Ermənistan ordusundakı özbaşınalıqlar nədən xəbər verir?
Ermənistan hökuməti uzun illər ordusunda baş verən
neqativ halları ört-basdır edib. Hətta Sarkisyan dönəmində övladları Qarabağda
öldürülən əsgər analarının prezident sarayı qarşısında mütəmadi keçirdikləri
etiraz aksiyaları polisin gücü hesabına dağıdılıb. Xüsusilə, erməni
hərbçilərinin qeyri-döyüş şəraitində öldürülməsi halı durmadan artdığı üçün Ermənistan
cəmiyyətində ciddi narazılıqlar yaranıb. Paşinyanın hakimiyyətə gəlməsi orduda
baş verən ölüm hallarını, cinayət əməllərini aradan qaldırmadı.
BƏXTİYAR
Bu günlərdə Azərbaycanın işğal altında olan Ağdərə
rayonun, Madagiz kəndi ərazisindəki hərbi hissədə 2018-ci ildə baş vermiş
cinayət hadisəsi ilə bağlı məhkəmə materialları yayılıb. Maraqlıdır ki, məhkəmə
əsgərlərə işgəncə verən və onları döyüb təhqir edən erməni zabiti cinayət
məsuliyyətindən azad edib. Bu azmış kimi, Ermənistanın Müdafiə Nazirliyi açıqlama
verərək zabitin haqlı olduğunu bildirib və nizamnamədən kənar hərəkət etdikləri
üçün əsgərlərin cəzalandırılmasını doğru hesab edib. Bu faktın özü bir sıra
suallar yaradır. Ermənistan ordusunda özbaşınalıqlar niyə günbəgün artır və
hökumət niyə laqeydlik nümayiş etdirir?
Mövzu ilə bağlı "Kaspi” qəzetinə açıqlamasında "Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri,
politoloq Elxan Şahinoğlu bildirdi ki, Paşinyan Qarabağa gəlməmişdən əvvəl
sosial şəbəkə hesabında Sarkisyan dönəmində bir hesabatın hazırlandığını
yazmışdı: "Həmin bu hesabat o dövrdə ictimaiyyətə açıqlanmayıb. Paşinyan isə
bunu gündəmə gətirərək göstərir ki, bu hesabata görə, Ermənistan heç bir
istiqamətdə uğur qazanmayıb, dövlət iflic vəziyyətindədir və bunu dəyişmək
mümkün deyil. Bu qeyd edilənlər orduya da sirayət edib və artıq Ermənistanın
baş naziri tərəfindən etiraf olunur. Bir gün sonra isə o, Xankəndinə gəlir və
2050-ci il üçün hədəflərini açıqlayır. İki məqam onu göstərir ki, Paşinyan
erməni cəmiyyətini ələ salır. Çünki bir gün əvvəl qeyd edir ki, vəziyyət
iflicdir, buna görə islahatları sürətləndirə bilmərəm.
Eləcə də bu günlərdə bir erməni generalının
etiraflarını oxudum. O da ordudakı acınacaqlı vəziyyəti etiraf edərək qeyd edir
ki, biz bunu dəyişmək iqtidarında deyilik. Ermənistan ordusunu dəyişmək üçün
struktur islahatları olmalıdır, ərzaq təchizatı düzəlməlidir, hərbi hissələr
yenidən qurulmalı və ya təmir olunmalıdır, zabitlərlə sıravi heyət arasında
münasibətlər normallaşmalıdır. İndiki halda bunların heç biri Ermənistan
ordusunda yoxdur. Məhz bu səbəbdən də ölüm halları, toqquşmalar, zorakılıq
artır. Bəzən onlar döyüş itkilərindən çox itkilər verirlər. Ya maşın dərəyə
düşür, ya zabit əsgərini öldürür və ya əksi olur. Ermənistan ordusunda ölüm
xəbərləri artdığına görə, illər öncə əsgər anaları komitəsi yaradıldı. Bu
komitə Sarkisyanın dövründə az qala hər gün prezident sarayı qarşısında
yürüş-mitinq edirdi ki, övladlarımızı öldürməyin, zorakılığa son qoyun”.
E.Şahinoğlu əlavə etdi ki, indiki halda ordudakı
özbaşınalığa Paşinyan da son qoya bilmir: "Açığını demək lazımdır ki, Paşinyan
heç mövcud generalitetə tam nəzarət edə bilmir və "Qarabağ klanı”nın mövqeləri
hələ güclüdür. Eləcə də ordu Rusiyadakı mərkəzlərlə də bağlıdır. Bu səbəbdən
Paşinyanın orduda islahat aparması yetərsizdir. Ümumiyyətlə, orduda islahat aparmaq
üçün maliyyə lazımdır və o maliyyə Ermənistanda yoxdur. Son aylar ərzində
ermənilər yaranmış problemləri etiraf etməyə başlayıblar. Həm Paşinyan, həm də
ordu generalları etiraf edir ki, vəziyyəti dəyişmək iqtidarında deyillər. Onu
da qeyd edim ki, Azərbaycan bir az da işğalçını sıxsa, təzyiqləri artırsa və
ermənilərin itkiləri olsa, əsgər anaları övladlarının təhlükəli zonaya
göndərilməsinə etiraz edəcəklər. Düşünürəm ki, bir müddət sonra erməni
cəmiyyətində müzakirələr başlayacaq ki, niyə valideynlərinin icazəsi olmadan
övladları Ermənistandan kənara aparılır? Erməni cəmiyyətində belə narazılıq var
və bir müddət sonra gündəmə gələcək”.
Hərbi ekspert,
ehtiyatda olan polkovnik-leytenant İbrahim Rüstəmli bildirdi
ki, Ermənistan ordusunda qanundankənar əməllər və nizamnamənin tələblərinə
cavab verməyən hadisələr hər zaman xarakterik olub: "Bu gün də biz bu
hadisələrin şahidi oluruq. Əgər müharibə başlayarsa, bu kimi hallar daha
qabarıq şəkildə özünü göstərəcək. Çünki Ermənistan ordusu bir hərbi struktur
kimi özünün fundamental bazasını hələ də işləyib hazırlamayıb. 90-cı illərdə
baş verən hadisələr hərbidən çox siyasi xarakter daşıyırdı və Azərbaycan ordusunun
müvəqqəti məğlubiyyəti də daha çox siyasi məqamlarla əlaqəli idi. Bütövlükdə
götürdükdə isə, Azərbaycan ordusu o qədər güclüdür ki, onu Ermənistan ordusu ilə
müqayisə etmək mümkün deyil. Qeyd etdiyim kimi, hər hansı bir döyüş vəziyyəti
yaranarsa, Ermənistan ordusunda neqativ halların sayı həndəsi silsilə şəklində
artacaq”.
İ.Rüstəmli qeyd etdi ki, Ermənistan ordusunda
xidmət edən zabit və əsgərləri Qarabağ torpağına heç bir mənəvi tellər
bağlamır: "Yəni, Ermənistan əsgəri və zabiti orda candərdi xidmət edir. Ona
görə də Yerevandan gəlmiş erməni hərbçisinin orada xidməti bir növ sürgün
xarakteri daşıyır. Bu səbəbdən də vaxtı ilə əsgər anaları komitəsi bəyanat
yaymışdı ki, övladlarımızın Qarabağda xidmət etməsini istəmirik və buna etiraz
edirik. İndi də Ermənistan ordusunda cinayət tərkibli hadisələr kütləvi
xarakter daşıyır. Komandirlər, hüquq-mühafizə orqanları bu kimi halları
ictimaiyyətdən gizlətməyə çalışır. Onsuz da dinc erməni əhalisinin Qarabağla
bağlı düşüncələri fərqlidir. Ermənistan siyasi elitasının fikri ilə sadə
ermənilərin fikri arasında ciddi uçurumlar var. Onu qeyd edim ki, Ermənistan
ordusunda özbaşınalıqların sosial, siyasi, ictimai, mənəvi, psixoloji əsasları
mövcuddur. Təkcə əsgərlərin döyülməsi, təhqir olunması deyil, eləcə də seksual
tərkibli cinayətlərin də sayı gündən-günə artır”.
BƏXTİYAR