“Bu işi Almaniyada görsəydim, fiaskoya uğrayardım”
Rəssam-texnoloq Qismət Məmmədlinin əl işləri ilə
onun sosial şəbəkədəki "Qızıl Əllər” səhifəsində tanış olduq. Onun əl işləri
diqqətimizi çəkdi. Gənc rəssam tortların üzərindəki əl işləri ilə digər
şirniyyatçılardan seçilir, meyvələrin üzərində etdiyi oymalarla diqqət cəlb
edir. Hazırladığı 3D formatlı fiqurlarla öz biznesini daha da genişləndirir.
Bundan əlavə, toy biznesini ələ alaraq məkanların bəzədilməsi və müxtəlif
dekorların hazırlanması ilə məşğul olur. Biz də gənc rəssamı daha yaxından
tanımaq qərarına gəldik.
Qismət Məmmədli Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Akademiyasının
məzunudur. Ukraynada "İdarəetmə
menecerliyi” ixtisası üzrə təhsilini davam etdirib. Rəssamlıq sənəti ilə
uşaqlıqdan məşğul olub. 2012-ci ildən karvinq qənnadı sənəti ilə məşğuldur. Bu
sənətlə kifayətlənməyib 3D fiqurlarının hazırlanması prosesini də uğurla həyata
keçirir.
- Rəssamlıq
Akademiyasının məzunusunuz. Yaradıcı insan olaraq xaricdə "İdarəetmə
menecerliyi” ixtisası üzrə təhsilinizi davam etdirməyiniz sizi hədəfinizdən
döndərmədi ki?
- Əsla. Rəssam gərək öz işlərini satmağı da bacarsın.
Təəssüf ki, biz onu bacarmırıq. Məcburuq ki, bu işin də öhdəsindən biz yaradıcı
insanlar gələk. Bu səbəbdən həmin ixtisasa da yiyələnməyi özümə borc bildim.
Məhz onun sayəsində öz işimi qura bildim.
- Rəssamlıq
sənətinə hansı arzu, istəklə gəlmişdiniz?
- Ümumiyyətlə bu sahə ilə məşğul olanda ağlıma belə
gəlməzdi ki, şirniyyat sahəsi üzrə çalışaram. Bu sənətə gələndə yaradıcılıq
işləri istehsal etməyi düşünmüşəm. Belə şeyə daha çox marağım olub. Uşaq
yaşlarımdan modellər yığırdım, onların hazırlanma qaydasına baxırdım. Adi bir
fincana baxanda hamı onu necə var, elə də görür, ancaq biz onun arxa tərəfini,
fincanın hazırlanma prosesini görməyə
çalışırıq. Bəzən fincana onu necə istifadə etmək olar deyə düşünərək baxırıq.
Belə ki, baxdığımız fincandan lampa, güldan düzəlmək haqqında düşünürük. Bu
işin də özəlliyi odur ki, daimi düşünürsən, nəyi necə edim, nə alınsın. Bir
sözlə, harada yaradıcılıq varsa, biz ordayıq.
- Bəs necə
oldu ki, bu sevgi sizi dekor, bəzək işlərinə gətirdi?
- İlk olaraq meyvə dizaynı ilə başladım. Buna karvinq
sənəti deyirlər. Mənası oyma deməkdir və ilk dəfə Tailandda yaranıb. Karvinq
taxta oymadır, tədricən başqa sahələrdə də tətbiq olunmağa başlayıb. Misal üçün,
adi bir qarpızı kəsib ona istənilən formanı verirsən. Karvinq sənətini peşəkar
səviyyəyə çatdırdıqdan sonra gördüm ki, bununla məhdudlaşa bilmirəm. Tək karvinqlə
məşğul olmaq məni darıxdırır, yeni bir şey etmək qərarına gəldim. El
şənliklərində şirniyyatların standart olduğunu və hər dəfə şirnilərə eyni
bəzəklərin vurulduğunu gördüm. Düşündüm ki, niyə də sənətimi tortların üzərində
tətbiq etməyim? İşlədikcə gördüm ki, burda daha maraqlı nələrsə etmək
mümkündür. İlk tort sifarişim müğənnilərimizin biri tərəfindən gəldi. Belə ki,
smoking geyiminin üzərində 2 fərqli qadın əlləri çəkməli idim. Qadınlardan birinin
18-22 yaş arası, digəri isə 35 yaşında nəzərdə tutulmalı idi. Əllərin quruluşunu,
dərisini, dırnaqları hiperrealizm üslubunda işlədim. Bu, çox maraqla qarşılandı.
Düşündüm ki, niyə də bu sənəti inkişaf etdirməyim. Bu sahədə bir çox uğurlarım
oldu. Bakıda ərəb şeyxinin toyunda şeyxin iqamətgahının formasında tort hazırladım.
Bu tort hər kəsin diqqətini çəkdi.
- Hazırladığınız
tortların ən ucuzu neçəyə olub?
- Tortların minimal qiyməti hər zaman olub, amma
maksimal qiyməti olmur. Tortun üzərinə elə bir detal qoya bilərsən ki, milyonlarla
ölçülər. Məsələn, mən tortun üzərində real qızıl aksesuarlardan istifadə edirəm
ki, onlar qida üçün nəzərdə tutulur. İsveçrə istehsalıdır və insan orqanizmi
üçün də xeyirlidir. Ona minimal qiymət qoymaq olmur. Ərəb şeyxinin toyunda hazırladığım
iqamətgah formasında tortun qapılarının önündə kiçik çilçıraqlar var idi ki,
onlar brilyantdan idi. Ona görə sizə dəqiq qiymət deyə bilmərəm.
- Sosial
şəbəkələrdə sizi Qismət Məmmədlidən çox "Qızıl Əllər” deyə tanıyırlar.
- "Özdad” şirkəti tərəfindən 2 dəfə "Qızıl Əllər”
mükafatına layiq görüldüm. Ondan sonra qərara gəldim ki, "Qızıl Əllər” adlı kompaniyamı
yaradım. Təcrübədən keçirdiyim sahələri birləşdirdim. Burada furşet, meyvələrin
dizaynı, dəbdəbəli xüsusi sifarişlə ərsəyə gələn tortlar və 3D fiqurlar, bəzək
üçün dekorasiyaların hazırlanması ilə məşğuluq.
- Hazırda
üzərində çalışdığınız şirniyyat varmı?
- İndi bir işimi təhvil verdim. Sifarişçi bəy
İstanbul boğazında sevdiyi xanıma evlilik təklifi edib. O tortun üzərində həmin
səhnəni canlandırmaq istəyir. Həmin səhnəni xəyalımda canlandırdım və ona başqa
bir dizayn verdim. Belə ki, İstanbul boğazının özünü - Ayasofya məbədi, Kız
kulesi ilə o mənzərəni canlandırdım. 3 metr
uzunluğu 4 metr eni bir tort ərsəyə gəldi.
- Bəs 3D
fiqurlarını necə hazırlayırsınız?
- 3D fiqurlarını müxtəlif materiallardan
hazırlayırıq. Sifarişçilər hər hansı bir obrazı istəyirlər. Biz də həmin
obrazları hazırlayırıq. Onlardan bəzilərini kirayə veririk, bəzilərini satırıq.
Müxtəlif məkanlarda bəy-gəlin masalarını bəzəyirik. Dekorasiyalar, süni ağaclar,
çiçəklərin hamısı bizə məxsusdur.
- 3 D fiqurları hazırlamağı
necə qərara aldınız?
- Dekor sənəti ilə məşğul olanda gördüm ki, nəsə
çatmır. Standart, şablon şeylər gözümüzü yorur. Qərara gəldim ki, 3D fiqurlar
hazırlayım. 3D fiqurunda ilk sifarişim yol polislərinin istifadə etdiyi "BMW”
markalı nəqliyyat vasitəsi olub. Mən o modeli yığdığım zaman YPX işçilərinin
minik avtomobillərinə baxırdım. Onlar da mənə baxıb, niyə onların avtomobilinə
diqqətlə baxdığımı düşünürdü. Maşının aerodinamikası, onun əyrilik dərəcəsinə
baxıb ölçü götürürdüm. Polislər də mənə qəribə baxırdı. Öz işimi onlara
göstərəndən sonra yol polis işçisi maşınını yanımıza gətirib dedi ki, buna bax,
daha yaxşı işlə. Daha sonra "Ferrari” hazırladım. Bunu hazırlamaq çox çətindir.
Bu maşını hazırlayanda mənə aydın oldu ki, elmdən milyonlar qazanmaq mümkündür.
"Ferrari”nin dizaynı çox inkişaf edib. O, cəmi bir xətt üzərində yığılıb. Onu
axtarıb tapmaq mənim üçün böyük bir uğur idi. Nə qədər dahi olasan ki, maşını
bir xətt üzərində yığasan.
- Rəssamlığı 3
istiqamətdə birləşdirirsiniz, bunlardan hansı daha gəlirlidir?
- Azərbaycanda yeməyə çox önəm verirlər. Dekor
işinin əziyyəti çox olsa da, gəliri o qədər də çox deyil. Tortların bəzədilməsində
isə gəlir çoxdur. Dekoru hər kəs edə bilir, ancaq tortu hər kəs yaxşı bəzəyə
bilməz.
- Tortların
üzərində sənət əsərləri yaratmaq ideyası sizə haradan gəldi?
- Bir çox yerli dəbdəbəli toylarımızda tortu
bişirmək üçün dekorçunu xaricdən gətizdirirdilər. Hansı ki, o şirniyyatçılar
tortu çox baha qiymətə ərsəyə gətirirlər. Bu da müştərini aldatmaqdan başqa bir
şey deyil. Orda çox aldadıcı nüansların olduğunu gördüm. Bu da mənə təsir
edirdi. Axı biz bunu bacarırıqsa, niyə onu xaricdən gətizdirməliyik.
- Rəssam
şəkil çəkməlidir deyə bir düşüncə var. Gənc rəssamlar isə bu stereotipləri məhv
edirlər.
- Əvvəllər
mən də elə düşünürdüm ki, ixtisasımı
bitirdikdən sonra emalatxanam olacaq və orda şəkillər çəkəcəm. Ancaq sonra
gördüm ki, tək bununla dolanmaq olmur. Rəssamlığı başqa sahəyə tətbiq edəndə
daha gəlirli olur. Həyatın inkişafına gətirən amil riyaziyyatdır. Riyaziyyatla rəssamlığın
birləşməsi proqress yaradır. Misal üçün, fotoaparat. Sürdüyümüz avtomobil
riyazi hesablama sayəsində gedir. Rəssamlıqla onun aerodinamik quruluşunu
verirlər. Geyindiyimiz paltarları tikiş maşınları tikir, anacaq onu rəssamlar dizayn
edir.
- Demək olar ki,
toy biznesini ələ almısınız.
- Bizdə hər şeyi bayağı edirlər. Qonşuda var, məndə
niyə yoxdur prinsipi ilə yaşayanlarımız çoxdur. Həyatı boyu düşünməzdim ki, toy
biznesinə gələrəm. Madam ki, burdayam, etdiyim işi zövqlə görməyə çalışıram. Bunu Almaniyada
etsəydim, fiaskoya uğrayardım.
- Səbəb?
- Xaricdə özəl günlərdə balaca bir tort olsa
kifayət edir. Xaricdə qıza gül alanda, onu dünya hesab edir. Bizim qızlara
hədiyyə olaraq gül alanda deyir bunun hədiyyəsi hanı (gülürük).
- Rəssamların
ikinci evləri emalatxanalar olduğu halda, sizin çalışdığınız məkan varmı?
- Bəli, mənim də çalışdığım bir emalatxanam var. Ən
gözəl sənətkarlar sərgilərdə deyil, emalatxanalarda olur. Elə sənətkarlar
tanıyıram ki, çox peşəkar rəssamlardır. Emalatxanalardakı rəssamlarımızın zamanında PR olsaydı, onlar Leonardo
da Vinçidən də məşhur olardılar. Sadəcə olaraq ömürlərini emalatxanalarda keçiriblər.
Onların bacarığından da istifadə edilir.
- Nə mənada?
- Əmək baxımından. Onlar sadəcə olaraq gəlirləri hesabına
sifarişli işlər görüblər. Bəziləri həmin rəssamların əl işləri hesabına xarici
rəsm festivallarında yer tuturlar.
- Gələcək hədəfləriniz
nələrdən ibarətdir?
- Hədəflərim hazırladığımız məhsulları xaricə ixrac
etməkdir. Həmin məhsulları "Made in Azərbaycan” brendi altında istehsal etmək
istəyirəm. Bundan başqa, qısametrajlı filmlər çəkmək niyyətindəyəm. Qeyd edim
ki, Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində mərhum televiziya
rejissoru Tariyel Vəliyevdən rejissorluq təhsili almışam.
- Aktyor olmağı
necə, istəmisiniz?
- Aktyor olmaq istəməmişəm. Əslində, rəssam yaxşı
aktyor olur. Belə ki, rəssam aktyorun jestinə, mimikasına, plastikasına bələddir.
Gərək insan öz sahəsini çox da bölməyə. Fiziki olaraq bunu çatdırmaz.
Xəyalə Rəis