Elə ərzaq məhsulları alıb, elə saxlayın ki...
Yay mövsümündə
havaların qızması ilə əlaqədar İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Antiinhisar Siyasəti
və İstehlakçıların Hüquqlarının Müdafiəsi Dövlət Xidməti istehlakçılara ərzaq məhsulları
alarkən onların saxlanma şəraitinə xüsusi diqqət yetirməyi tövsiyə edir. Nazirliyin mətbuat xidmətindən Trend-ə verilən
məlumata görə, xəbərdarlıqda qeyd olunur ki, ərzaq məhsulların saxlanılması
zamanı temperatur rejiminə əməl olunmaması və ya birbaşa günəş şüaları altında
saxlanılması onların tərkibində insanların həyat və sağlamlığı üçün təhlükəli
mikroorqanizmlərin miqdarının artmasına və keyfiyyətinin aşağı düşməsinə səbəb
olur. Ona görə də ərzaq malları alarkən onların saxlanma şəraitinin məhsulun
etiketində göstərilmiş məlumatlara uyğunluğuna, günəş şüalarının birbaşa təsirindən
qorunmasına, ticarət obyektinin təmiz və yaхşı havalandırılan olmasına diqqət
edin. Qeyd olunan tələblərə əməl olunmayan ticarət obyektlərindən mal almaqdan
çəkinin.
Bəs görəsən
vaxtı keçmiş və düzgün şəraitdə saxlanmayan
ərzaq məhsullarının insan
orqanizminə hansı zərəri var? Ümumiyyətlə, yay aylarında ərzaq məhsullarını necə
saxlamalıyıq ki, belə hallarla rastlaşmayaq?
Tibb üzrə ekspert Adil Qeybulla deyir ki, adətən,
qida məhsullarının saxlanma müddətinin bitməsinə yaxın bu haqda protokol
hazırlanır: "Ümumiyyətlə, qida məhsullarının istifadəsi və saxlanması zamanı məhsulun istehsal tarixindən tutmuş saxlanma şəraitinə
qədər bütün vacib nüanslara mütləq diqqət yetirilməlidir. Çünki elə qidalar var
ki, onlar üçün xüsusi saxlanma şəraiti vacibdir. Yararlılıq vaxtı keçmiş
qidalar öz qidalılıq dərəcəsini itirir və onun tərkibində parçalanma və digər
kimyəvi reaksiyalar gedir. Belə qida və ərzaq
məhsullarından istifadə isə insan orqanizminə müxtəlif fəsadlar vura bilər. Zəhərlənmənin
dərəcəsi həmin qidanın tərkibindən,
parçalanma məhsulunun nədən ibarət
olmasından asılıdır. Əgər bu qidanın saxlanma müddəti bitibsə, həmin məhsulun tərkibində
qida toksiki ola bilər ki, bu da müxtəlif dərəcəli qida zəhərlənmələrindən
tutmuş botulizmə qədər gətirib çıxara bilər. Ona görə də qidaların keyfiyyət
parametrləri və vaxtında istifadəsi çox mühüm şərtdir. O qidalara daha çox diqqət
yetirilməlidir ki, onların vaxtı keçmə
müddəti az olsun. Belə qidalara daha çox ət və ət məhsulları, süd məhsulları
daxildir. Bununla yanaşı, ev şəraitində hazırlanan mürəbbə, kompot, müxtəlif
tutmalar və s. kimi məhsullardan istifadə zamanı da ehtiyatlı olmaq lazımdır. Əgər
ev şəraitində hazırlanan məhsulun rəngində və tərkibində bulanıqlıq varsa,
çöküntü əmələ gəlibsə, bu məhsuldan istifadə etmək olmaz. Ona görə də belə məqamlarda
mütləq diqqətli olmaq lazımdır. Onların saxlanma şəraitinə də diqqət yetirmək
mütləqdir. Müxtəlif növ qida məhsullarından zəhərlənmə ilə bağlı bizə müraciətlər
olur”.
"Azad İstehlakçılar” Birliyinin sədri Eyyub
Hüseynov deyir ki, bu məsələ ilə bağlı xeyli şikayətlər daxil
olur: " Xüsusilə vaxtı keçmiş şokoladlarla bağlı müraciətlərin sayı daha çoxdur.
Hətta həmin məhsulların satıldığı ünvanlar
məlum olsa da, bu işlə heç bir
dövlət qurumu maraqlanmır. Təəssüflər olsun ki, istehlakçılar da məhsulun
saxlanma şəraitinə və istehsal tarixinə diqqət yetirmədən, belə məhsulları alıb
istifadə edirlər. Üstəlik, şəhərin müxtəlif yerlərində, gizli şəkildə, istifadə
vaxtı keçmiş həmin məhsulların üzərinə yeni etiket vurub yenidən satışa verirlər.
Bir sözlə, qidalar ölməz məhsula çevrilir. Ölkədə qida təhlükəsizliyinə dair
qanunun olmamağı belə neqativ halların sayının artmasına gətirib çıxarır. Vaxtı
keçmiş məhsulların məhv edilməsi lazımdır. Təəssüf ki, satışda belə məhsulların
sayı həddən artıqdır. Ən çox çirklənmiş sektor isə spirtli içkilər sektorudur. Əhali
bilməlidir ki, araqların saxlanma müddəti bir ildən artıq deyil. Konyaklar 3 il,
şərablar isə 6 ay saxlana bilər. Lakin spirtli içkilərin təxminən 95 faizinin
üzərində ümumiyyətlə, yararlılıq və buraxılma tarixi qeyd olunmur. Cəmiyyətdə
belə bir yanlış fikir formalaşıb ki, spirtli içki nə qədər çox qalarsa, o qədər
yaxşıdır. Amma bu, tamamilə səhv
fikirdir. Burda söhbət xüsusi saxlanma şəraitində, qablaşdırmada və müəyyən temperaturda
saxlanan içkilərdən gedir. Satışa çıxarılan məhsulun yararlılıq və buraxılma
tarixi mütləq nəzərə alınmalıdır. Yenə də qeyd edim ki, belə məhsullarla
mübarizə aparmaq üçün ilk növbədə qidanın təhlükəsizliyinə dair qanun qəbul
edilməlidir. Prezident İlham Əliyev bu ilin fevral ayında Qida Təhlükəsizliyi
Agentliyinin yaradılmasına dair fərman imzalayıb. Düşünürəm ki, belə bir
qurumun yaradılmasından sonra bu sahədəki problemlər aradan qaldırılacaq. Lakin
bütün bunlarla yanaşı, istehlakçılar özləri də ayıq olmalı, şübhəli məhsulları
boykot etməlidirlər”.
Sonda onu da
qeyd edək ki, Səhiyyə
NazirliyininGigiyena və Epidemiologiya Mərkəzinin mətbuat xidmətinin rəhbəri
Anar Qədirlimətbuata açıqlamasında deyib ki, bu ilin 6 ayı ərzində
ölkədə 188 qida zəhərlənməsi baş verib. O, bildirib ki, baş vermiş qida zəhərlənmələri
nəticəsində 285 nəfər zərər çəkib. A. Qədirlinin sözlərinə görə, 11 botulizm
hadisəsi qeydə alınıb, 21 nəfər zərər çəkib. Botulizm hadisələri nəticəsində 3
nəfər ölüb. O, qeyd edib ki, qida zəhərlənmələrinin hamısı məişət şəraitində
baş verib.
Şəbnəm Mehdizadə