Dilqəm və Şahbazla bağlı qərar erməniləri çətin duruma salıb
2014-cü ilin iyul ayında Rusiya vətəndaşı Dilqəm Əsgərov və
Azərbaycan vətəndaşı Şahbaz Quliyev Kəlbəcərdə öz ata-baba yurdlarını ziyarət
etmək istəyərkən Ermənistan əsgərləri tərəfindən girov götürülüblər, onlarla
birlikdə olan Azərbaycan vətəndaşı Həsən Həsənov isə güllələnərək öldürülüb.
Bu hadisədən sonra girovları qaytarmaq əvəzinə Ermənistanın qondarma
"Dağlıq Qarabağ” rejimi tərəfindən hər iki həmyerlimizlə bağlı qanunsuz məhkəmə
prosesi keçirilib və "məhkəmə"nin qərarı ilə D.Əsgərov ömürlük, Ş.Quliyev
isə 22 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib.
Azərbaycan dövləti hər iki şəxsin müdafiəsini təşkil edərək məsələ
ilə bağlı bütün beynəlxalq qurumlara, dünya dövlətlərinə müraciətlər ünvanlasa
da, ermənilər öz çirkin addımlarından geri çəkilmədi. Bundan sonra isə Azərbaycan
tərəfinin təşəbbüsü ilə D.Əsgərov və Ş.Quliyevin girovluqdan azad olunması və
qondarma məhkəmə qərarının ləğv edilməsi məqsədilə Avropa İnsan Hüquqları
Məhkəməsinə (AİHM) müraciət edildi.
Bir neçə gün öncə D.Əsgərov və Ş.Quliyevin hüquqlarını müdafiə edən
vəkil Anar Bağırov məhkəmə prosesi barədə məlumat verərək bildirdi ki, Ermənistan
silahlı qüvvələri tərəfindən girov götürülən və hazırda ermənilərin işğalı
altında olan Azərbaycanın Şuşa şəhərində saxlanılan həmyerlilərimizin işi ilə
bağlı AİHM tərəfindən kommunikasiyaya başlanılıb. Onun sözlərinə görə, bu işdə
cavabdeh tərəf kimi Ermənistan göstərilib: "Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin
Çıraqovların Ermənistana qarşı şikayəti üzrə çıxardığı qərarında göstərilir ki,
Azərbaycanın işğal olunmuş Dağlıq Qarabağ ərazisində effektiv nəzarəti həyata
keçirən məhz Ermənistandır. Avropa
Məhkəməsi Dilqəm Əsgərov və Şahbaz Quliyevin işində də Ermənistanı cavabdeh
qismində tanıyıb və bu ölkəyə bir sıra suallar ünvanlayıb. Artıq sualların
mahiyyətindən də görünür ki, Avropa Məhkəməsi bu işdə göstərilən faktları real
qəbul edib. Məhkəmə Ermənistana sual ünvanlayıb ki, "Siz Dilqəm Əsgərov və
Şahbaz Quliyevi ittiham edirsiniz ki, qanunsuz sərhəd keçiblər. Hansı sərhəddən
söhbət gedir?! Azərbaycan ərazisində başqa hansı sərhəd ola bilər?! Axı bu
sərhəddi heç kim tanımır, bu sərhəd beynəlxalq qanunvericiliyə, normalara
ziddir". Bütün bunlar onu göstərir ki, Avropa Məhkəməsi məsələyə ciddi
yanaşır".
Mövzu ilə bağlı "Kaspi” qəzetinə açıqlamasında Milli Məclisin deputatı, hüquqşünas Çingiz Qənizadə bildirdi ki, D.Əsgərov
və Şahbaz Quliyevlə bağlı hüquqi prosedur düzgün şəkildə aparılır və cavabdeh
tərəf kimi Ermənistan göstərilir: "Avropa İnsan Haqları Məhkəməsi tərəfindən bu
işin kommunikasiyaya götürülməsi ilkin uğurlardan biridir. Çünki Avropa
Məhkəməsində işlərin icraata qəbul olunması və kommunikasiyaya buraxılması ən
mühüm məsələlərdən biridir. Adətən, iş onlara aid olmadıqda ilkin mərhələni
keçmək olmur. İndi bu mərhələnin geridə qalması və Ermənistanın cavabdeh kimi
qəbul edilməsi, o cümlədən işğalçı olmasını təsdiq edən amildir. Hüquqi
prosedurda da təbii ki, onlardan sorğu olunub ki, Dilqəmlə Şahbaz hansı sərhədi
keçiblər? Çünki bütün dünya və beynəlxalq təşkilatlar Dağlıq Qarabağı de-yure
olaraq Azərbaycanın ərazisi kimi tanıyıblar. O ərazilərə getmək heç də sərhədin
keçilməsi və buna görə də məsuliyyətin yaranması sayıla bilməz. Elə hesab
edirəm ki, bu, uğurlu prosesin başlanğıcı və mühüm mərhələsidir. Lazım gəlsə, həm
hüquqi məsləhətlərimizlə, həm də Avropa Şurasına, Avropa Məhkəməsinə müəyyən
sənədlərin toplanılıb göndərilməsinə dəstək ola bilərik. İnanıram ki, bizim
hüquqşünaslarımız artıq bu məsələ ilə bağlı lazımi işləri həyata keçiriblər. Avropa
Məhkəməsi tərəfindən atılan bu addımlar çox uğurludur və qarşıya qoyulan
məqsəd, yəni Dilqəm və Şahbazın azad olunması, Ermənistanın cavabdeh kimi
tanınması artıq qələbədən xəbər verir. Uzun çəkən proses olsa da, sonluğun uğurlu
olacağına şübhə etmirəm”.
Ç.Qənizadə əlavə etdi ki, Avropa Məhkəməsinin qəbul etdiyi qərarlar
Avropa Şurasına üzv olan ölkələr tərəfindən tanınır: "Ermənistan Avropa
Şurasının üzvü olduğu üçün məhkəmənin qərarını tanıması məcburidir. Lakin Ermənistanın
bu qərarı şikayət etmək hüququ var. Təbii ki, ermənilər bu prosesi uzatmağa
çalışacaqlar, amma konkret müddətlər var. Bu müddətlər başa çatdıqdan sonra
Ermənistan tərəfi bu qərarı, yəni Dilqəmlə Şahbazı azad etmə tələbini təmin
etmədikdə, Avropa Şurası tərəfindən təzyiqlərə məruz qalacaq. Ümid edirəm ki, bütövlükdə
proses müsbət həllini tapacaq”.
Politoloq Fikrət Sadıxov bildirdi ki,
bu məsələdə Azərbaycanı qane edən iki məqam var: "Birincisi, Avropa Məhkəməsi
Ermənistanı cavabdeh tərəf kimi görürsə, bu artıq beynəlxalq hüquq normalarının
təsdiqidir. Çünki Azərbaycanın ərazilərini Ermənistan işğal edib və bütün
oyunların arxasında məhz o dayanır. Bu müsbət amildir və Avropa Məhkəməsi bunu
düzgün vurğulayır.
Digər bir məsələ isə, Dilqəmlə Şahbazı qondarma rejim mühakimə edib.
"Dağlıq Qarabağ” separatçı bir rejimdir, amma guya bunların məhkəməsi var.
Lakin bu, boş bir şeydir, Dağlıq Qarabağ adında dövlət yoxdur və heç kim
tərəfindən tanınmır. Düşünürəm ki, bu məhkəmə prosesi nəticəsində çox maraqlı
faktlar aşkar oluna bilər. Əlbəttə ki, Azərbaycan məsələnin obyektiv həlli üçün
əlavə faktlar, sənədlər təqdim etməlidir. Dilqəm və Şahbazla bağlı məsələnin
Avropa Məhkəməsində kommunikasiyaya qəbulu çox müsbət bir haldır. Hesab edirəm
ki, bu uğur Azərbaycanın bundan əvvəl apardığı işlərin nəticəsidir”.
Bəxtiyar MƏMMƏDLİ