Ermənistanın “Panik şousu”nun əsas məqsədi
Ermənistanda Nikol Paşinyan yeni baş nazir olduqdan sonra bu ölkənin
Rusiya siyasətində geriləmələrin olduğu heç şübhəsiz özünü göstərməkdədir.
Xüsusilə, bu günlərdə Ermənistanda yerləşən Rusiya hərbi bazasının əsgərlərinin
erməni kəndi Panikdə törətdikləri gülləbaran qalmaqalı diqqətdən kənarda
qalmayıb. Demək olar ki, hakimiyyətə yaxın media qurumları "qarışqadan fil
düzlətmək” metodu ilə ölkə daxilində süni gərginlik yaradırlar. Məqsəd isə
Rusiya qoşunlarının Ermənistandan ya birdəfəlik çıxarılmasına, ya da onların
fəaliyyətini məhdudlaşdırmağa yönəlib. Bəs görəsən Paşinyan hökuməti buna nail
ola biləcəkmi?
BƏXTİYAR
Mövzu ilə bağlı "Kaspi” qəzetinə açıqlamasında politoloq Tofiq Abbasov bildirdi ki, rus qoşunlarının yaxın
gələcəkdə Ermənistandan çıxarılması mümkünsüz məsələdir: "Çünki Ermənistan
mövcud vəziyyətdə psixoloji hücuma keçib. Çalışır ki, Rusiyanı elə bir
vəziyyətə salsın ki, bu ölkə Ermənistanla bağlı güzəştli kurs həyata keçirsin.
Ancaq deyərdim ki, bu çox yanlış təsəvvürdür. Ona görə ki, Rusiyanın
Ermənistanla və eləcə də digər dövlətlərlə münasibətlərini tənzimləyən
dövlətlərarası razılaşmalar, müqavilələr və onlardan irəli gələn öhdəlikləri
var. Dmitri Medvedev Rusiyanın prezidenti olarkən 102 saylı bazanın
Ermənistanda yerləşməsi şərtləri və sair müqavilə şəklində tərəflərlə
razılaşdırılıb. Sonra hər iki ölkənin parlamentləri bu razılaşmaları ratifikasiya
edib. Odur ki, Ermənistanın indiki rəhbərliyi qərbyönümlü siyasət yürütməklə özü
üçün əlverişli şərait yaratmağa çalışır. Ancaq məsələ başqa məqamlardadır.
Ermənistanın problemləri o dərəcədə ağır və həllolunmazdır ki, istər Avropa
İttifaqı və buna daxil olan ölkələr, istərsə də Rusiya həmin o ağır yükü
boyunlarına götürməyə hazır deyillər. Çünki Ermənistan Cənubi Qafqaz ölkəsi
olaraq özünü anlaşılmaz bir vəziyyətə salıb. Bu ölkə qonşularına qarşı təhdid siyasətini
həyata keçirməklə bütün əlverişli məqamlardan özünü məhrum edib. Ona görə də
islah olunma proqramı baha başa gəlir. Digər tərəfdən, geosiyasi anlamda
Ermənistan bir o qədər əlverişli deyil. Çünki bu ölkə bir yandan qonşularına
ərazi iddiaları irəli sürür, digər tərəfdən Azərbaycanla müharibə aparır.
İmkanı və bacarığı olsa, Türkiyəyə də müharibə elan edər. Bütövlükdə türkdilli
dövlətlərlə bir araya gəlmək istəmir və antaqonizm siyasətini ən əlverişli və
münasib sayır. Halbuki, məhz bu siyasət Ermənistanın yavaş-yavaş axırına çıxır”.
T.Abbasov vurğuladı ki, rusiyalı hərbçilərin Panik məntəqəsində
səsli-küylü manevr kampaniyası keçirməsi Ermənistan üçün girəvə rolunu oynayır:
"Rəsmi İrəvan çalışır ki, bundan spekulyasiya yolu ilə böyük bir qazanc əldə
etsin. Ancaq bu qazanc əldə oluna bilməyəcək. Çünki orada insanlar üçün bir o
qədər də təhdidlər və təhlükələr olmayıb. Orada döyüş yox, təlim güllələrindən
istifadə edilib. Düzdür, səs-küy çox olub. Ancaq bunun ardınca rəsmi İrəvan
çalışır ki, populizm xəttini yeritsin və Rusiyanı küncə sıxsın. Bu isə alınan
iş deyil və ona görə də hesab edirəm ki, bu, Ermənistanı siyasi müstəvidə
iflasa aparan hərəkətdir. Bundan qazanc əvəzinə, Ermənistan yenə də imic
itkiləri əldə edəcək”.
Politoloq Qabil Hüseynli bildirdi ki,
Rusiya qoşunlarının Ermənistandan çıxarılması məsələsinə ölkə ictimaiyyətinin
yanaşması birmənalı deyil: "Paşinyana daha çox yaxınlığı ilə seçilən birinci
kateqoriyalı adamlar heç nədən çəkinmədən Rusiya hərbi bazalarının ölkədən
çıxarılmasını tələb edir. Sərhədlərin isə bütünlüklə erməni sərhəd qoşunları
tərəfindən qorunmasını məsləhət görürlər. Bunlar daha radikal millətçi
kəsimlərdir və belə hesab edirlər ki, həm hərbi bazalar, həm də sərhədin Rusiya
sərhəd qüvvələri tərəfindən qorunması Ermənistanın suverenliyini heçə endirir.
İkinci qrup adamlar isə elə hesab edirlər ki, həm Ermənistandakı Rusiya
sərhəd qüvvələrinin, həm də hərbi bazaların statusuna yenidən baxılmalıdır.
Yəni, dövlətlərarası müqavilələrlə tənzimlənən bazaların və sərhəd qüvvələrinin
hüquqları elə olmalıdır ki, hakimiyyət orqanlarının göstərişləri və Ermənistan
qanunları bunlar üçün tamamilə keçərli olsun”. Q.Hüseynli qeyd etdi ki, hətta ermənilər sərhəd qoşunlarının statusu
ilə bağlı əlahiddə bir qanunun qəbul edilməsini də tələb edirlər: "Həmin
adamlar belə hesab edirlər ki, Rusiya hərbi bazalarındakı əsgər və zabitlərin
Rusiya qanunlarına tabe olması, eləcə də cinayət törətdikdə yenə də
federasiyanın qanunları və məhkəmələri tərəfindən mühakimə edilməsi normal hal
deyil və Ermənistanın suverenliyinə ciddi zərbə vurur. Təxminən iki il əvvəl 102
saylı hərbi bazanın bir əsgərinin yaxın kəndlərdən birində bir ailəni güllələyərək
öldürməsi faktını dilə gətirirlər. Həmin vaxt rusiyalı əsgərin beş nəfəri
güllələməsinə baxmayaraq, o, Ermənistan qanunları ilə mühakimə edilmədi. Həmin
əsgər Rusiyada məhkəmə qarşısına çıxarıldı və sonradan da psixi problemi olduğu
bəhanə gətirilərək ümumiyyətlə həbsdən azad edildi. Bu cür hadisələr
Ermənistanda ciddi narazılığa səbəb olur. Ümumiyyətlə yerli əhalinin Rusiya
hərbi bazasında, eləcə də sərhəd qüvvələrində olan rusiyalı hərbçilərlə
münasibətləri çox kəskindir. Ölkə xaricinə gediş-gəlişdən tutmuş, daxildə azad
şəkildə hərəkət etməyə qədər olan məsələlərdə ciddi problemlər yaranıb. Ona
görə də ermənilərlə rusiyalı hərbçilər arasında keçilməz sədd formalaşmaqdadır.
İndi ermənilər çox ehtiyatla etiraz edirlər, mitinqlər keçirirlər. Amma bu
proses yüksələn xətt üzrə gedərsə, onda məsələ rus qoşunlarının Ermənistandan
çıxarılmasına qədər gedib çıxa bilər”.
BƏXTİYAR