Dağlıq Qarabağ danışıqlarının formatı ilə bağlı sərt xəbərdarlıq
Ermənistanda hakimiyyət dəyişikliyindən sonra yeni baş nazir Nikol
Paşinyan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin tənzimlənməsi ilə bağlı danışıqlar
formatının dəyişdirilməsi ilə bağlı sərsəm fikirlər səsləndirdi. Lakin onun bu
fikirləri nə Azərbaycan tərəfindən, nə də beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən
qəbul edildi. Əksinə, Azərbaycanın sülhə məcburetmə siyasəti nəticəsində,
Ermənistanın yeni siyasi rəhbərliyi geri çəkilməyə məcbur edildi. Bu günlərdə
isə Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər
nazirlərinin görüşü ilə danışıqlar formatının dəyişilməzliyi təsdiqini tapdı.
Onu da qeyd edək ki, ötən dövr ərzində Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev
danışıqlar formatının dəyişməyəcəyini qəti şəkildə bəyan edib. Oktyabrın 9-da
dövlət başçısı Nazirlər Kabinetinin 2018-ci ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi
inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunan iclasda da bu
məsələyə yenidən toxunub. İlham Əliyev vurğulayıb ki, münaqişə ilə bağlı indiki
danışıqlar mərhələsi ictimaiyyət üçün bəllidir: "Ermənistan tərəfinin cəhdləri
nəticə vermədi, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi ilə bağlı danışıqların formatı
dəyişməz olaraq qalır. Bu danışıqlar Ermənistan və Azərbaycan arasında
aparılıb, aparılır və aparılmalıdır. İki ölkənin xarici işlər nazirlərinin iki
görüşü bunu bir daha sübut edir. Son vaxtlar baş vermiş digər hadisələr onu
göstərir ki, danışıqlar formatı dəyişməz olaraq qalır və bu münaqişə tezliklə
beynəlxalq hüququn norma və prinsipləri əsasında, ölkəmizin ərazi bütövlüyü
çərçivəsində öz həllini tapmalıdır”.
Azərbaycan prezidentinin Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin tənzimlənməsi ilə bağlı bu fikirləri əslində kimə və ya haraya ünvanlanmış mesajdır?
Azərbaycan prezidentinin Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin tənzimlənməsi ilə bağlı bu fikirləri əslində kimə və ya haraya ünvanlanmış mesajdır?
Mövzu ilə bağlı "Kaspi” qəzetinə açıqlamasında Milli Məclisin deputatı, politoloq Hikmət Məmmədov bildirdi ki, bu
ilin aprel ayında Ermənistanda baş verən hadisələrdən sonra hakimiyyətə gələn
yeni qüvvələr işğal faktı ilə bağlı məsuliyyətdən kənarda qalmağa çalışdılar:
"Bunun üçün müəyyən cəhdlər göstərdilər. Əlbəttə ki, Azərbaycanın torpaqlarını
Ermənistan işğal edib və bu, beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən də belə qəbul
edilir. Üstəlik, problemin həll olunması ilə bağlı BMT-nin mandatı ilə
yaradılan ATƏT-in Minsk qrupu şəklində də danışıqlar formatı formalaşdırılıb.
Ona görə də Ermənistanın yeni hakimiyyətini bu mövqedən çəkindirmək üçün heç
şübhəsiz ki, müəyyən tədbirlərə əl atmaq lazım idi və əslində Azərbaycan bunu
etdi. Ermənistanın sülh danışıqlarına məcbur edilməsi və işğal faktına görə
məsuliyyəti üzərinə götürməsi üçün həm diplomatik kanallarla, həm təmas
xəttində erməni təxribatlarına layiqli cavab verilməklə, həm də bu ölkəyə təsir
edə biləcək, nüfuz sahibi olan qüvvələr vasitəsilə başa salındı ki, işğal
faktına görə məsuliyyət daşıyırsınız və bundan yaxanızı kənara çəkə bilməzsiniz.
Azərbaycan iki mühüm hərbi parad keçirməklə, eyni zamanda Ermənistan-Azərbaycan
sərhədindəki təxribatlara layiqli cavab verməklə, ismarış vermiş oldu ki, əgər
danışıqlardan imtina edirsinizsə, o zaman problemin həllinin tək alternativi
qalır, o da müharibə yoludur. Əlbəttə, Ermənistan Azərbaycanın hərbi-iqtisadi
və hərbi-siyasi qüdrəti qarşısında müharibə aparacaq səviyyədə bir ölkə deyil.
Bütün bunlar diplomatiyadakı sülhə məcburetmə qaydalarının Azərbaycan
tərəfindən işə salınması kimi qəbul edildi və nəhayət, Ermənistanın yeni
hakimiyyəti dərk etdi ki, bu formata qayıtmaq lazımdır. Çünki bu, beynəlxalq
təşkilatlar tərəfindən yaradılmış bir formatdır və Azərbaycanla hərbi və sərt
ritorika ilə danışmaq olmaz”.
H.Məmmədov vurğuladı ki, əgər danışıqlardan imtina edilərsə, o zaman Azərbaycan
müharibə yolu ilə öz ərazi bütövlüyünü bərpa edə bilər: "Ona görə də prezident İlham
Əliyev Nazirlər Kabinetinin 2018-ci ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi
inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunan iclasında çıxışı
zamanı qeyd etdi ki, Ermənistan danışıqlar masasına gəlməyə məcbur edildi və
düşünürəm ki, bundan sonra bu ölkənin rəhbərliyi daha konstruktiv mövqe
tutmalıdır. Heç şübhəsiz ki, hər şeydən öncə bu, işğalçı ölkəyə - Ermənistana
və onun himayədarlarına verilən bir mesaj idi. Yəni ki, işğal faktına son
qoyulmasa, regionun iqtisadi inkişafından və siyasi inteqrasiyasından söhbət
gedə bilməz və bu, Azərbaycanın qətiyyətli mövqeyidir”.
Qərbi Kaspi Universitetinin
professoru, politoloq Fikrət Sadıxov bildirdi ki, prezident
İlham Əliyevin Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı səsləndirdiyi fikirlər
ünvanlı mesaj idi: "Əlbəttə, dövlət başçısı birinci dəfə deyil ki, münaqişənin
həlli ilə bağlı fikirlər bildirir. Bu bir reallıqdır və bu beynəlxalq hüquq
prinsiplərinə əsaslanan mövqedir. Dövlət başçısının çıxışı ilk növbədə
Ermənistana ünvanlanıb. Amma eyni zamanda bu, Dağlıq Qarabağ separatçılarına da
aiddir. Minsk qrupunun həmsədrləri də bunu eşitməlidir. Həmçinin digər
dövlətlər, onların rəsmi və qeyri-rəsmi dairələri eşidib bundan nəticə
çıxarmalıdır. Dövlət başçısı onu da qeyd etdi ki, bizim ərazi bütövlüyümüz
faktiki olaraq, müzakirə predmeti olmamalıdır və heç vaxt da olmayacaq. Biz
ancaq ərazi bütövlüyü çərçivəsində müzakirələri aparmalıyıq və Azərbaycanın
yeddi rayonu da Ermənistan tərəfindən işğal olunub. Bu, aydın məsələdir.
Təsadüfi deyil ki, bununla bağlı 1993-cü ildə BMT-nin Təhlükəsizlik Şurası
tərəfindən 4 qətnamə qəbul edilib. Bu baxımdan, Azərbaycanın prinsipial mövqeyi
beynəlxalq hüquqa əsaslanan mövqedir”.
F.Sadıxovun sözlərinə görə, artıq bir məsələyə də diqqət
yetirməliyik: "Dörd ay bundan əvvəl Paşinyan hakimiyyətə gələndə deyirdi ki,
Dağlıq Qarabağdakı separatçılar olmadan danışıqlar mümkün deyil. Amma artıq
mövqeyini dəyişib. Hətta Düşənbə sammitində prezident İlham Əliyevlə söhbətin
təşəbbüskarı da Paşinyandır. Artıq Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər
nazirləri də görüşüb. Formatın dəyişdirilməsi ilə bağlı mövzu artıq arxa plana
keçib. Bu da bizim prinsipiallığımızın və qəti mövqeyimizin nəticəsidir. Hesab
edirəm ki, bu, mühüm amildir və Azərbaycanın hücum diplomatiyasının
nəticəsidir”.
Bəxtiyar MƏMMƏDLİ