Erməni dəyirmanına su tökən Helsinki Komissiyası

ABŞ Helsinki Komissiyası oktyabrın 18-də Dağlıq Qarabağ müharibəsinin yenidən başlanmasının mümkünlüyu, bu məsələdə ABŞ və ATƏT-in rolu mövzusunda dinləmələr keçirəcək. Komissiyanın məlumatında 2016-cı ildə münaqişə zonasında baş vermiş hərbi əməliyyatlar zamanı itkilərin statistikası verilir və iddia edilir ki, münaqişəyə Rusiya, Türkiyə və İran da cəlb edilə bilər.

Dinləmələrdə Minsk Qrupunun keçmiş həmsədrləri Keri Kavano (1999-2001-ci illər), Ceyms Uorlik (2013-2016-cı illər), Beynəlxalq Böhran Qrupunun proqram direktoru Maqdalena Qrono çıxış edəcəklər.

Onu da qeyd edək ki, Helsinki Komissiyası ATƏT ölkələrində Helsinki Yekun Aktına və başqa öhdəliklərə əməl olunmasının monitorinqi və təbliği məqsədilə yaradıldığını bəyan edib. Lakin 1975-ci il avqustun 1-də Helsinkidə Ümumavropa müşavirəsinin iştirakçıları tərəfindən imzalanmış yekun aktının 10 əsas prinsipindən 8-i Ermənistan tərəfindən kobud şəkildə pozulsa da, komitə bir dəfə də olsun işğalçı ölkəni qınayan bəyanat qəbul etməyib.

Maraqlıdır ki, komissiyasının sədri konqresmen Kristofer Smit vaxtilə Demokratlar Partiyasının, daha sonra Respublikaçılar Partiyasının üzvü olub. ABŞ-dakı erməni lobbisinin ən fəal nümayəndəsi olan K.Smit həm də Azərbaycana qarşı "907-ci düzəliş”in müəlliflərindən biridir. "907-ci düzəliş” 1992-ci ildə erməni lobbisinin təşəbbüsü ilə ABŞ Konqresi tərəfindən qəbul edilib və Azərbaycana Amerikanın birbaşa dövlət yardımını yasaqlayır.

Həmçinin K.Smit ABŞ-ın "erməni soyqırımı”nı tanımasının ən aktiv tərəfdarlarındadır. ABŞ erməni milli komitəsinin (ANKA) radikal rəhbərlərindən biri olan Aram Hamparyanın "Twitter" səhifəsində konqresmen K.Smitin ANKA sədri ilə görüşü əks olunub. Şəklin alt yazısında isə A.Hamparyan qeyd edir ki, "erməni işi”ni dəstəkləmək üçün Smit ilə görüşür.

Görünür, K.Smit və təmsil etdiyi erməni lobbisi dinləmələr keçirməklə Ermənistanı "müdafiəyə ehtiyacı olan tərəf” kimi tanıtmaq və ABŞ qanunvericilərini işğalçı rejimə maliyyə və hərbi xarakterli yadımı artırmağa çağırmaq məqsədi güdür.

Mövzu ilə bağlı "Kaspi” qəzetinə açıqlamasında Milli Məclisin deputatı, politoloq Elman Nəsirov bildirdi ki, Helsinki Komissiyası tərəfindən keçirilməsi nəzərdə tutulan Qarabağ dinləmələrinin hansı məzmunda gedəcəyi indidən bəllidir: "O səbəbdən ki, harada Smit var, orada Azərbaycan əleyhinə hədyanlar, yalanlar, ədalətsiz, qərəzli mövqelər var və biz bunun dəfələrlə şahidi olmuşuq. Azərbaycan ABŞ-la strateji tərəfdaşlıq münasibətlərinə malikdir. Lakin bu münasibətlərə kölgə salan bir sənəd var və o da "Azadlığın müdafiə aktına” 907-ci əlavədir. Bu sənəd 1992-ci ilin oktyabr ayının 24-də qəbul edilib və sənədə əsasən Azərbaycana dövlət səviyyəsində iqtisadi yardımlar qadağan edilir. Həmin sənədin müəllifi ABŞ-ın keçmiş xarici işlər naziri Con Kerridir və onun hazırlanmasında ən böyük canfəşanlıq edən şəxs isə Krostofer Smitdir. Yəni bu şəxs təpədən dırnağa qədər ermənipərəstdir və ABŞ-da erməni lobbisinin əlində alətdir. Smit hər zaman Azərbaycan əleyhinə əsassız iddialarla çıxış edir. İndi də belə bir dinləmələr keçirmək istəyirlər. Bu şəxs qondarma "erməni soyqırımı”nın ABŞ-ın ayrı-ayrı ştatlarında tanınmasında çox böyük fəallıq edib”.

E.Nəsirov vurğuladı ki, Smitin təşəbbüsü ilə hansısa bir tədbir keçirilirsə, orada ksenefobiya, islamofobiya, anti-türk, anti-Azərbaycan fikirlər, yanaşmalar yer alır: "Bu tədbirlərin məqsədi isə prezidentlərin Cenevrə görüşünün nəticələrinə təsir etməkdir. Eyni zamanda Azərbaycanın beynəlxalq arenadakı imicinə zərbə vurmaqdır. Amma nə qədər çalışsalar da, pis niyyətlərinə çatmayacaqlar və Azərbaycan öz inkişaf yolu ilə irəliləyəcək”.

Millət vəkili, politoloq Hikmət Məmmədov bildirdi ki, Helsinki Komissiyasının Dağlıq Qarabağla bağlı dinləmələr keçirməyi planlaşdırması hər şeydən əvvəl belə dinləməyə niyə məhz indi ehtiyacın yarandığı sualını ortaya çıxarır: "Ancaq ən azı bu sual qədər dinləmələrin kimin təşəbbüsü ilə keçirilməsi məsələsi də maraqlıdır. Məsələ burasındadır ki, Kristofer Smit daim Azərbaycana qarşı qərəzli mövqeyi ilə seçilib. Əslində K.Smit erməni lobbisinin ən fəal üzvlərindən biri olmaqla, hələ Dağlıq Qarabağ münaqişəsi yeni başlayan zaman ABŞ-ın Azərbaycana dövlət yardımının qarşısını alan "Azadlığı müdafiə aktına” 907–ci düzəlişin qəbul olunmasına nail olan konqresmendir. Onun bu yaxınlarda ABŞ Erməni Milli Komitəsinin rəhbəri Aram Hamparyanla görüşməsi və görünür, elə erməni lobbisindən aldığı sifarişlə də bu məsələni siyasi gündəmə gətirməsi dinləmələrin bir daha Azərbaycana qarşı şər-böhtan və qaralama kampaniyasına çevriləcəyindən xəbər verir”.

H.Məmmədovun sözlərinə görə, komissiyanın məlumatında 2016–cı il aprel döyüşlərinin nəticələrinə istinad edilməsi, itkilərin statistikasının verilməsi ona işarə edir ki, nə Ermənistan və erməni lobbisi, nə də islamofob mərkəzlər aprel döyüşlərində Azərbaycan Ordusunun əldə etdiyi hərbi-strateji və mənəvi üstünlüyü qəbul edə bilmir: "Bu, bir daha sübut edir ki, aprel döyüşləri Dağlıq Qarabağ probleminin həlli məsələsində yeni hərbi-siyasi reallıqlar yaradıb və Azərbaycanın danışıqlarda mövqeyini kifayət qədər gücləndirib. Əslində xarici faktorlara qarşı yeni regional güc mərkəzi formalaşmaqdadır. Məhz bu mühüm geosiyasi amillə manipulyasiya edən ABŞ-ın Helsinki Komissiyası məsələni Dağlıq Qarabağ ətrafında mümkün müharibəyə İran, Türkiyə və Rusiyanın da müdaxilə edə biləcəkləri kimi şərh edir. Komissiya dolayısı ilə bəri başdan mümkün yerli hərbi-siyasi ssenarilərə qısqanclıqla yanaşdığını nümayiş etdirir. Əgər belə olmasaydı, Helsinki Komissiyası bu günə qədər heç olmasa bircə dəfə də olsun Helsinki Yekun Aktının dövlətlərin ərazi bütövlüyünün qorunması prinsipini yada salar, işğalçı Ermənistanın Azərbaycana qarışı bu mühüm prinsipi pozduğunu dilə gətirər və onu ittiham edərdi. Ona görə də K.Smitin təşkil edəcəyi dinləmələr erməni lobbisinə növbəti xidmətdən başqa bir şey deyil”.

Bəxtiyar MƏMMƏDLİ