“Ən pis anımda belə, həyat eşqim sönmür” - Fotolar
Deyir ki, bəzən
çox pessimist, neqativ Mətanət obrazı yaradır. Düşünür ki, bu, həqiqətən də belədir.
Bəzən isə çox güclü, iradəli, yenilməz, sözün əsl mənasına mətin bir qız
olduğunu düşünür. Bütün bunlarla yanaşı, ən pis anında belə, həyat eşqi sönmür.
Buna görə də, əlliliyinə rəğmən, cəmiyyətdə aktiv şəxslərdən biri olmağı
bacarıb. Müsahibimiz Şəmkir rayon sakini, Mətin Gənclər Birliyinin rəhbəri Mətanət
Qüdsidir.Qeyd edək ki,
M.Qüdsi 1997-ci ildə Şəmkir rayonunda doğulub, orda da yaşayır, hazırda isə
Bakıda yerləşən 1 saylı Sağlamlıq İmkanları MəhdudGənclərin Peşə Reabilitasiya Mərkəzində rəssamlıq
kursunda iştirak edir. Eyni zamanda hazırda Gəncə Regional Kollecinin təsviri
incəsənət müəllimliyi ixtisasının sonuncu kursunda təhsil alır.
- Sosial şəbəkə profilinizdə paylaşımlarınıza
baxanda görünür ki, daim aktivsiniz. Hazırda hansı işlərlə məşğulsunuz?
- Bu qədər aktiv
olmağımın əsas səbəbi həyat eşqli olmağımdır. Ən pis anımda belə, həyat eşqim sönmür. 4 ildir Mətin Gənclər
Birliyinin rəhbəriyəm. Birlik daxilində Gənclər Fonduna fərdi layihələr verirəm,
artıq ikinci layihəm təsdiq olunub. İstər ədəbi mühitdə, istər başqa istiqamətlərdə
tədbirlər olsun, qatılıram, özümü hər sahədə yoxlamağa çalışıram. İndi bu mərkəzə
rəssamlıq kursuna görə gəlmişəm. 2014-cü ildə isə toxuculuğu öyrənmişdim. İndi
də bu işi davam etdirirəm, sərgilərim olur, müəyyən qrantlar qazanıram, onlar
sayəsində özümün və əlilliyi olan digər dostların əl işlərindən ibarət
satış-tanıtım sərgiləri keçiririk. Eyni zamanda, 4 ildir ki, BOCCİA idman növü
ilə məşğul oluram. Hazırda 4-cü çempionatıma hazırlaşıram.
- Sizdə fiziki məhdudiyyət anadangəlmə olub, yoxsa
sonradan?
- Anadangəlmə
demək olmaz. Düzdür, dünyaya gələrkən müəyyən əlamətlər olsa da, iki yaşından
sonra özünü göstərib. 6-cı sinifdən sonra əlil arabasından istifadə etməyə
başlamışam. O vaxta qədər yerimişəm.
- Yeriməyə alışmış bir adamın əlil arabasına öyrəşməyi
necə oldu?
- Biri var anadangəlmə arabada olasan, artıq hər
kəs buna alışır. Mən hər iki dönəmi yaşadığım üçün həm çətindir, həm də asan. Çətindir
ona görə ki, mən yeriməyin, addım atmağın dadını bilmişəm. Hardasa içimdə o
addımlara həsrət var. Amma bəzən özümə təsəlli verirəm ki, mən onun da dadını
görmüşəm. Əlil arabasına məhkum olmamışdan əvvəl də çox aktiv idim. O illər məktəbli
vaxtıma düşürdü, məktəb tədbirlərində, sinifdə, öz ətrafımdan seçilməyi
bacarırdım. Anam müəllimədir, onun mənə dəstəyi çox olub. Bəlkə də o düşüncədə
birinin övladı olmasaydım, mən də sosial sferada olmaqdan əziyyət çəkən əlillərdən
biriydim.
- Ananızın yanaşması necə idi ki?
- Əlil
arabasında olandan əvvəl də, sonra da anamın bir yanaşması var idi ki, cəmiyyət
içində olmalısan. Bizim evlə məktəbimiz arasındakı məsafə çox yaxın idi, zəng
vurulanda evdə eşidirdim. Əlil arabasına düşəndən sonra elə oldu ki, məktəbə
gedə bilmədim, özü də çox yaxşı oxuyurdum. Bir anlıq psixologiyam çökdü, artıq
oxuya bilməyəcəyimi, hər şeyin dayandığını düşündüm. Sonuncu ümid belə yoxuydu.
Biz adətən, həyətdə otururduq, çöl qapı həmişə açıq olurdu. Məktəb uşaqları
bizim evin qarşısından keçirdilər, istər-istəməz arabada oturduğumu görürdülər,
mən isə bunu istəmirdim. Ona görə evdəkilərə qapını bağlı saxlamağı demişdim. Təsadüfən
qapımız açıq olanda bir məktəb yoldaşım məni əlil arabasında görəndə axşama qədər
ağlayırdım. Bir dəfə qapımız bir balaca açıq idi, oğrun-oğrun yoldan keçən
sinif yoldaşlarıma baxırdım, amma onlar məni görmürdülər. Anam da arxadan mənə
diqqət yetirirmiş. Arxaya çəkiləndə anamın məni izlədiyini görüb pis oldum, o
isə dedi ki, niyə arxaya çəkildin, səni görsələr, nə olar? Arabamı düz qapının
yanına sürdü, dedi ki, onlar səni görməlidirlər. Dostlarım gəldilər, görüşdük.
İlk psixoloji baryerimi belə aşıldı. Belə-belə anam hər addımda məni ətrafdakılara
qəbul etdirməyə çalışırdı. Qohumların toyu olanda getmək istəmirdim. Amma atam
həmişə mənə qarşı çıxırdı. Hətta fiziki problemimdən dolayı getmək istəmədiyimi
ona deməyə utanırdım, bunu bilsəydi pis olardı, nə olur-olsun məni də aparardı.
O ikisinin mübarizəsi qarşısında baryerləri aşırdım.
- Hiss olunur ki, güclü psixologiyanız var...
- Bəzən deyirlər
ki, 14-15 yaşında bu psixologiyada deyildin. Əslində, onda da güclü idim, sadəcə
təcrübəsizlik vardı. Necə mübarizə aparacağımı, cəmiyyətə necə çıxacağımı, həyatımı
hansı istiqamətdə davam etdirəcəyimi bilmirdim. Amma yenə də içimdə həyat
eşqimin bir ümidi var idi. İndi isə necə və nə cür olacağını özüm bilirəm. Yolları
axtarıb tapıram, plan halına salıb, məqsədlərim üçün çalışıram.
- 17 yaşınızda verdiyiniz müsahibəni oxudum. Orda
da heç pessimist yanaşmanız yoxuydu...
- O mənim ilk
müsahibəm oldu və həqiqətən həyatımı dəyişdi. O vaxt 17 yaşım hələ tamam
olmamışdı, cəmiyyətlə sıx əlaqədə deyildim. Sosial şəbəkəni belə, öz adımla
istifadə etmirdim, şəkillərimi paylaşmırdım. Nə qədər yanlış düşüncə olsa da,
fikirləşirdim ki, kimsə bu cür olduğumu görər, mənimlə dostluq etməz.
Dostluqdan da öncə orda şəklimi görərlər və məni görünüşümə görə qəbul edərlər,
daxilimdəki Mətanəti görməzlər. Ona görə şəklimi gizli saxlayıb yazılarımla,
paylaşımlarımla daxilimi insanlara tanıtmaq istəyirdim ki, qoy insanlar mənimlə
elə dost olsunlar. Daxilimi tanıyandan sonra kim olduğumu deyirdim.
- Daxilinizdəki Mətanət kimdir?
- Hər insanın
içində çoxlu "mən”lər var. Onların içində ikisi - mənfi və müsbətlər daha öndə
olur. Bəzən çox pessimist, neqativ Mətanət obrazı yaradıram. Bəzən isə həddindən
artıq güclü, iradəli, yenilməz, sözün əsl mənasına mətin bir qız obrazında
oluram.
- Mənfi obraz nə zaman yaranır?
- Duyğulara
qapılanda, hisslərimlə hərəkət edəndə. Ümumiyyətlə, özümü dərk edəndən ağlım və
hisslərim arasında bir mübarizə ilə yaşayıram.
- İdmanla da məşğul olursunuz. Burada naliyyətləriniz
varmı?
- Bir dəfə
Naxçıvanda paraolimpiyanın 20 illiyinə həsr olunmuş yarışda ikinci yerə
çıxmışam. Amma belə çempionatlarda həyəcanım sayəsində istədiyim yeri qazana
bilməmişəm. Məşq prosesi yaxşı gedir, orda özümü göstərirəm, amma yarış zamanı
həyəcanıma yenilirəm.
- Həyəcanın səbəbi nədir?
- Həyəcanımı yenə
bilməməyim təcrübə azlığını göstərir. Çünki 4 il və cəmi 4 yarış bir idman növü
üçün o qədər də böyük təcrübə deyil. Xüsusilə biz həssas qruplarıq, üstəgəl də
şair ruhlu insan olduğum üçün tamaşaçıların sevgisi, dəstəkləməyə gələnlərin qələbə
gözləməsi mənə həyəcan verir. Zəif idmançı olduğum üçün uduzduğumu düşünmürəm.
Məğlubiyyətlərdən sonra o qədər şeylər öyrənirəm ki...
- Şeir də yazırsınız.
- Əslində nə
zamansa yazar olacağımı ağlıma gətirməzdim. Həyatla çarpışdığım zamanların
birində məndə bir proses gedirdi, səbəbini bilmirdim, amma davamlı ağlayırdım.
Evdəkilər əllərindən gələni edirdilər, amma yenə də darıxırdım. Bəzən deyirdilər
ki, sevirsən, kimin üçünsə darıxırsan, xəstəliyinə görə beləsən və s. Amma səbəb
heç biri deyildi. O dövrdə içimdəkiləri danışmaq üçün bir canlı, əşya
axtarırdım. Hüznlü bir gün idi ki, özümü təsadüfən yaşıl çəmənlikdə, yellənən
bir stolun üstündə və yanımda sarı kəpənək təsəvvür etdim. Kəpənək ovcuma qondu
və mənə eşitmək istədiyim suallar verməyə başladı, mən də cavablandırdım. Və
yazdım:
Sakit yaz
aylarıydı, oturmuşdum bağçada,
Birdən sarı kəpənək
qondu mənim ovcuma.
Dedi, sən nə
edirsən? Dedim, heç nə bezirəm.
Kəpənəyim dilləndi,
mənim dostum Mətanət,
Ürəyini sıxma sən,
gün gələr gözəlləşər reallaşar arzular,
Sən də xoşbəxt
olarsan, məni yada salarsan.
Sonra kəpənək
uçub getdi və düşündüm ki, bu söhbəti harasa yazmalıyam və yazdım. O qədər
rahatlaşdım ki... Sonra düşündüm ki, mən xoşbəxt olacam və onda kəpənəyi necə tapıb
bunu deyəcəm? Həmin an söz verdim ki, yaşadığım müddətdə o kəpənəyi yaşadacam və
ona söz verdiyim kimi xoşbəxt olmaq üçün çalışacam. O yazdığımı kimə göstərsəm,
şeir olduğunu dedilər. Deyirdim axı mən yaza bilmirəm. İndi də soruşurlar ki, o
kəpənək həqiqətən, varıydı? Deyirəm ki, o kəpənək içimdəki ikinci mən idi.
İkinci şeirimi buluda müraciətlə yazmışdım. Sonra belə-belə yazdım. Bir xalam
var, mənim ən yaxşı rəfiqələrimdəndir. Mənə dedi ki, sən özün yazırsan şeirləri?
İnanmırdı, müəyyən mövzular verirdi, yazırdım. Sonra dedi ki, ola bilsin güclü
şeir deyil, amma fəlsəfi yazırsan. Sən yaz. O "yaz” sözü də mən stimul oldu və
yazmağa başladım. Şeirlərimin sayı çoxalanda da dedi ki, bunları kitab halına
salaq. Beləliklə "Kəpənəyin saldığı yol” kitabım çap olundu.
- Başqa kitablarınız var?
- Hazırda üç
kitab üzərində işləyirəm. Biri avtobioqrafik qısa romandır. Biri şeirlər, esselər.
Biri də tamam başqa mövzudadır, hələ yazıram.
- Qeyd etdiniz ki, pessimist olanda kimisə
sevdiyinizi deyirdilər. Sevdiyiniz olubmu?
- Sevgi anlayışı
mənim üçün fərqlidir. Yəqin ki, o təfəkkürlə kimisə sevirdim. Amma indi onların
sadəcə birinə bağlanmaq olduğunu düşünürəm. Hansısa dönəmdə insanın ruhu sevgiyə
ac olur, kimliyindən asılı olmayaraq sənə xoş münasibət göstərəndə bunun sevgi
olduğunu fikirləşirsən. Həyatımızda bu cür insanların sayı getdikcə lap çox
olur, davamlı təkrarlanır. Təkrarlanırsa, deməli, sevgi deyil. Cəmiyyətdən
gördüyün xoş münasibət az olub, sevgi kasadlığı yaşamısan deyə, önünə keçəni
sevdiyini, yaxud onun səni sevdiyini düşünürsən. Bəlkə də heç niyyəti o deyil,
xoş rəftar sadəcə xarakterindədir, amma sən onu elə qəbul etmirsən. Belə özümü
dərk edəndən heç vaxt qarşılıqlı sevgim olmayıb.
- Arzular, xəyallar nələr var gələcəklə bağlı?
- Həyatımın
böyük hissəsini yaradıcılıq, karyera tutur. Planlarım istəklərim çoxdur, əsas
arzularımdan biri isə universitetə qəbul olmaqdır. Jurnalistika istəyərəm, çox
həvəsim var. Düzdür, hazırda həvəskar kimi saytlardan birində çalışıram,
müsahibələr alıram, köşə, əlilliyi olan insanlar haqqında yazılar yazıram. Mədəniyyət
və İncəsənət Universitetinə da qəbul olmaq istəyərəm. Rəhbəri olduğun birliyi
hüquqi təşkilat kimi qeydiyyatdan keçirmək istəyim var. Yaradıcılığımı daha da
genişləndirmək, təcrübə üçün xaricə səyahət etmək planlarım var. Arzularım
çoxdur.
Aygün Asimqızı