Dənizə gedərkən nələrə diqqət etməliyik? - Gənclərə məsləhət
Qarşıdan böyükdən-kiçiyə,
əksəriyyətin sevimli fəsli qızmar yay ayları gəlir. Yayı həm də ona görə
sevirik ki, məşğuliyyətlərimizi bir qırağa qoyub doyunca istirahət edirik.
Bəziləri istirahət üçün müxtəlif bölgələrə üz tutur, bəziləri də tətilin dadını
dənizə getməklə çıxarır. Bəs görəsən, dənizə gedərkən hansı məqamlara diqqət
etməliyik?
Tibb üzrə ekspert, professor Adil Qeybulladeyir ki, dənizə gedərkən ilk növbədə günvurma hallarından qorunmaq lazımdır:
"Havalar isinən kimi, təbii olaraq, dənizə gedənlərin də sayı günü-gündən
artmağa başlayır. Amma günün çox hissəsini qızmar günəş altında, çimərliklərdə
keçirmə, uzun müddət fasiləsiz işlə məşğul olma, yürüşlər etmə günvurma hallarına
da gətirib çıxarır. Bir çoxları yay aylarında temperaturun yüksək
olmasına məhəl qoymadan açıq havada olur, yaxud çimərliyə gedir. Amma əslində, günorta
saat 12:00-16:00 arasında günəşin ultrabənövşəyi şüalarının daha çox təsir
etdiyi vaxtdır. Bu zaman günəş şüaları altında dayanmaq olmaz. Yəni, orqanizmlə
günəş şüalarının təmas müddəti bu saatlarda minimum olmalıdır. Yaxşı olardı ki,
bu müddət ərzində günəş şüalarının təsirindən uzaqlaşın. Müxtəlif kremlərdən və
qoruyucu vasitələrdən istifadə etmək lazımdır ki, dəridə yanıqlar əmələ
gəlməsin. Amma o radələrdə günvurma hallarına tez-tez rast gəlinir. Günvurma
hadisəsinin əsas səbəbi isə orqanizmdə termorequlyasiya, yəni istilik tənzimi mexanizminin
pozulması ilə bağlıdır. Yüksək temperatur orqanizmdə müxtəlif reaksiyalara
səbəb olur. Damarların sıxılması, dəridən su ehtiyatının xaric edilməsi baş
verir. Orqanizmin özünü tənzimləməsi mümkün olmadığı zaman, temperatur
yüksəlməyə başlayır. Belə olan təqdirdə, həmin şəxsi dərhal sərin yerə aparmaq
lazımdır. Günvurmanın müddətiçox olanda
bu daha da təhlükəli ola bilir. Bəzi hallarda təzyiqin kəskin düşməsi, ölümə də
səbəb olur. Gün vuran insana ilkin yardım göstərilməlidir. Bəzən ilk yardım həkim
müdaxiləsi qədər mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Gün vuran şəxsə sərin su
verilməlidir. Belə məqamlarda soyuqqanlı davranaraq lazımi ilkin
müdaxilənin göstərilməsi həyati
əhəmiyyət daşıya bilər”.
Professor
bildirdi ki, dənizə gedərkən həm də gigiyenik tələblərə əməl etmək lazımdır: "Çimərliyə
getmək üçün günün ən uyğun vaxtı saat 4-dən sonradır. Çünki bu zaman dəniz
suyunun temperaturu yüksək olur. Günəş şüaları həmin radələrdə nisbətən daha az
olur. Dənizə səhər saat 6-da gedənlər də olur. Bu, daha çox təmiz və yodlu hava
qəbul etmək üçündür. Amma təəssüf ki, bu hal bizdə kütləvi deyil. Əksər insan
dənizə günorta getməyi daha faydalı hesab edir. Digər tərəfdən, dəniz suyunun
tərkibi duzlu olduğundan, çimərlik zonalarında suyunun təmiz olmasına mütləq diqqət
yetirilməlidir. Suyun tərkibində bəzən müxtəlif çirkli maddələr də olur. Bu
zaman orqanizm müxtəlif allergik reaksiyalar göstərə bilir. Bu, əslində bədənin
suya olan reaksiyası ilə bağlıdır. Həssaslığı yüksək olan şəxslərin orqanizmi
çirkli suya tez mənfi reaksiya verir. Həmçinin, çirkli bağırsaq çöpü
bakteriyaları həddən artıq olur. Bu isə insan orqanizmində kəskin bağırsaq
infeksiyalarına gətirib çıxar bilir. Xüsusilə, bu problem uşaqlarda daha ciddi
fəsadlara yol aça bilər. Bu baxımdan, azyaşlı uşaqlarla dənizə gedərkən
maksimum şəkildə ehtiyatlı olmaq lazımdır. Yaxşı olardı ki, əhali ekoloji
standartlara uyğun və təmiz ərazilərdə
yerləşən çimərliklərə üz tutsunlar”.
Şəbnəm Mehdizadə