“Demokratik cəmiyyətdir, nə istəsəm edə bilərəm” düşüncəsinin yaratdığı məsuliyyətsizlik
Çox
təəssüflər olsun ki, son günlər gündəmi birmənalı qarşılanmayan şou xarakterli
materiallar tutub. Hətta, insanın bu materiallara "xəbər” deməyə belə dili
gəlmir. Heç bir informasiya yükü olmayan, insanlar üçün heç bir xeyri olmayan,
əksinə cəmiyyəti, xüsusən də gəncləri ziyanlı vərdişlərə təşviq edən bu tipli
materialları, haqlı olaraq əksəriyyət birmənalı şəkildə pisləyir. Həmin
materiallardan biri də "Kazbekə şey basım, zırlanım” mahnısıdır. Qeyd edək ki,
adı çəkilən mahnının ifaçısı həbs edilib. Məsələ ilə bağlı Daxili İşlər
Nazirliyi açıqlama yayıb. Nazirliyin mətbuat
xidmətindən verilən məlumata görə, son günlər sosial şəbəkələrdə və bəzi
internet saytlarında bir nəfərin narkotikdən istifadənin açıq təbliğinə həsr
etdiyi musiqili meyxananın videosu yayılıb. Məsələ ictimai rezonans doğurub və
cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrinin haqlı olaraq böyük narazılığına və etirazına
səbəb olub.
Gənclərin də həmin mahnını oxuyaraq videolarını çəkib paylaşmaları,
cəmiyyətdə birmənalı qarşılanmayıb. Açığı, gənclərin bu tip mahnıların təsiri
altına düşməsi, belə mahnılara qulaq asması çox məyusedicidir.
Belə çıxır ki, sosial şəbəkələrdəki aşırı "azadlıq” bir çoxlarını
məsuliyyət hissindən tamamilə məhrum edib. Bu tip insanlar elə güman edirlər
ki, nə istəsələr oxuya, bunu da asanlıqla cəmiyyətə ötürə bilərlər. cəmiyyətin
bəlli dəyərlərini, milli maraqları nəzərə almadan belə. Baş verən hadisələrdən
sonra problemin xeyli ciddi olduğu göründü. Problem varsa, onun həllinə də
çalışmaq lazımdır. Özü də bütöv cəmiyyət olaraq. Çünki bu təhlükə ayrı-ayrı
fərdlərə yox, bütövlükdə cəmiyyətə yönəlib. Maraqlıdır, bu kimi hallarda necə
reaksiya vermək lazımdır və yaxud, bunun qarşısını almaq üçün hansı addımları
atmaq olar? Məsələ ilə bağlı ekspertlərin mövqeyini öyrəndik.
"Teleqraf” Media Qrupunun rəhbəri
Aynur Camalqızı qeyd etdi ki,
qadağalarla nəyinsə qarşısını almaq mümkün deyil, gərək, güclü, sağlam cəmiyyət
yetişdirək: "Adı çəkilən mahnının müəllifinin həbs olunması
hazırkı vəziyyətdən çıxış yolu deyil. Bütün dünyada narkotikə həsr olunmuş
mahnılar var. Hətta, dünyaca məşhur müğənni Rihannanın klipində narkotik
istifadə etdiyi kadrlar var. Yəni demək istədiyim odur ki, qadağa qoymaqla bir
nəticə əldə etmək mümkün deyil. Biz öz cəmiyyətimizdə müəyyən qadağalar tətbiq
etsək də, internetdə dünyanın bir çox ölkəsində olan videolara baxacaqlar. Digər
tərəfdən isə qadağan olunmuşa insanların marağı daha çox olur. Düzdür, baş
verən hadisələrlə bağlı narahatlığa səbəblər çoxdur. Səbəblərdən biri isə
Azərbaycan cəmiyyətinin immunitetinin zəif olmasıdır. Əslində, güclü və sağlam
cəmiyyət olsaq, belə materialların yayılmasından narahat olmarıq və bu, bizim
müzakirə mövzumuz olmaz. Hazırda bu mövzu ona görə belə çox müzakirə edilir ki,
biz gənclərimizin gələcəyindən, mənəvi inkişafından narahatıq. Bu kimi
məsələlərdə hüquq-mühafizə orqanları nə qədər məsuliyyət daşıyırsa, eyni məsuliyyət
təhsilin, təhsil sahəsində fəaliyyət göstərən şəxslərin də üzərinə düşür.
Gənclərin bu kimi məsələlərdə dözümlü olmaları, təsir altına düşməmələri üçün
təhsilin gücləndirilməsinə böyük ehtiyac var. Sovet dövründə belə hadisələrdə
narahatlıq keçirilmirdi. Çünki həmin dövrdə insanları məktəb tərbiyə edirdi.
Həmin dövrün gənci olaraq deyə bilərəm ki, biz kitablar oxuyur, bədi
ədəbiyyatdan mütaliələr edirdik. İndiki gənclər isə internet oyunlarına,
kompüterə maraq göstərirlər. İnsanlar anlamırlar ki, kitab qədər böyük
tərbiyəçi yoxdur. Müəllimlər də həmçinin bu işdə böyük rol oynayır”.
İctimai Problemlərin Tədqiqi Assosiasiyasının sədri
Məhərrəm Zülfüqarlı deyir ki, "demokratiya” sözünü hər
kəs bir cür başa düşür: "Hətta, belə bir məsəl var ki, biz azadlığı sevirik,
amma bu sözü işlədərkən hərəmiz bir şey fikirləşirik. Hazırda "Youtube” və ya
müxtəlif sosial şəbəkələri məhdudlaşdırmaq çox ciddi narazılığa səbəb olar.
Hətta, bunu demokratiyanın məhdudlaşdırılması kimi qiymətləndirənlər də olar.
Amma görünən odur ki, demokratiyanın tətbiqinin bəzi fəsadları olur. Düşünürəm
ki, qadağa çıxış yolu deyil. Bunların hamısı tərbiyədən asılıdır. Hər nə olursa
olsun, insanlar mənsub olduğu cəmiyyəti yaddan çıxartmamalıdırlar. Deyərdim ki,
həmin videonu çəkən insanlar da etdiklərinə görə peşman olublar. Bəlkə də onlar
heç düşünmürdülər ki, etdikləri belə əks-səda doğuracaq. Bu gün valideynlərin,
müəllimlərin üzərinə böyük yük düşür ki, uşaqların, gənclərin tərbiyəsi ilə
ciddi məşğul olsunlar. Həmçinin ictimai nəzarət, ictimai qınaq da olmalıdır.
Bir növ, cəmiyyət də buna nəzarət edib, özü-özünü tənzimləməlidir”.
Sosioloq Əhməd Qəşəmoğlu qeyd etdi ki, bu məsələ ilə bağlı qanun boşluğu var:
"Hazırda yayılan videolarla bağlı kiməsə cəza vermək doğru deyil. Çünki qanunda
bunun qadağan edilməsi ilə bağlı bir maddə yoxdur. Baş verənləri biz sadəcə,
tənqid edə bilərik. Əgər qadağan etmək və ya məhdudlaşdırmaq istəyiriksə,
bununla bağlı qanun hazırlanmalıdır. Təbii ki, narkotik vasitəni üstündə
gəzdirmək, istifadə etmək necə ki, qanunla qadağan edilir, eləcə də, onun
təbliği, haqqında hər hansı bir informasiyanın yayılması da qadağan
edilməlidir. Digər tərəfdən pornoqrafik materialların yayılması da müəyyən
qanunvericilik çərçivəsində tənzimlənməlidir. Əgər yayılan material
cəmiyyətimizə, mənəviyyatımıza ziddirsə, onun yayılması qadağan edilməlidir. Bu
isə demokratiya prinsiplərinə də zidd
deyil. "Demokratik cəmiyyətdir, mən nə istəsəm edə bilərəm” fikri tamamilə
yanlışdır. Çünki demokratiyanın özü də ölkədə mənəvi inkişafa əngəl yox, əksinə,
təkan verməlidir. Mən demirəm ki, senzura olsun, amma xalqın mənəviyyatına
ziyan verəcək hərəkətləri tənzimləyən qanunlar olmalıdır”.
Günel Azadə