Cənubi Qafqaz üçün sabitlik bəyanatı

Moskvada keçirilən üçtərəfli görüş Azərbaycanın 44 günlük Vətən müharibəsində əldə etdiyi qələbəni siyasi müstəvidə daha da möhkəmləndirdi. İmzalanan 4 bənddən ibarət bəyanat 10 noyabrda imzalanan kapitulyasiya aktının icrası ilə bağlı mexanizmlərin hazırlanması və qısa müddət ərzində həyata keçirilməsini nəzərdə tutur. Bəyanatda ən önəmli olan odur ki, Azərbaycanın dediyi kimi, status məsələsi haqda heç nə yoxdur və əsas diqqət nəqliyyat və kommunikasiya xətlərinin açılmasına yönəldilir. Moskva görüşündən ermənilərin çıxarmalı olduğu dərs çoxdur. İlk növbədə əsas olan odur ki, ermənilər artıq xəyallarla deyil, reallıqlarla yaşamalıdırlar, onlar münaqişənin bitməsi ilə razılaşıb öz iddialarından əl çəkməlidirlər. Anlamalıdırlar ki, beynəlxalq qanunlar Azərbaycanın tərəfindəndir, Azərbaycan beynəlxalq qanunlar çərçivəsində tanınan ərazi bütövlüyünü təmin edib və bu, ölkəmizin tam hüququdur. Ermənilər öncə ölkə daxilindəki dərin böhran vəziyyətinə baxmalı və başa düşməlidirlər ki, onları bu vəziyyətə salan məhz elə işğalçılıq siyasətidir.

Rusiya mediası Paşinyanı aşağılayır

Yeri gəlmişkən, Moskva görüşündən günlər keçməsinə baxmayaraq, beynəlxalq mediada onun yekunları ciddi müzakirə olunur. Bu sırada Rusiya mediası ilk gündən Ermənistanı, onun baş nazirini aşağılayan çoxsaylı məqalə və reportajlar təqdim etdi və proses hələ də davam etməkdədir. Hətta, Nikol Paşinyanı təhqir edən məqalələrə də rast gəlindi. Azərbaycanın 44 günlük müharibəsində Rusiyanın əksər media qurumları ermənipərəst mövqe nümayiş etdirsələr də, qələbədən sonra müəyyən obyektivlik nümayiş etdirməyə çalışdılar. Ermənistanın məğlubiyyətinin səbəblərini açıq və obyektiv şəkildə işıqlandırdılar. Moskvada keçirilən üçtərəfli görüşlə bağlı dərc olunan məqalələrdə bunu sezmək mümkün oldu. Kreml dairələrinə yaxın "Kommersant” qəzetində dərc olunan silsilə yazılarda erməni baş nazir aşağılandı. Rusiya mediasının əksəriyyətinin indiki erməni hakimiyyətinə münasibəti bəllidir. Rusiyadakı erməni diasporasının maliyyəsi və təsiri altında olan media vasitələri Paşinyanı sərt şəkildə tənqid etməkdədir, onu erməni məğlubiyyətinin əsas səbəbkarı hesab edirlər. Paşinyana qarşı sərt mövqe nümayiş etdirən "Kommersant”da dərc olunan məqalənin mahiyyəti bütövlükdə Ermənistan liderini aşağılamağa xidmət edir. "Bakı və Yerevanda yanvarın 11-də Moskvada keçirilən üçtərəfli danışıqların nəticələri tamamilə əks şəkildə qiymətləndirilib. Azərbaycanda – bölgədəki iqtisadi və nəqliyyat əlaqələrinin blokadadan çıxarılması barədə razılıq əldə edildiyi üçün – toplantı məhsuldar sayılıb. Ermənistanda, müxalifət, baş nazir Nikol Paşinyanı zəif iradə və mövqelərin növbəti təslimçiliyində təqsirləndirib: Ermənistan cəmiyyətində əsirlərin qaytarılması ən vacib prioritet hesab olunur, lakin bunun əvəzində, danışıqlarda Azərbaycanın israr etdiyi iqtisadi gündəm müzakirə edilib”, - deyə müəllif yazır. Məqalədə bildirilir ki, Moskvada imzalanan sənəd nəzəri cəhətdən hər üç tərəfi razı salmalıdır: "Azərbaycanın Naxçıvana və Türkiyəyə, Rusiyanın Türkiyə və Ermənistana, Ermənistanın Rusiya və İrana gedən yola ehtiyacı var. Ancaq yalnız İlham Əliyev danışıqlardan sonra faktiki olaraq özünü yeganə qalib hiss edib.Nikol Paşinyan çıxışında nailiyyətlərə deyil, həll olunmamış məsələlərə, hər şeydən əvvəl, Bakının Dağlıq Qarabağın statusunu müzakirə etmək istəməməsinə, həmçinin, hərbi əsirlərin taleyinə diqqət yetirib. Paşinyanın məyusluğunu digər erməni siyasətçilər də bölüşürlər, baxmayaraq ki, onlar danışıqların "uğursuzluğunda” baş nazirin özünün günahkar olduğuna əmindirlər”. Rusiyanın başqa bir nəşri RBK isə erməni müxalifətinin lideri Vazgen Manukyanla müsahibəni dərc edib. Vazgen Manukyanın sözlərinə görə, "Rəngli inqilab” dalğasında hakimiyyət başına, əsasən, hakimiyyət idarə etməyə hazır olmayan səriştəsiz insanlar gəlir. "Paşinyan cəmiyyəti keçmişlərə və yenilərə bölərək, onu parçalayıb. Rəngli inqilablar baş vermiş Ukraynada və başqa yerlərdə də belə olub", - Vazgen Manukyan deyib.

Qərb mediası da Moskva görüşünü Ermənistan üçün uğursuz sayır

Ermənistanın birinci ombudsmanı, "Hüquqi zorakılıq əleyhinə” qeyri-hökumət təşkilatının rəhbəri Larisa Alaverdyanın sözlərinə görə, Moskva danışıqları Ermənistan üçün uğursuz olub”. BBC yazır ki, yanvarın 11-də Nikol Paşinyan, İlham Əliyev və Vladimir Putin arasında danışıqlar zamanı Azərbaycanda saxlanılan, erməni tərəfinin məlumatına görə, təxminən 200 nəfər əsir məsələsi müzakirə olunmayıb. "Yeganə müsbət məqam məhz danışıqların aparılması faktıdır. Danışıqlar aparılan halda müharibə olmaz”, - o deyir. "Ermənistanı hazırda daha çox narahat edən məsələ - əsir və girov götürülmüş insanların buraxılması həll olunmadı. Digər məsələlərin bizim üçün nə dərəcə aktual olduğunu demək çətindir", - Qlobalizasiya və Regional Əməkdaşlıq üzrə Analitik Mərkəzin rəhbəri Stepan Qriqoryan deyir. "Erməni tərəfi üçün daha bir mühüm məsələ - Dağlıq Qarabağın statusu üzrə danışıqların başlanmasıdır. Bu da baş tutmadı”, - Stepan Qriqoryan deyib. Politoloq hesab edir ki, yolların və kommunikasiyaların açılması məsələləri isə həmişə müzakirə oluna bilən mövzudur və onun nəticələri Ermənistan üçün də faydalı ola bilər: "Odur ki, imzalanmış sənəd Ermənistan üçün aktual deyil, Ermənistanın bugünkü maraqlarını əks etdirmir”.
"Cənubi Qafqaz üçün sabitlik müqaviləsi”. EURACTIV nəşri üçtərəfli razılaşmanı məhz belə xarakterizə edib. "Ermənistan, Azərbaycan və Rusiya liderlərinin 2020-ci il noyabrın 10-da imzaladıqları üçtərəfli bəyanatla isə Azərbaycan ərazilərinin işğalına son qoyulub. Odur ki, bu bəyanat, əslində, regionun sabiq liderlərinin sülh təşəbbüslərinin həyata keçirilməsinə imkan yaradıb. Üçtərəfli bəyanatda regionda nəqliyyat əlaqələrinin, kommunikasiyaların açılmasına çağırışın yer alması, həqiqətən də iqtisadi, siyasi və sosial sahələrin inkişafı üçün unikal şans yaradıb.

"Məğlubiyyət simvolu getməlidir, əks təqdirdə...”

"1in.am” nəşrində dərc olunan məqalədə isə qeyd olunur ki, bir tərəfdən, bu o deməkdir ki, görüş zamanı İlham Əliyev Paşinyan tərəfindən rədd edilmiş şərtlər irəli sürüb, nəticədə Azərbaycan Prezidenti əsirlər məsələsində mövqeyində qalıb, digər tərəfdən, Ermənistan baş nazirinin ölkə üçün prioritet elan etdiyi öz gündəmini həll edə bilməməsi deməkdir. Məqalədən hiss olunur ki, ermənilər ümidlərini ABŞ-ın yeni prezidenti Baydenin administrasiyasına bağlayıblar: "Əlbəttə ki, sonrakı ikitərəfli görüşdə Rusiya prezidenti Putin, Paşinyana humanitar məsələlər də daxil olmaqla bütün mövzularda bir razılığa gəlməyin mümkün ola biləcəyinə ümid etdiyini bildirmişdi, amma hazırda həqiqət budur ki, yanvarın 11-də heç olmasa bu məsələdə Paşinyan lazımi həll yolu tapa bilməyə nail olmayıb. Sual yaranır, bəs nə əldə edildi? Ümumiyyətlə, heç bir şey əldə edilmədiyi kimi görünür. Eyni zamanda, tərəflərin sözdə mövqeləri, Ermənistan tərəfinin məğlubiyyətdən sonrakı vəziyyətini nəzərə alaraq, Paşinyanın yeni güzəştlərə getməmə, Azərbaycan və ya Azərbaycan-Rusiya, yaxud rus-türk məntiqindən irəli gələn yeni şərtlərin irəli sürülməsinə rəvac verməmək üçün qəbul etməmək niyyəti ilə maksimum tələblə səy göstərdiyi qənaətinə gəlmək olar. Əgər bu, baş veribsə, o zaman təsəllivericidir, əlbəttə ki, çox zəifdir, çünki əsas məsələ olan oğlanlarımızın Azərbaycandan qayıtmasına qayıdırıq. Bu, həll edilməlidir, bunun üçün əlbəttə ki, həyati əhəmiyyət daşıyan erməni maraqlarından və hüquqlarından imtina etmək istisna olmaqla hər şey edilməlidir. Nikol Paşinyan, Putinin və Əliyevin iştirakı ilə Moskvada münaqişənin həll olunmadığını, Qarabağın statusunun təyin edilməli olduğunu dilə gətirməsi çox vacibdir. Digər tərəfdən, ən azı Minsk Qrupu həmsədrlərinin formatı aktivləşdirilənə və status məsələsi qaldırılanadək burada erməni gündəminin perspektivi yoxdur. Bu, yeni ABŞ administrasiyasından asılıdır. Yeni administrasiyadan, Tramp administrasiyasının təcrid siyasətindən imtina etməsi, Obamanın prezidentliyi dövründə olduğu kimi Qarabağ məsələsindəki aktivliyə qayıtması gözlənilir. Qeyd edək ki, Obamanın prezidentliyi dövründə indi yeni prezident seçilən Bayden vitse-prezident olmuş və həmin məsələdə fəal iştirak edənlərdən biri idi”.

Azər