Həm vətəndaşlara, həm də dövlətə faydalı
Ötən əsrin 70-ci
illərdən başlayaraq Azərbaycanda pambıqçılıq yüksək səviyyədə inkişaf
etdirilməyə başlanılıb. Ulu öndər Heydər Əliyevin sovet Azərbaycanına rəhbərlik
etdiyi bu illərdə çəkilən böyük əziyyət bahasına, pambıq istehsalı 100-200 min
tondan təxminən 800-900 min tona çatdırılıb. Belə demək mümkünsə, pambıq neftə
- "qara qızıl”a bərabər tutulub, "ağ qızıl” adlandırılıb. Təəssüflər olsun ki, müstəqilliyimizin
ikinci dəfə bərpasından sonra pambıqçılığa maraq getdikcə azalıb, pambıq
sahələri digər kənd təsərrüfatı məhsullarının əkin yerinə çevrilib. Ancaq
Prezident İlham Əliyevin Azərbaycanda qeyri-neft sektorunu daha da inkişaf
etdirmək strategiyası iqtisadiyyatın bir çox sahələrinin, o cümlədən
pambıqçılığın da tədricən dirçəlməsinə, pambığın əvvəlki şöhrətinin özünə
qaytarılmasına şərait yaradıb.
Pambıq
istehsalı və emalı müəssisələri satınalma qiymətinin artırılması
"Azərbaycan
Respublikası regionlarının 2014-2018-ci illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət
Proqramı”nın icrasının ikinci ilinin yekunlarına həsr olunan konfransda dövlət
başçısı İlham Əliyev tərəfindən pambıqçılığın inkişaf etdirilməsi istiqamətində
verilmiş tapşırıqlara uyğun olaraq, 2016-cı ilin ilk ayında iqtisadiyyat və
kənd təsərrüfatı nazirlərinin, həmçinin pambıq istehsalı və emalı ilə məşğul
olan müəssisə nümayəndələrinin iştirakı ilə görüş keçirilib. Bu görüşdə pambıq
istehsalı və emalı ilə məşğul olan müəssisələrin pambıqçılığın inkişafı,
suvarma sisteminin təkmilləşdirilməsi, aqrolizinq xidmətlərinin
genişləndirilməsi, pambıqçılıq sahəsinə daha çox güzəştli kreditlərin
ayrılması, toxum və dərman preparatlarının alınmasına subsidiyaların verilməsi
barədə təklifləri müzakirə olunub. Bu sahəyə marağın daha da artırılması
məqsədilə stimulaşdırma tədbirlərinin həyata keçirilməsi, fermerlərə güzəştli
kreditlərdən və aqrolizinq xidmətlərindən daha geniş istifadə imkanlarının
yaradılması zəruri sayılıb. Eyni zamanda, pambıq istehsalı və emalı
müəssisələrinin daşıma xərclərini qarşılaması, istehsal xərclərinin 90 faizinin
emalçılar tərəfindən avans olaraq verilməsi qərarına gəlinib. Pambıq istehsalı
və emalı müəssisələri satınalma qiymətini də 2016-cı ildə əvvəlki illə
müqayisədə əhəmiyyətli dərəcədə artırıblar. Beləliklə, pambığın birinci növünün
bir tonunu 500 manata (2015-ci ildə 410 manat), ikinci növünün bir tonunu 470
manata (2015-ci ildə 390 manat), üçüncü növünün bir tonunu 440 manata (2015-ci
ildə 370 manat), dördüncü növünün bir tonunu isə 400 manata (2015-ci ildə 350
manat) qəbul edilməsi qərarlaşdırılıb. Ümumilikdə, 2016-cı ildə əvvəlki
ildəkindən 80 faiz çox - 30 min hektar sahədə pambıq əkilməsi planlaşdırılıb.
Azərbaycanda ötən il 90 min ton pambıq istehsal edilib
"Regionların
2014-2018-ci illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”nın icrasının
üçüncü ilinin yekunlarına həsr olunmuş konfransda səsləndirilən statistik
rəqəmlərdən isə aydın olub ki, pambıqçılığın inkişafının
prioritet sahə sayıldığı Azərbaycanda ötən il 90
min ton pambıq istehsal edilib. Ölkə üzrə 24 pambıqçılıq rayonunun 457 kənd
ərazi nümayəndəliyi üzrə təqribən 4300 pambıq istehsalçısı təhvil verdikləri
məhsula görə 40 milyon manatdan çox vəsait əldə edib. Bundan başqa, pambıq
istehsalçıları bu ilin əvvəlində 9 milyon manat həcmində subsidiya alıb. Yanvarın
30-da keçirilən konfransda Prezident İlham Əliyev də geniş nitq söyləyərək
bildirib ki, hazırda pambıqçılıq Azərbaycanda sürətlə inkişaf edir. O,
2016-cı ildə 51 min hektardan 90 min tona yaxın pambıq tədarük edildiyini, cari
ildə isə 100-120 min hektarda pambıq əkiləcəyini, təqribən 200 min ton pambıq əldə
ediləcəyini vurğulayıb. Dövlət başçısı 27 rayonda pambıqçılığın inkişaf etməsinin
səbəblərini də açıqlayıb. Deyib ki, bu sahə bilavasitə Mingəçevirdə
yaradılmaqda olan sənaye parkının fəaliyyəti ilə bağlıdır. Onun sözlərinə görə,
Mingəçevirdə keçən il təməli qoyulan zavodların bir neçəsi bu ilin sonuna qədər
artıq istifadəyə verilməlidir. Orada ipliklə bağlı və digər sahələr üzrə 10-a
yaxın zavod fəaliyyət göstərəcək. Pambıqçılıq da bilavasitə, bu sənaye
zonasının inkişafına xidmət göstərəcək. Prezident bildirib ki, beləliklə, Azərbaycan
ixracdan daha da böyük vəsait əldə edəcək. Bu, eyni zamanda yeni iş yerlərinin
yaradılması, 200 minə yaxın insanın pambıqçılıqda çalışa bilməsi deməkdir.
Pambıqçılıq ölkəmizə
valyuta gətirir
Prezident İlham Əliyevin
sədrliyi ilə martın 28-də Saatlı rayonunda keçirilən pambıqçılığın inkişafı
məsələlərinə dair respublika müşavirəsində dövlətimizin başçısı bir daha pambıqçılığın
ölkə iqtisadiyyatına çox böyük xeyir verdiyini diqqətə çatdırıb: "Pambıqçılıq
həm ölkəmizə valyuta gətirir, həm də pambıq elə bir məhsuldur ki, dünya
birjalarında satılır. Ona görə, pambığın və mahlıcın satışı üçün bazarları
aramaq lazım gəlmir və bu, əlbəttə ki, böyük üstünlükdür. Eyni zamanda,
pambıqçılıq əməktutumlu kənd təsərrüfatı sahəsidir. Keçən il pambıqçılığa 10
minlərlə insan cəlb edilmişdir. Bu il bu rəqəm daha da böyük olacaq. Bölgələrdə
məşğulluğun artırılması baxımından pambıqçılığın çox böyük xeyri var. Bunu
artıq pambıq əkən bütün rayonların ictimaiyyəti və vəzifəli şəxslər yaxşı
bilirlər, görürlər ki, bu gün bu rayonlarda işləmək istəyən, ancaq hələ işsiz
qalan vətəndaş özü üçün iş tapa bilər”.
Ölkə başçısı qeyd edib ki,
pambıqçılığın inkişafı ilə bağlı vətəndaşları, fermerləri stimullaşdırmaq üçün
çox ciddi tədbirlər görülür: "Pambığın alış qiyməti keçən il 41 qəpikdən 50
qəpiyə qaldırılmışdır, eyni zamanda, 10 qəpik subsidiya verilir. Vətəndaşlar
hər gün tarla başında öz halal pulunu alırlar. Artıq vətəndaşlar tərəfindən
pambıqçılığa çox böyük maraq yaranıb. Bax, bu, çox önəmli amildir. Dövlət öz
dəstəyini göstərir və göstərəcəkdir. Biz pambıqçılığın inkişafı üçün yüz
milyonlarla dollar xərcləmişik və xərcləyəcəyik. Ancaq əgər vətəndaşlar
tərəfindən bu sahəyə maraq göstərilməsəydi, bizim işlərimiz yarımçıq qala
bilərdi. Ona görə bax, burada həm dövlət dəstəyi, bütün dövlət qurumlarının,
özəl qurumların birgə fəaliyyəti və ictimaiyyət tərəfindən göstərilən dəstək
tamamilə yeni bir vəziyyətə gətirib çıxarır. Əminəm ki, bu il göstəricilər daha
yaxşı olacaq və buna şübhə yoxdur. Əlbəttə ki, biz gələcəkdə pambıqçılığı daha
sürətlə inkişaf etdirəcəyik. Pambıqçılıq daha geniş vüsət alacaq və həm
vətəndaşlara, həm dövlətə bunun ancaq böyük xeyri olacaqdır”.
270 min ton pambıq tədarükü
Azərbaycan Prezidenti
rayonlar üzrə pambıq əkinin növbəti illər üçün daha da genişləndiriləcəyinə
əminliyini vurğulayıb. Deyib ki, hazırda əkilən sahələrdən orta məhsuldarlıq 20
sentner ətrafında gözlənilir: "Əlbəttə ki, çox da ola bilər, az da. Misal üçün
keçən il 17 sentner olub. Ancaq keçən il, əlbəttə ki, biz bir qədər vaxt
itirdik. Eyni zamanda, hava şəraiti imkan vermədi. Burada qeyd olundu ki, hətta
yanvar ayında pambıq yığılırdı. Ancaq kütləvi surətdə yığım dekabr ayına qədər
davam edirdi. Bu il əlbəttə ki, bütün işlər vaxtında görülməlidir. Bütün
hazırlıq işləri vaxtında və əsaslı görülüb. Səpinə artıq bu gün start verildi
və yığım da əlbəttə ki, vaxtında aparılmalıdır. Əgər biz hektardan orta hesabla
20 sentner götürsək, bu, 270 min ton pambıq tədarükü deməkdir. Əgər biz 2015-ci
ildə cəmi 35 min ton pambıq yığıldığını nəzərə alsaq, bu, qısa müddət ərzində
çox böyük göstəricidir. Qısa müddət ərzində görülən işlər, bax, bu gözəl
nəticəyə gətirib çıxarıb. Bu, onu göstərir ki, dövlət dəstəyi olan yerdə, işlər
düzgün təşkil olunanda hər şeyi etmək mümkündür. Biz Azərbaycanda pambıqçılığı
artıq demək olar ki, bərpa etmişik və bundan sonra gələcək illərdə ancaq
inkişaf yolu ilə gedəcəyik”.
"Ağ qızıl”
tarixi şöhrətini bərpa edir
Bir daha qeyd
edək ki, Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə aidiyyəti dövlət orqanları
tərəfindən həyata keçirilən stimullaşdırma tədbirləri, pambıq əkini sahələrinin
artırılması bu sahədə minlərlə yeni iş yerinin açılmasına, pambıqçılıq
sahəsində çalışanların sayının ötən illə müqayisədə dəfələrlə artmasına səbəb
olub. Təbii ki, bütün bu tədbirlər ölkə iqtisadiyyatının, xüsusən də qeyri-neft
sektorunun davamlı inkişafını təmin etməklə bərabər, insanlarımızın sosial
rifahının yüksəlməsinə də müsbət təsir edir. Ən əsası isə neft qiymətlərinin
kəskin ucuzlaşdığı, dünyada iqtisadi böhranın höksm sürdüyü bir dövrdə
Azərbaycan nümunəsində "ağ qızıl” tarixi şöhrətini bərpa edir.
Alpər TURAN