Ermənistan yenə dilənir
İqtisadi çətinliyin, miqrasiyanın pik həddə olduğu düşmən
Ermənistanda vəziyyət günbəgün pisləşməkdə davam edir. Hərbi xuntanın
prezidenti Serj Sarkisyan çıxış yolunu çox milyardlıq kreditlər almaqda görür
və bu məqsədlə ənənəvi dilənmə kampaniyasına başlayıb. Lakin məsələ ondadır ki,
ona kredit verən yoxdur. Heç bir
beynəlxalq təşkilat və dövlət iqtisadi kollaps vəziyyətində olan ölkəyə yardım
əlini uzatmaq istəmir. Ümid də qalır yenə onu özünün forpostu adlandıran
Rusiyaya. Lakin məsələ ondadır ki, Rusiya da ona kredit vermək istəmir. Kreml Ermənistana
yalnız hərbi kredit vermək niyyətindədir. Erməni xəbər agentliklərinin yaydığı
xəbərə görə, Ermənistan Rusiyadan yeni hərbi kreditin alınmasına dair
danışıqlara başlayıb. Bu barədə maliyyə naziri Vardan Aramyan məlumat verib. Nazir
söhbətin hansı məbləğdən getdiyini deməyib. Bildirib ki, danışıqlara bu il
başlanıb. Ötən ilin iyun ayında bəlli olub ki, Rusiya Ermənistana 200 milyon
dollar həcmində dövlət krediti verib ki, bu pula Rusiya istehsalı olan silah
alsın.
Belə bir vaxtda isə Ermənistanda antirusiya əhval-ruhiyyəsi qalmaqdadır.
Ermənilər xüsusən də 2016-cı ilin aprel hadisələrindən sonra Rusiyaya qarşı
mövqelərinin dəyişiblər. Bu günlərdə isə Ermənistan prezidenti Serj Sarkisyan
yenə də həmin məsələyə qayıdaraq Rusiyanın Azərbaycana silah satmasını tənqid
edib.
Bu arada ölkədə rus dili əleyhinə əhval-ruhiyyə də güclənməkdədir. Qalmaqal isə Rusiya Federasiyasının Dövlət
Dumasının sədri Vyaçeslav Volodinin Ermənistan hökumətinə rus dilinə ölkədə
rəsmi dil statusu vermək təklifi ilə qızışıb. "Biz xarici dilli məktəblərin
açılmasına qarşıyıq” hərəkatının üzvü Armen Ovannisyan bildirib ki, bu təklif bundan
öncə bu mövzuda edilən təkliflərdən fərqlənir: "Bundan öncəki təkliflər elə idi
ki, Ermənistan rus dilinə rəsmi dil statusu verir və əvəzində
mükafatlandırılır, kreditlər alır. Amma indi məsələ dövlət, qanunvericilik
səviyyəsində qoyulub, yəni əks halda Ermənistanı təzyiq, sanksiyalar gözləyir”,
- deyə A.Ovannisyan bildirib. A.Ovannisyan
qeyd edir ki, Ermənistan Avrasiya İqtisadi İttifaqına daxil yeganə ölkədir ki,
burada rus dili rəsmi dil deyil. Bundan öncə Volodinin açıqlamasına cavab
olaraq Ermənistan Milli Assambleyasının daimi komitəsinin sədri Armen Aşoyan
bildirib ki, hazırda rus dilinin statusu ilə bağlı konstitusiyaya hər hansı
dəyişiklik etmək gündəmdə deyil.
Onu da qeyd edək ki, bu il iyunun 1-dən Rusiyada ölkə daxilində
xarici sürücülük vəsiqəsi ilə çalışmağı qadağan edən qanun qüvvəyə minib.
İyulun 14-də isə Dövlət Duması qərar çıxarıb ki, ölkəsində rus dili dövlət dili
olan ölkələrin vətəndaşlarına icazə verilsin ki, yerli sürücülük vəsiqəsi ilə
Rusiya ərazisində professional sürücü kimi fəaliyyət göstərə bilsinlər. Rusiyanın
TASS agentliyi yazır ki, bu günlərdə Dövlət Dumasının sədri Vyaçeslav Volodinlə
görüşdə Ermənistan parlamentinin spikeri Ara Babloyan sözügedən məsələni
qaldırıb və Volodinin cavabı belə olub: "Ancaq onu deyə bilərəm ki, rus dilini
rəsmi dil elan edin və qəbul olunmuş qərar (iyulun 14-də qəbul olunmuş qərar)
avtomatik olaraq sizin üçün də keçərli olsun”.
Qeyd edək ki, bir müddət əvvəl daha bir qalmaqal qopmuşdu. Rusiya
Xarici İşlər Nazirliyinin xüsusi tapşırıqlar üzrə elçisi Elyanora Mitrofanova
bəyan edib ki, rus dilinə keçmiş sovet ölkələrində ikinci dövlət dili statusu
verilməsi Rusiya xarici siyasətinin gündəliyinə salınacaq. Onun bu bəyanatı
Ermənistanda ciddi narazılıqla qarşılaşıb."Ermənistanın dövlət dili
erməni dilidir və hər hansı bir dilə ikinci dövlət dili statusu verilməsinə
ehtiyac yoxdur, istər rus, istər yunan, istərsə də ingilis dili olsun”. Bunu
tert.am saytına müsahibəsində parlamentin sədr müavini Eduard Şarmazanov
bildirib. Amma Şarmazanov qeyd edib ki, rus dili də daxil olmaqla Ermənistan
cəmiyyətində xarici dilləri dərinləşdirmək lazımdır, gənc nəsil azı iki xarici
dil - rus və ingilis dillərini bilməlidir. Ermənistan elm və təhsil naziri
Levon Mkrtçyan da ölkədə rus dilinin statusunun dəyişilməsi barədə məsələyə
münasibət bildirib. O, qəti şəkildə buna qarşı olduğunu bildirib. Onun
sözlərinə görə, rus dili Ermənistanda digər dillərlə eyni statusa malikdir və
heç bir dəyişikliyə uğraya bilməz.Ermənistan keçmiş SSRİ respublikaları
içərisində son 30 ildə etnik rusların azalması səviyyəsinə görə lider ölkədir.
Bu müddətdə Ermənistanda yaşayan rusların sayı 9 dəfə azalıb.
Qeyd edək ki, Ermənistan müstəqilliyini əldə edəndən sonra burada rus
məktəblərinin sayı get-gedə azalmaqdadır. Bu gün rus məktəbləri ancaq Yerevan
və Gümrüdə qalıb. Onlar da Rusiya hərbi hissələrinin ərazisindədir və rus
hərbçilərinin uşaqları üçün nəzərdə tutulub. Hazırda Ermənistanın 40 məktəbində
"rus sinfi” var və onların cəmi 3-də təhsil rus dilindədir.
Bir faktı da qeyd edək ki, Avrasiya İqtisadi İttifaqını yaradan
Rusiya rus dilinə rəsmi dil statusu verilməsinə çalışır. Aİİ-yə Rusiya ilə
yanaşı, Qazaxıstan və Belarus da daxildir. Belarusda rus dili dövlət dili
statusuna malikdir, Qazaxıstanda yerli dil ilə yanaşı rus dili rəsmən dövlət
təşkilatlarında və yerli idarəetmə orqanlarında istifadə olunur. Quruma üzv
olmağa çalışan Ermənistanda isə rus dili belə statusa malik deyil. Erməni
tərəfi bunu onunla əsaslandırır ki, respublika təkmillətlidir - son məlumatlara
görə, ermənilər ölkə əhalisinin 97 faizini təşkil edir, etnik rusların sayı 0,4
faizdir.
Azər NURİYEV