“Gimnastikanın zərifliyi məni özünə çəkdi”
"Əvvəllər
məşqçilik mənim üçün çox əlçatmaz görünürdü. Gimnastikaya başladığım ilk gündən
deyirdim ki, öz məşqçim kimi olacağam. Sonradan müəllimlərin tələbkarlıq və
qəddarlığını, bizdən tələb etdikləri çətin hərəkətləri görəndə deyirdim ki,
onlar qədər qəddar, uşaqları ağladan məşqçi ola bilmərəm. Buna ürəyim dözməz.
Amma vaxt keçəndən sonra müəllimlərimi başa düşməyə başladım. Bunun uşaqların
xeyrinə olduğunu dərk etdim. Uşaq vaxtı sevmədiyim şeyləri illər sonra özün
tələbələrimə etməyə məcbur oldum. Amma bu işin yolu budur”.
Bu sözləri
bizimlə söhbətində "Ocaq Sport” idman
klubunun bədii gimnastika üzrə məşqçisi Aysel Allahverdiyeva söylədi. Həmsöhbətim 1995-ci ildə Bakıda
dünyaya gəlib. Orta məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi
və İdman Akademiyasında idman oyunları fakültəsində gimnastika ixtisası üzrə
təhsil alan Aysel, yeddi ildən çoxdur ki, sözügedən sahə üzrə məşqçi kimi
çalışır. Qeyd edim ki, Aysel Allahverdiyeva hal-hazırda Sankt-Peterburqda gimnastika ixtisası üzrə magistr təhsili alır.
- Gimnastikaya gəlişinizdən başlayaq, necə oldu ki,
bu sahəyə marağınız yarandı?
- Təxminən on yaşım olanda
televiziyada gimnastika üzrə dünya çempionatı gedirdi. Çempionatı izlədikcə bu
sahəyə olan marağım daha da artdı. Anamı məcbur edirdim ki, məni gimnastika
məktəbinə yazdırsın. Onun vaxtı olmadığına görə, çarəsiz qalıb özüm
maraqlanmağa başladım. Bir qədər araşdırdıqdan sonra evimizə yaxın məşq zalı
tapdım. Anama dedim ki, məni ora aparsın. Amma işdən gec çıxdığına görə, hər
dəfə bu məsələ təxirə düşürdü. Bir dəfə həftəsonu valideyn iclasına çağırdılar.
Qayıdanda dedim ki, ana, indi bekarsan, gedək məni gimnastikaya yazdır. Beləcə,
gimnastikada ilk addımımı atmış oldum. İlk məşqçim isə hazırda yığma komandanın məşqçisi
Natalya Bulanova oldu.
- Gimnastika elədir ki, gərək ona lap kiçik
yaşlardan başlayasan. Amma siz bir az gec başlayıbsınız. Bunun sizin üçün hər
hansı çətinliyi oldumu?
- Normalda,
uşaqlar 4-6 yaşlarında bu idmana başlayır. Yəni mən dörd-beş il gecikmişdim.
Üstəlik, heç vaxt təbiətən elastik gimnast olmamışam. Bu, uşaqlarda anadangəlmə
olan bir şeydir. Yəni elastiklik sonradan yaranmır. Sadəcə olaraq həmin
vaxtlarda gimnastikaya maraq indiki qədər çox deyildi. Çox az uşaq bu sahəyə
meyllənirdi. Mənim də həvəsim çox idi. Adətən, uşaqlar yarışlara 8 yaşdan
çıxmağa başlayır. Yəni mənim rəqiblərim artıq iki il idi ki, yarışlara çıxırdı.
Mən isə adi "şpaqat” otura bilmirdim. Amma çalışqanlığım sayəsində 5-6 ay
ərzində nəticələrim xeyli yaxşılaşdı. Mövsümün sonunda məktəbdaxili yarışlar
olurdu. Məşqçim məndən məktəbdaxili yarışlara çıxmaq istəyib-istəmədiyimi
soruşdu. Hərdən fikirləşirəm ki, həmin an həyatımın ən xoş günü idi. Həm çox
sevinirdim, həm də qorxurdum. Danışa bilmədiyimdən, başımı yelləyərək
istədiyimi bildirdim. Məşqçim dedi ki, hələlik məktəbdaxili yarışmalara qatıl,
gələn mövsüm isə respublika yarışlarına gedərsən. İlk yarışımda ikinci yerə
çıxmışdım. Gimnastikaya gec başladığıma görə, respublika üzrə nəticələrim qaneedici
deyildi. Yalnız ilk onluğa düşə bildim. Yəni yaşıdlarıma çatmağım mümkünsüz bir
şey idi. Bunu özüm yaxşı dərk edirdim. 5-6 yaşlı uşaqların bacardığı
hərəkətləri mən bilmirdim və buna görə, utanırdım. Amma öz məktəbimizdə ikinci
yer tutmağım mənə böyük stimul verdi. Həmin vaxtlar həm zalda, həm evdə məşq
edirdim. Məşqçim həmişə mənə deyirdi ki, sən gimnastika sahəsində meymundan
adam yaradıbsan.
- Ümumiyyətlə, sizə görə, bu sahəni maraqlı edən
nədir? Bu sahəni seçməyinizin səbəbi nə oldu?
- Həyatda
hamının seçdiyi bir yol olur. Gimnastikanı izləyəndə başa düşdüm ki, davam
etmək istədiyim yol budur. Gimnastikanın zərifliyi məni özünə çəkdi. Düşünürəm
ki, gimnastika ən gözəl idman növlərindən biridir. İdmançıların gözəlliyi,
zərifliyi, qızların elastikliyi diqqətimi çəkirdi. 10 yaş həyatdan nə istədiyin
başa düşmək üçün çox tezdir. Amma mən 10 yaşımdan öz yolumu bilirdim.
- Nə qədər müddət sonra məşqçi kimi fəaliyyətə başladınız?
- İdmançı
olaraq 6-7 il məşq etdim. 15 yaşım olanda belimdə zədə yaranmağa başladı.
Artıq ağrılar başlamışdı. Əslində,
professional idman elə zədə deməkdir. Bu zədəyə dözmək lazımdır. Dözümü olanlar
bu sahədə qala bilir. Mən isə öz zədəmi ciddiyə almırdım, maz çəkib məşq
edirdim. Tədricən bu, daha da dərinləşdi. Sağlamlığımla idman arasında seçim
etməli idim. Məcbur olub idmanı atdım. Çünki artıq ayağa qalxmaqda belə
çətinlik çəkirdim. Həmin ərəfədə 9-cu sinifdə oxuyurdum. Bu, elə bir dövrdür
ki, insan dərs və idman arasında qalır. Həm dərslər, həm məşqlər çətinləşməyə
başlayır. Gimnastikanı atanda elə bilirdim ki, bütün həyatım bitib, dərs oxumaq
istəmirdim. Bütün günü zalda boş-boş otururdum. Baş məşqçimiz Mariana Vasilyeva
Azərbaycana təzə gəlmişdi. Mənə dedi ki, bölgələrdə bu sahəni yaymaq istəyirik.
Çünki gimnastika məktəbləri təkcə Bakıda fəaliyyət göstərirdi. Sonra Göyçay və
Hövsanda idman zalları açılmışdı. Məşqçim dedi ki, istəsən, səni Hövsana məşqçi
kimi göndərək. Dərhal "hə” cavabı verdim. Evə gəlib anama dedim ki, mən
işləməyə gedirəm. Təbii ki, razılaşmadılar. Düzdür, idmanla məşğul olmağımı
istəyirdi və mənə böyük dəstək göstərirdi, amma 9-cu sinifdə oxuyan bir uşağın
işləməyinə haqlı olaraq etiraz etdi. Mənə dedi ki, sən universitet oxumalısan.
Baş saldım ki, mənim işləməyim oxumağıma mane olmayacaq. Akademiyaya getmək
istədiyimi deyəndə, yenə narazılıq oldu, amma çarəsiz qalıb bu dəfə də mənimlə
razılaşdı. Belə razılığa gəldik ki, diplom almaq şərtilə nə istəsəm, edə
bilərəm. Beləcə, məşqçi olaraq işləməyə başladım. Amma eyni zamanda
hazırlıqlara gedirdim. Məktəbi bitirdikdən sonra ilk iş yerim olan Hövsan Olimpiya Kompleksindən ayrıldım. Bir
neçə il özəl yerlərdə məşqçi kimi işləməyə başladım. 2015-ci ildə isə hazırda
işlədiyim "Ocaq Sport” İdman klubuna dəvət aldım. Ümumilikdə, yeddi ildir ki,
məşqçi işləyirəm.
- Əvvəllər məşqçilik sizə kənardan necə görünürdü?
Özünüz məşqçi kimi fəaliyyət göstərəndən sonra bu cəhətdən fikriniz dəyişdimi?
- Əvvəllər
məşqçilik mənim üçün çox əlçatmaz görünürdü. Gimnastikaya başladığım ilk gündən
həmişə deyirdim ki, öz məşqçim kimi olacağam. Sonradan müəllimlərin bizdən
tələb etdiyi çətin hərəkətləri görəndə deyirdim ki, mən onlar qədər qəddar,
uşaqları ağladan məşqçi ola bilmərəm. Buna ürəyim dözməz. Amma vaxt keçəndən
sonra müəllimlərimi başa düşməyə başladım. Bunun uşaqların xeyrinə olduğunu
dərk etdim. Məşqçilik məni çox dəyişdi. Uşaq vaxtı sevmədiyin şeyləri illər
sonra özün tələbələrinə qarşı etməyə məcbur olursan. Amma bu işin yolu belədir.
Düzdür, 4-6 yaşında uşaqlar körpədirlər. Elələri var ki, danışmağı təzə
öyrənib, onlarla qəddar davrana bilməzsən. Amma 8-9 yaşdan sonra yarış dövrü
başlayanda məcbur olub uşaqlara qarşı daha tələbkar davranırsan.
- Kənardan nə qədər gözəl görünsə də, öyrənmək heç
də asan deyil. Ümumiyyətlə, gələn hər bir uşaq bunu öyrənə bilirmi?
- Elə valideynlər
var ki, fikirləşir, uşaq dərs oxuya bilmirsə, heç olmasa idmanla məşğul olsun.
Amma bu, elə deyil. Dərsi qavraya bilməyən uşaq idmanda uğur qazana bilməz.
Çünki idman da bir növ dərs kimidir, yəni burada da beyin işləməlidir. 2+2-ni
hesablaya bilməyən uşaq gimnastika öyrənə bilməz. Çünki tapşırığı etmək üçün yaddaş və bacarıq tələb olunur. Amma
bütün uşaqların götürmə qabiliyyətləri eyni səviyyədə deyil. Eyni yaşlı uşaqlar
arasında bəziləri bir, bəziləri iki ildən sonra nəticə verməyə başlayır. Əgər
uşaqda istedadı görürsənsə, ona şans vermək, səbir etmək lazımdır.
- Lap kiçik yaşlarda uşaqları öyrətmək heç də asan
deyil. Hər bir müəllimin bu cəhətdən taktikaları olur. Sizin belə
taktikalarınız varmı?
- Məncə, müəllimlik elədir
ki, hər bir uşağa fərdi yanaşma tələb edir. Çünki hər uşaq fərqlidir. Hətta eyni
evdə yaşayan eyni ata-ananın tərbiyə etdiyi uşaqlar belə, ayrı xarakterə
malik olurlar. Elə uşaq var ki, tərifləyəndə daha çox çalışır, eləsi də var
danlayanda. Ona görə də, uşaqların nə istədiyini, nəyi sevdiyini gərək müəllim
özü bilsin. Yəni əsas məsələ fərdi yanaşmadır. Elə uşaq var ki, yarışlarda uğur
qazanan kimi ulduz xəstəliyinə tutulur. Bu, insanın xarakterindən asılı olan
bir şeydir. Ona görə, onlara düzgün istiqamət verməyə çalışıram. İdmançı eqoya
qapılsa, sonra uğurunun davamı gəlməyəcək. Onlara izah etməyə çalışıram ki, bu,
hələ başlanğıcdır. Çalışmaq lazımdır ki, uğur, adət halına çevrilsin.
- Uşaqlarla işləməyin həm də çətin və yorucu
tərəfləri də olmamış olmaz. İşdən yorulduğunuz olurmu?
- İşdən
əlavə nələrsə məni yoranda, ən böyük motivasiyam uşaqlarım olur. Çünki onları
çox sevirəm, xüsusilə qızları. Gimnastikanın bir neçə növü var. Bədii
gimnastika yalnız qızlar üçündür. Bəlkə də sırf qızlarla işlədiyimə görə,
onları daha çox sevirəm. Elə olur ki, kefim olmur, amma məşqə girən kimi bütün
yorğunluğum, məyusluğum yadımdan çıxır.
Xüsusilə, 4-5 yaşlı uşaqların öz dünyası olur. Bir də görürsən qəşəng olduğumu
deyirlər, ya da bir xoş sözlə könlümü alırlar. İşdən yorulduğum hallar az olur.
Ən çox uşaqlar tapşırığı gec qavrayanda yoruluram, amma alınana qədər cəhd
edirəm. Onlar uğur qazananda elə bilirəm öz uşaqlarım uğur qazanıb. Çünki günün
böyük hissəsini birlikdə keçiririk, doğma ailəmdən çox, onları görürəm.
- İdmanda fiziki sağlamlıqla yanaşı, psixoloji
sağlamlıq da vacibdir. Çətinliklərlə necə mübarizə aparırsınız?
- Özüm
idmandan ayrılandan sonra ağır depressiyaya düşmüşdüm. Məni depressiyadan
çıxaran yeganə şey isə yenidən zala qayıtmağım oldu. Başa düşürdüm ki, sağlamlığıma
görə idmanı atmalıyam. Buna görə, özümə qapanıb günlərlə ağladığım vaxtlarım
olub. Çünki gimnastika mənim həyat tərzim idi. İdmanı atandan sonra həyat
tərzim tamam dəyişdi. Özümü boşluqda hiss edirdim. Məni depressiyaya salan bu
boşluq idi. Dərslərimi hazırlayandan sonra boş vaxtım çox olurdu. Hərdən mənə
elə gəlirdi ki, gün bitmir. Yəni idmançılar üçün fiziki və psixoloji sağlamlıq
eyni dərəcədə önəmlidir. Elə bacarıqlı idmançılarım olub ki, yarışda psixoloji
gərginliyə görə, öz bacarığının 10 faizini nümayiş etdirə bilməyib.
İzləyiciləri, hakimləri görəndə uşaqlar həyəcan keçirir. Bununla mübarizə
aparmaq lazımdır. Əgər psixoloji hazırlığın tam deyilsə, deməli, işin yarımçıq
qalıb.
- Sonda gələcək planlarınız haqda?
-
Planlarım çoxdur. Amma öz vətənimi qoyub başqa yerə gedə bilmərəm. Çalışıram
ki, bildiklərimi tələbələrimlə öyrətməklə, Azərbaycanın böyük idmançılarını
yetişdirim. Əgər ölkəmizin adını qaldırmağa cüzi də olsa faydam dəyirsə, bu,
məni yalnız sevindirə bilər. Klubumuz federasiyanın nəzdində fəaliyyət
göstərir. Uşaqlarımız müəyyən yaşa çatdıqdan sonra yığmaya cəlb olunur. Yəni
biz yığma komandaya baza hazırlayırıq. Bu mənim üçün böyük fəxrdir. Dekabrda
iki tələbəm yığmaya qəbul olundu. Bu, məşqçilik karyeramda ən böyük uğurum idi.
Ən böyük məqsədim belə tələbələrimin daha da çox olmasıdır.
Şəbnəm Mehdizadə