətəndaşları
yararlana bildi. Bu günlərdə əhalinin
aztəminatlı kateqoriyası hesab edilən qaçqın və məcburi köçkünlərin aylıq
müavinətlərinin artırılması ilə bağlı imzalanan Prezidentin Sərəncamı da bu təbəqədən
olan şəxslər üçün vahid aylıq müavinətin məbləğinin 2019-cu il aprelin 1-dən 50
faiz artırılması ilə yadda qaldı. Bütün bu addımlar Prezident tərəfindən həyata
keçirilən kompleks sosial islahatlar paketinin tərkib hissəsi kimi qiymətləndirilməlidir.
Təbii ki, bu
istiqamətlərdən biri də məcburi köçkünlərin həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması,
onların yeni yaşayış yerləri ilə təmin olunmasıdır. Bildiyimiz kimi Azərbaycan
bəlkə də dünyanın ən çox məcburi köçkünə sahib olan ölkəsidir. 1990-cı illərdən
başlayaraq ermənilərin azərbaycanlılara qarşı törətdikləri vəhşiliklər nəticəsində
xalqımız bir çox çətinliklərlə üzləşmişdir. Lakin dövlətin məqsədyönlü siyasəti
və uğurlu addımları nəticəsində onların problemlərinin həlli lazımi səviyyədə
öz həllini tapdı. Təbii ki, məcburi köçkünlərə dövlət qayğısı hər zaman Azərbaycanın
daxili siyasətinin ən mühüm məsələlərindən biridir. Prezident İlham Əliyev
siyasətinin ən böyük fəlsəfəsi ondan ibarətdir ki, o, Azərbaycanın hər bir vətəndaşının
Prezidentidir. Biz hər zaman onun bütün sosial qruplara qarşı eyni qaydada
qayğısını görür və müşahidə edirik.
Eyni zamanda,
bu ilin fevral ayında ölkə başçısının problemli kreditlərlə bağlı fərmanı təqdirəlayiqdir.
İllərdir ki, problemli kreditlər vətəndaşları narahat edən əsas məsələlərdən
biri idi. Qlobal iqtisadi və maliyyə böhranı, bununla əlaqədar enerji
resurslarının qiymətinin kəskin aşağı düşməsi Azərbaycan iqtisadiyyatına da öz
təsirlərini göstərmiş, nəticədə əhalinin müəyyən qrupunun ödəmə qabiliyyəti zəifləmiş,
xarici valyutada borc almış vətəndaşların banklar qarşısında öhdəlikləri
artmış, bu məsələ ilə bağlı məhkəmə müstəvisində baxılma halları çoxalmışdı.
Lakin son dövrdə respublikamızda makroiqtisadi sabitliyin təmin olunması,
iqtisadi inkişaf templərinin bərpa edilərək artması və maliyyə imkanlarının
genişlənməsi digər sahələr kimi, əhalinin xarici valyutada olan ödəmə vaxtı
keçmiş kredit borclarının ödənilməsinə də dövlət dəstəyi göstərilməsi üçün şərait
yaradıb. Problemin optimal həlli yollarını tapmaq, bu məsələnin əhali və dövlət
büdcəsi üçün ən əlverişli variantda aradan qaldırılması məqsədilə 2018-ci ildən
ictimai müzakirələr təşkil olunmuş, Azərbaycan Prezidentinin tapşırığına əsasən
hökumət bu istiqamətdə fəal iş aparmış və təkliflər hazırlamışdır. Paralel
olaraq, məsələnin Milli Məclisdə müzakirəsi təşkil edilmiş, müxtəlif təkliflər
irəli sürülmüşdür. Problemli kreditlərin həlli Azərbaycan hakimiyyətinin ciddi
sosial təşəbbüsüdür və vətəndaşların rifah halını daha da yüksəltmək, onların
maliyyə yükünü azaltmaq, dünya bazarında neftin qiymətinin 3-4 dəfə azalması ilə
bağlı baş vermiş devalvasiya nəticəsində fiziki şəxslərin xarici valyutada olan
kreditləri üzrə onların üzləşdiyi maliyyə itkisini qarşılamaq məqsədi daşıyır.
İslahatların effektiv şəkildə keçirilməsi
üçün vergi sahəsindəki islahatlar da çox
vacib idi. Əhalinin güzəranının yaxşılaşdırılması, effektiv sosial
siyasət üçün vergi sahəsində şəffaflığı təmin edən islahatlara ehtiyac var idi.
Vergi, gömrük sahəsindəki islahatların
nəticəsi kimi büdcənin əlavə maliyyə
resursları əldə etməsi, dövlətin sosial və digər sahələrdəki siyasətini daha da
effektiv etməyə yönəlmişdir. Bunun nəticəsi olaraq, biz bu ilin ilk ayında
minimum əmək haqqının, təqaüdlərin, müxtəlif sosial qrupların sosial
paketlərinin qalxmasının şahidi olduq.
Bu il ərzində
həllini tapan digər aktual problem, milyonları narahat edən "kupça”lar məsələsi
olmuşdur. Prezidentin verdiyi mühüm qərarla
çoxmənzilli binaların "kupça" probleminə "son qoyulmuşdur.Həmçinin, son aylar ərzində idarəetmədə baş verən struktur islahatlarını
da qeyd etmək xüsusi ilə vacibdir. Ölkəmiz regionun aparıcı dövləti kimi
daha çevik struktura malik optimal idarəetmə
tələb edir. Burada strateji uğurların davamlılığını təmin etmək üçün daha səmərəli
şərtlər formalaşdırmaq ciddi əhəmiyyət kəsb edir.
Prezidentin rəhbərliyi ilə aparılan struktur islahatlarının əsas məqsədi idarəetmədə
çevikliyi və səmərəliliyi artırmaq, cəmiyyətdə formalaşan yeni çağırışlara və
siyasi-iqtisadi proseslərə adekvat cavab verən uyğunluğu təmin etməkdir.Struktur
islahatları "yaxşı idarəetmə” və "açıq hökumət” prinsiplərinə uyğun olmaqla,
dövlət idarəetməsinin dünya standartlarında həyata keçirilməsini təmin
edir.
Sözsüz
ki, həyata keçirilən islahatlar idarəetmənin
optimallaşdırılması ilə yanaşı onun səmərəliliyini də artıracaq və davamlı hal alacaq. Eyni
zamanda, həyata keçirilən islahatlar ölkəmizdə biznes mühitinin daha da
yaxşılaşmasına, dövlət xidmətlərinin daha əlçatan və keyfiyyətli olmasına,
müxtəlif sosial kateqoriyalar olmaqla, ümumilikdə Azərbaycan vətəndaşının daha
firavan yaşamasına xidmət edəcək.
Bir-birini
tamamlayan sistemli islahatlar ölkəmizin
gələcək inkişafı üçün qaçılmaz idi. Sonda, Prezident İlham Əliyevin Azərbaycan
dövlətçiliyinin 2003 ildən başlayaraq daha da inkişaf etdirdiyinin qeyd edə
bilərik. Bu illər ərzində daxili və
xarici siyasətin tam vəhdəti təmin edilib. Strateji siyasi xətt
üzrə davam edən bu siyasət ölkəmizin, sözün həqiqi mənasında tam olaraq
müstəqil dövlət kimi varlığı üçün vacib
idi.
Siyasi elmlər namizədi, Prezident yanında Dövlət
İdarəçilik Akademiyasının müəllimi, Bakı Politoloq Klubunun rəhbəri Zaur Məmmədov