Ermənistan məqsədinə nail ola bilmədi
Politoloqların fikrincə, Tovuz döyüşlərində nə KTMT, nə də digər təşkilatlar
və dövlətlər Paşinyana heç bir dəstək vermədi
Tovuzda Ermənistanın törətdiyi təxribatlar bu gün də beynəlxalq ictimaiyyətin diqqət mərkəzindədir. Yürüdülən mülahizələr onu deməyə əsas verir ki, baş verənlər təsadüfi olmayıb. Bəzi iddialara görə, Ermənistan bu təxribatla Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatını münaqişəyə cəlb etmək niyyəti güdürdü. Bəs görəsən Ermənistan münaqişəyə üçüncü tərəfi cəlb etmək məqsədinə nail oldumu?
BƏXTİYAR
Tovuzda Ermənistanın törətdiyi təxribatlar bu gün də beynəlxalq ictimaiyyətin diqqət mərkəzindədir. Yürüdülən mülahizələr onu deməyə əsas verir ki, baş verənlər təsadüfi olmayıb. Bəzi iddialara görə, Ermənistan bu təxribatla Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatını münaqişəyə cəlb etmək niyyəti güdürdü. Bəs görəsən Ermənistan münaqişəyə üçüncü tərəfi cəlb etmək məqsədinə nail oldumu?
Mövzu ilə bağlı "Kaspi” qəzetinə açıqlamasında politoloq Nəzakət Məmmədova bildirdi ki, bu müharibəni başlamaqda
məqsəd Ermənistanın əli ilə Azərbaycanın enerji xətlərinin keçdiyi ərazidə
müharibə başlamaq, daha sonra KTMT qüvvələrinin ora cəlb olunmasına zərurət
yarandığını göstərmək idi: "Bölgədə əsas güc olan Rusiya Ermənistanın Qərbin,
xüsusilə ABŞ-ın təsirində olan hakimiyyətinin onun regiondakı maraqlarına qarşı
getdikcə artan siyasətini önləmək, onun qarşısını əlindəki bütün vasitələrlə
almaq üçün bu addımı atır. Rusiya Ermənistana münasibətini ənənəvi "dəyənək və
kökə” siyasətinə uyğun şəkildə davam etdirərək, həm təbii qazın qiymətini
artırmaqla, həm Paşinyanın cinayətdə ittiham etdiyi Koçaryanı, Xaçaturovu, Sarkisyanı
dəstəkləməklə təzyiq göstərir. Eləcə də qırıcı təyyarələr vəd etməklə,
Tsxinvalidən dəhliz açmaqla onun Azərbaycan və Türkiyə tərəfindən illərlə
işğalçı kimi məruz qaldığı təcridini aradan qaldırmaqla öz nəzarətindən
buraxmaq istəmir. Bütün bu və digər planlar fonunda Ermənistanın son dövrdə
Qarabağ və Naxçıvanla yanaşı, Ermənistan-Azərbaycan dövlət sərhədi
istiqamətində fəallaşması xüsusi diqqət cəlb edir. İki ölkənin sərhədini KTMT
qoşunlarının qorumaq istəməsinin səbəbi Azərbaycandan Avropaya gedən nəqliyyat
infrastrukturuna nəzarət etməkdir. Təbii ki, Rusiya ilk olaraq Ermənistan
ordusu vasitəsilə hücuma keçir, daha sonra vasitəçilik təklif edir. Lakin
vasitəçiliyin əsas şərti maraqsız tərəf olmaq olsa da, Rusiya burada ən böyük
maraqları olan tərəfdir. Azərbaycan-Ermənistan sərhədinə nəzarət edərək,
Avropaya gedən təbii qaz xətlərini nəzarət altında saxlamaq çoxməqsədli planın
yalnız bir hissəsidir. Rusiya onu Avropa enerji bazarında sıxışdıran ABŞ və
digər güclərə nümayiş etdirir ki, onun razılığı olmadan heç bir nəhəng layihə
baş tuta bilməz”.
N.Məmmədova qeyd etdi ki, Avropa Birliyi son dövrdə konkret şəkildə
Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləyən bəyanatlar verir: "Hazırda
Ermənistanda "5-ci kolon”un, xüsusilə də, onun maliyyə qanadı olan
oliqarxokratiyanın demontajı gedir. Köçaryan 4 milyon dollar girov qarşılığında
azadlığa buraxılıb və nə qədər ki fürsət var, bundan istifadə edib onu həbsə
atdıran Paşinyanın üzərinə KTMT ordusunun gəlməsini istəyir. Bu, "Qarabağ klanı”nın
əsas planıdır və onun nəzarəti altında olan Ermənistan ordusunun Azərbaycanla
təxribat yaratması buna hesablanıb. Klanın məqsədi Rusiyadan uzaqlaşmaq istəyən
Paşinyanın planlarını pozmaq üçün KTMT-ni Ermənistan-Azərbaycan sərhədlərinə
gətirib vəziyyəti gərginləşdirməkdir. Bu proses birdəfəlik bitməyəcək və böyük
güclərin regional maraqları toqquşan zaman Ermənistan təxribatçı dövlət kimi
ortaya atılacaq”.
Qərbi Kaspi Universitetinin
professoru, politoloq Fikrət Sadıxov bildirdi ki, Tovuz
istiqamətində baş verən hadisələr Azərbaycan ictimaiyyətində ciddi etiraz
yaratdı: "Bu cür hadisələr Azərbaycanda uzun müddətdir ki, yaşanmayıb. Digər
tərəfdən isə Prezidentə, orduya bu cür dəstək təkcə Azərbaycanla yekunlaşmayıb.
Rusiyada, Avropada, ABŞ-da qardaş Türkiyədə azərbaycanlılar erməni təxribatına
qarşı ayağa qalxıb və öz münasibətini açıq şəkildə nümayiş etdirib. Əlbəttə
ki, Ermənistan bunu gözləmirdi. Orada
baş verən hadisələr bir daha göstərir ki, ermənilər arasında qruplaşma, siyasi
parçalanma gedir”.
F.Sadıqovun sözlərinə görə, bu hadisələrdən sonra Paşinyanı açıq
şəkildə tənqid atəşinə tutmağa başlayıblar: "Çünki onlar yaxşı başa düşürlər
ki, uduzan Paşinyan və Ermənistandır. Erməni tərəfi üçün heç bir qələbə yoxdur,
müsbət nəticə əldə olunmayıb. Hətta Ermənistan bu gün öz müttəfiqlərindən heç
bir dəstək ala bilməyib. Nə KTMT, nə də bu təşkilata daxil olan Rusiya,
Qazaxıstan, Belarus və digər dövlətlər aşkar şəkildə Ermənistana heç bir dəstək
vermədi. Bütün bunlar onu deməyə əsas verir ki, Paşinyan dalana dirənib və
çıxılmaz vəziyyətdədir. Onu da qeyd edim ki, ölkədaxili problemlər və
azərbaycanlıların xaricdəki fəallığı Ermənistan rəhbərliyinə böyük bir zərbə
vurub. Baş verən hadisələr və daxili qarşıdurmalar Ermənistana öz mənfi
təsirlərini tez bir zamanda göstərəcək”.
Bakı Politoloqlar Klubunun
sədri Zaur Məmmədov bildirdi ki, Tovuz təxribatı nəticəsində
Ermənistanın məqsədlərinə çatmayıb: "Hətta Ermənistanın təmsil olunduğu hərbi-syasi
təşkilatlardakı mövcud tərəfdaşları belə, dəstəkləmədi. Onlar daha çox Azərbaycana
dəstəklərini ifadə etdilər”.
Z.Məmmədov vurğuladı ki, Tovuz hadisələrindən dərhal sonra bir neçə
təşkilatın və ölkənin Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləyən bəyanatları
oldu: "Bu bir daha onu göstərir ki, Azərbaycan istədiyi vaxt sülh danışıqlarından
imtina edə və müharibəyə başlaya bilər. Təbii ki, düşmən ölkə olan Ermənistan
bunları başa düşməlidir. İş orasındadır ki, bu gün Ermənistan və onun
havadarlarının Azərbaycan hakimiyyətinə və dövlətinə qarşı ciddi təzyiq və
çağırışlarının şahidiyik. Hər halda, bu baş verənlər kimlərin bizə dost olduğunu
göstərmiş olur. Ona görə də baş verənlərdən nəticələr çıxarılmalıdır”.
BƏXTİYAR