Film kimi hekayənin film kimi sonu
Çoxdandır
gözlədiyimiz gün gəlib çatmışdı. Nümayiş olunduğu gündən söz-söhbətlərə və uzun
müzakirələr səbəb olan Türkiyənin "Oskar” film mükafatına namizədi - "Ayla”
filmi Nizami Kino Mərkəzində mətbuat nümayəndələrinə nümayiş olundu. Dekabrın
6-da Can Ulkayın rejissoru olduğu filmi izlədik.
Filmi izləyənə
qədər onun fraqmanına baxır, müzakirələrə səbəb olan filmlə bağlı rejissorun,
təşkilatçıların, aktyorların müsahibələri ilə tanış olurdum. Həyəcanlı idim.
Fraqmanından belə sevdiyim gerçək həyat hekayəsi əsasında çəkilən o filmə
baxacaqdım.
Film 1950-ci ildə
Koreya müharibəsində iştirak edən gənc türk əsgərinin sədaqətindən bəhs edir.
Müharibədə sevgilisini gözüyolda qoyub döyüş bölgəsinə gedən Süleyman
Dilbirliyi zaman-zaman öz sevgilisinə məktub yazmağı da unutmur. Süleyman bəyin
qonşuluğunda yaşayan Nemət xanım da onu gizli-gizli sevsə də bəyan etməməyə
çalışır. Cəbhədə baş verən hadisələr günbəgün qəzetlərdə dərc olunur. Döyüş
soyuq qış günlərinə təsadüf edir. Müharibənin qızğın vaxtında meşəyə kəşfiyyata
çıxan kiçik komanda meşənin dərinliklərindən səs eşidir. Əvvəlcə onu düşmənin
bir tələsi hesab etsələr də, yaxınlaşdıqca, valideynlərinin cəsədinin üzərində
ağlayan 5 yaşlı koreyalı qız olduğunu görürlər. Süleyman Dilbirliyi uşaq
soyuqdan donmasın deyə öz gödəkçəsini ona geyindirir. Qızın üzü aya bənzədiyi
üçün ona Ayla adını verir. Aylanı gündəlik yediyi yeməklər və əsgərlərə
paylanılan südlə bəsləyir. Ayla döyüş meydanında əsgərlərin sevinc mənbəyinə
çevrilir. Onun sayəsində insanların simasına gülüş bəxş olunur. Gündəlik sərt
rejimdə Ayla bir günəş kimi onları isindirir. O, hərəkətləri ilə əsgərləri
güldürür, komandirlərin ən sevimli kiçik əsgərinə çevrilir. Valideynlərinin
ölümündən təsirlənən kiçik koreyalı qızın dili isə hər gün şahidi olduğu əsgər
marşıyla açılır. Ayla Süleymanı ata bilir. Çünki ondan ata qayğısı görür. Süleyman
Dilbirliyinin əsgərlik müddəti bitir və dostları geri döndüyü halda, o dönmür.
5 yaşlı koreyalı
qızı özü ilə aparmaq istəsə də, qanunlar buna qarşı olur. Süleyman bir çarə
axtarır, ancaq tapa bilmir. Qıza o qədər bağlanır ki, onsuz yaşamaq istəmir.
Süleymanın sevgilisi onun gəlmədiyini görüb başqası ilə nişanlanır. Süleyman
yenə də mübarizə aparır, Aylanı türklərin açdığı koreyalı uşaqlar üçün
yetimxanaya qoymaq məcburiyyətində qalır. Hətta həmin yetimxanaya gedərək
şəraiti ilə tanış olur. Aylanı uşaqlara türk himnini, dilini öyrədən və hər cür
şəraiti olan bu yetimxanada qoyub gedə bilmir. Əslində bunun Ayla üçün ən yaxşı
bir seçim olduğunu düşünsə də, Ayla onu buraxmır. Ayla mənəvi atasının əlini
elə sıxır ki, əsgər ondan ayrılmır. Müharibə bitir, əsgərlər geri qayıdır. Süleyman
Dilbirliyi düşünür, bir çıxış yolu tapmağa çalışır. Geri dönməyə qərar verir və
Aylanı öz çamadanına qoyur. Ancaq gəmidə onun üstü açılır. Və Ayla əsgərin
əlindən alınır. Süleyman Aylaya bir söz verir. Deyir ki, o bu bağçada "Sevimli
Ankara” mahnısını yaxşı oxusa, onu gəlib aparacaq. Aylaya onun arxasınca
gələcəyini deyir.
Süleyman məyus
halda vətəninə gəlir. Sevdiyi qız ona "mənə bu üzüyü taxdılar, sənə də atalıq
etdiyin Aylaya görə qoy medal taxsınlar” deyir. Süleyman valideynlərinin
məsləhəti ilə onu sevən qonşu qız Nemət ilə evlənir. O, Nemətlə ailə həyatı
qurarkən onu nəinki sevir, hətta çox soyuq davranır. Ailə qurduqdan sonra Nemət
həyat yoldaşının Aylanı tapması üçün neçə çırpındığını görür və ona kömək etməyə
çalışır. Süleyman bəy həyat yoldaşının onun mənəvi qızı üçün etdiklərindən
sonra ona vurulur və doğru seçim etdiyinə əmin olur. Dilbirliyi ailəsi nə qədər
çalışsa da, Aylanı tapa bilmir. Çünki Aylanın adı dəyişdirilib və həmin
yetimxananın da ləğv olunması xəbərini almışdı. Üzərindən 47 il keçir. Bir gün Türkiyədə
böyük zəlzələ olur. Zəlzələdə həyatının şokunu yaşayanların içərisində Süleyman
bəy də var idi. Həmin gün Süleyman bəy ölümün bir addımlığında olduğunu və verdiyi
sözü hələ də tutmadığını xatırlayır. O yenidən Aylanı axtarır. Nəhayət, televiziyaların
birinin köməyi ilə Aylanı tapır. Televiziyadan ona deyirlər ki, sizin dediyiniz
tipdə bir xanım var, ancaq elə bir söz deyib durub: "Ankara” mahnısını yaxşı
oxusam, atam mənim dalımca gələcək. O illərdir ki, bu mahnını oxuyur”. Filmin
bu anında real həyatdan götürülmüş Ayla ilə Süleyman bəyin görüş səhnələri
nümayiş olunur. Ata ilə koreyalı qızın görüşü çox təsirlidir.
Real hadisələrdən
götürülmüş hekayənin ən təsirli səhnəsi isə film bitdikdən sonra oldu. Filmin
nümayişinin səhəri gününü acı bir xəbərlə açdıq. Süleyman Dilbirliyi orqan
çatışmazlığından dünyasını dəyişmişdi. Oskar almadan qəhrəmanın ölüm xəbəri
tamaşaçıları məyus etdi.
Film kimi həyat
hekayəsi olan Süleyman bəyin hekayəsi bununla da bitmədi. Aylaya mənəvi atalıq
edən qəhrəmanın həyat yoldaşı Nemət xanım onun yoxluğuna çox tab gətirə
bilmədi. Nemət Dilbirliyi də bu acıya dözməyərək həyatını itirdi. Ər-arvad eyni
vaxtda torpağa tapşırıldı...
Xəyalə Rəis