“Ən yeni tariximiz məhz 15 iyun 1993-cü ildən başlayır” - Fotolar
XX əsrin sonlarında yenidən müstəqillik qazanmaq
kimi tarixi fürsəti əldə edən Azərbaycan qısa vaxtdan sonra olduqca çətin vəziyyətlə
üzləşmişdi. Hadisələri düzgün qiymətləndirə bilməyən o vaxtkı iqtidar əhali
arasında gündən-günə nüfuzunu itirir, baş vermiş proseslərdən düzgün nəticə
çıxara bilmirdi. Azərbaycan torpaqlarının Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən
davamlı işğalı, getdikcə gərginləşən siyasi vəziyyət, əhalinin gündən-günə
ağırlaşan sosial durumu ölkədəki böhranı daha da dərinləşdirirdi. Bu, 1993-cü
ilin iyununda kulminasiya həddinə çatdı, xaos və anarxiya respublikanı bürüdü.
Vətəndaş müharibəsi dərəcəsinə yüksəlmiş qarşıdurma nəinki dövlət müstəqilliyimizi,
hətta milli varlığımızı belə birbaşa hədəfə aldı. Belə bir vaxtda xalqın təkidli
tələbi ilə o zamankı iqtidar ulu öndər Heydər Əliyevi Bakıya dəvət etdi. Müdrik
xalqımız bilirdi ki, ölkəni düşdüyü ağır və dözülməz vəziyyətdən çıxarmağa qadir
yeganə şəxsiyyət məhz Heydər Əliyevdir. Beləliklə, 1993-cü il iyunun 9-da ulu
öndər Heydər Əliyev xalqın çağırışına səs verərək Bakıya qayıtdı, iyunun 15-də
Azərbaycan Ali Sovetinin sədri seçildi və böyük risklərə baxmayaraq, xalqın
qurtuluşu missiyasını cəsarətlə öz üzərinə götürdü. Bununla da 1993-cü ilin 15
iyun tarixi xalqımızın yaddaşına Milli Qurtuluş Günü kimi həkk oldu. 1997-ci
ildə Milli Məclisin qəbul etdiyi qərarla həmin tarixi gün ölkəmizdə rəsmi
bayram kimi qeyd edilir. Mövzuya dair "Kaspi” qəzetinin suallarını Yeni Azərbaycan Partiyasının (YAP) Siyasi təhlil
və proqnozlaşdırma şöbəsinin müdiri, Milli Məclisin deputatı Aydın Mirzəzadəcavablandırır.
- Aydın müəllim,
vaxtilə ölkəmizdə siyasi, iqtisadi və sosial böhran yaşandığı illərdə ulu öndər
Heydər Əliyev xalqın təkidli tələbi ilə yenidən hakimiyyətə gətirilib. Həmin
gün - 1993-cü ilin 15 iyunu tariximizə Qurtuluş Günü kimi daxil olub. Bu tarixi
hadisənin əhəmiyyəti barədə fikrinizi bilmək istərdik.
- Azərbaycanın ən yeni tarixi məhz 15 iyun 1993-cü
ildən başlayır. Azərbaycan xalqının böyük oğlu Heydər Əliyev əvvəlcə
Naxçıvandan Bakıya dəvət edilib, ardınca parlamentin sədri və prezident
seçilib. Bununla da Azərbaycan öz real müstəqilliyini əldə edib. Çünki 1991-ci
ildə müstəqillik qazanılsa da 1993-cü ilə qədər Azərbaycanda 4 prezident və 5
müdafiə naziri dəyişib. Dövlət büdcəsi formalaşdırılmayıb, normal dövlətçilik
sistemi ortaya qoyulmayıb. Hakimiyyət uğrunda mübarizə ölkənin əsas problemlərinin
həllini yubadıb. Vahid Silahlı Qüvvələr olmayıb. Hərbi silahlı birləşmələr
ayrı-ayrı şəxslərin nəzarəti altında olub. Ölkənin düşünülmüş xarici siyasət
formalaşdıra bilməməsi Azərbaycanı beynəlxalq birliyin dəstəyindən də məhrum
edib. Belə bir vəziyyətdə Ermənistan silahlı qüvvələri Azərbaycan ərazilərini
işğal edib. 1993-cü ilin iyun ayının əvvəli üçün Azərbaycanda real vətəndaş
müharibəsi təhlükəsi yaranıb. Ermənistan silahlı qüvvələri Azərbaycanın içərilərinə
doğru irəliləyib. Ümumən Azərbaycanda həmin vaxt böyük bir böhran yaşanıb.
Ancaq Heydər Əliyev kimi böyük təcrübəsi olan bir şəxsin xalq tərəfindən yenidən
hakimiyyətə gətirilməsi Azərbaycanın müstəqilliyini xilas edib. Bununla Azərbaycanın
inkişafının əsası qoyulub. Ulu öndərin hakimiyyətə gəlməsi ilə dövlət intizamı
yaranıb, vahid Silahlı Qüvvələr formalaşdırılıb. Azərbaycanda düşünülmüş
bank-maliyyə, vergi, gömrük sistemi formalaşdırılıb. Tədricən ölkə qarşısında
duran digər məsələlər də həllini tapıb. Uzaq dövrlərə hesablanmış islahatlar Azərbaycanda
sabitliyin, stabilliyin yaranmasına, sahibkarlıq təbəqəsinin formalaşmasına,
ölkəmizin beynəlxalq birlikdə layiqli yer tutmağımıza xidmət edib.
- Ulu öndər Heydər Əliyev
sadəcə 15 iyun 1993-cü il tarixdə deyil, sovetlər birliyi dövründə də hər zaman
xalqının yanında olub, ölkəmizin inkişafına xidmət edib. Onun xilaskarlıq
missiyası barədə daha nələri qeyd edə bilərsiniz?
- Bu barədə çoxsaylı müxtəlif faktlar, hadisələr
sadalamaq olar. Azərbaycanda hər zaman, eləcə də müstəqilliyimizin ilk illərində
ulu öndər Heydər Əliyevin təcrübəsinə, dövlət idarəetməsinə böyük ehtiyac
duyulub. 15 iyundan başlanan dövr bu reallığı bir daha təsdiq edib.
- Qeyd etdiniz ki,
müstəqilliyin ilk illərində ölkənin düşünülmüş xarici siyasət formalaşdıra bilməməsi
Azərbaycanı beynəlxalq birliyin dəstəyindən məhrum edib. Bu məsələnin üzərində
xüsusi dayanmağınızı istərdim. O dövrdə ölkənin xarici siyasəti hansı səviyyədə
idi?
- 15 iyuna qədər Azərbaycanda düşünülməmiş,
ayrı-ayrı şəxslərə və ya maraqlara xidmət edən daxili siyasət olub. Ölkədə
parçalanma, regionçuluq, dövlət mülkiyyətini mənimsəmə baş alıb gedib. Hakimiyyətin
özünün daxilində prezident postu uğrunda açıq-aşkar böyük bir savaş gedib. Belə
bir vəziyyətdə ölkənin xarici siyasəti də ürəkaçan olmayıb. Xarici qüvvələr Azərbaycan
daxilində sərbəst şəkildə öz maraqlarına uyğun hərəkət ediblər. Ulu öndər Heydər
Əliyevin yenidən hakimiyyətə gətirilməsi ilə bütün bunlara son qoyulub. Həyata
keçirilən bütün siyasət Azərbaycanın müstəqilliyinin qorunmasına, qanunçuluğun
bərqərar olmasına, insanların hüquq və azadlıqlarının təmin olunmasına xidmət
edib.
- Azərbaycan xalqı və
dövləti tərəfindən ulu öndər Heydər Əliyevin xidmətlərinə verilən qiymət yetərlidirmi?
- İlk növbədə qeyd edilməlidir ki, ulu öndər Heydər
Əliyevin hakimiyyətə qayıdışı məhz Azərbaycan xalqının tələbi ilə olub. Onun
siyasi hakimiyyətə gətirilməsi hər bir azərbaycanlının, o cümlədən ulu öndərin
siyasi opponentlərinin də maraqlarına cavab verib. Çünki onun hakimiyyətə
qayıtması ilə müstəqilliyimiz əbədi olub, ölkədə əmin-amanlıq, qayda-qanun,
sabitlik bərqərar olub, Azərbaycanın inkişaf istiqaməti real məzmun əldə edib.
Bütün bunların müqabilində qədirbilən xalqımız ulu öndər Heydər Əliyevin xidmətlərini
hər zaman yüksək qiymətləndirib. Bu, onun adının hörmətlə çəkilməsində, fəaliyyətinin
müxtəlif sahələrinin öyrənilməsində və yüksək siyasi qiymət verilməsində bir
daha görünür.
- Sizcə, onun
ideyalarının yaşadılması, gələcək nəsillərə çatdırılması, ümumən Azərbaycanın
daha da inkişafı üçün başqa hansı işlər görülməlidir?
- Ulu öndər Heydər Əliyevin həyat və fəaliyyəti, Azərbaycan
xalqı və dövlətçiliyi qarşısındakı xidmətləri daim öyrənilir. Bununla bağlı cəmiyyətdə
böyük işlər aparılır. Hətta ali məktəblərdə ulu öndərin siyasi irsinin öyrənilməsinə
dair xüsusi fənlər də tədris olunur. Hər bir azərbaycanlı onun fəaliyyətindən
irəli gələn nəticəni özü üçün bir örnək hesab edir. Hər bir kəs bilir ki, ancaq
dövlətçiliyə bağlı olmaqla, yalnız dövlətin layiqli vətəndaşı olmaqla Azərbaycanın
müstəqilliyini qorumaq olar.
Rufik
İSMAYILOV