Bu il yeni enerji layihələri tarixə yazılacaq
Ölkəmizdə
böyük inkişaf yolu keçən neft sənayesi bu gün iqtisadiyyatımızın əsas
dayaqlarından biri hesab olunur. Neft və qaz ixracatçısı olan Azərbaycan son
illər ərzində bir sıra önəmli enerji layihələrinə imza atıb və öz üzərinə düşən
öhdəliklərini layiqincə yerinə yetirməyi bacarıb. Bu sahədən gələn gəlirlər
qeyri-neft sektorunun inkişafına da öz təsirini birbaşa göstərməkdədir.Düzdür,
neftin qiymətinin dünya bazarında aşağı düşməsi ilə müəyyən çətinliklər yaşansa
da, aparılan islahatlar və görülən işlər nəticəsində bu problemlər minimuma
endirilib. Bu baxımdan yenicə başa vurduğumuz 2017-ci ilin uğurlu bir il
olduğunu deyə bilərik. Pezidentin də qeyd etdiyi kimi, 2017-ci ildə energetika
və nəqliyyat sahəsində tarixi hadisələr baş verib. Bu mənada ilk növbədə "Azəri-Çıraq-Günəşli”
yatağı üzrə kontraktın müddətinin 2050-ci ilə qədər uzadılması məsələsini qeyd
etmək yerinə düşər. Əsrin müqaviləsinin bu qədər müddət üçün uzadılması həm də bundan
sonra uzun illər ərzində ölkənin hasilat səviyyəsinin sabit qalmasına imkan
yardır. Bundan başqa, müqavilə ilə Azərbaycanın neft sektoruna xarici
investorlar tərəfindən böyük həcmdə sərmayə qoyuluşu bundan sonra da mümkün
olacaq. Məhz investisiya axınının artması nəticəsində Azərbaycanın iqtisadi
inkişafının planlaşdırılmasına və neft amilindən asılılığın daha da
azaldılmasına şərait yaranacaq. Kontraktların uzadılması öz növbəsində SOCAR-ın
payının 11 faizdən 25 faizədək artmasına, mənfəət neftinin 75 faizinin
Azərbaycana qalmasına gətirib çıxarır ki, bundan da Azərbaycan 3,6 milyard
dollar bonus qazanacaq.
Ötən
il həm də Cənub Qaz Dəhlizinin uğurlu icrasının təmin edildiyini deyə bilərik. İlk
olaraq "Şahdəniz-2”
layihəsinin icrasının 99 faizə çatdığını
vurğulamaq lazımdır. O cümlədən Azərbaycanı Gürcüstanla birləşdirən Cənubi
Qafqaz kəmərinin icrası da 93 faizlə həyata keçirilib. TANAP layihəsinin icrasına
gəlincə isə, TANAP-ın icrası 90, TAP layihəsinin icrası 60-62 faiz
səviyyəsindədir. Energetika sahəsində bu iki önəmli layihə Azərbaycanın bundan
sonra da uğurlu inkişafını təmin edəcəyinə heç kimdə şübhə yeri qoymur. Ötən il
həm də transmilli nəqliyyat dəhlizlərinin yaradılması istiqamətində önəmli
addımlar atılıb. Belə ki, Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun açılışı nəinki
Azərbaycan və bölgə üçün, o cümlədən dünya
çapında önəmli hadisə oldu. Dövlət başçısının da söylədiyi kimi, belə bir
tarixi layihənin icrası Azərbaycanı beynəlxalq nəqliyyat mərkəzlərinin birinə
çevirir.
Millət vəkili Vahid Əhmədov mövzu ilə bağlı bizə bildirdi ki, energetika sahəsi hər zaman diqqət
mərkəzində olub: "Bu sahə ölkəyə ən çox gəlir gətirən sahələrdəndir. Azərbaycan
neft-qaz ixracatçısı olan bir ölkədir. TANAP, TAP, "Şahdəniz-2” kimi layihələr Azərbaycan
üçün taleyüklü məsələlərdən hesab olunur. Çünki adıçəkilən layihələr bizim üçün
həm siyasi, həm də iqtisadi əhəmiyyət daşıyır. Belə layihələri həyata keçirən
şirkətlər və dövlətlər Azərbaycanda stabilliyin olmasında maraqlıdırlar. TANAP
və TAP layihələri beynəlxalq əhəmiyyət daşıyır. Bundan başqa, "Bakı-Tbilisi-Ceyhan”,
"Bakı-Ərzurum” qaz kəmərləri var. Ümumilikdə ötən il ərzində görülən işləri
yüksək qiymətləndirirəm və bu il də bəzi layihələr tamamlanacaq”.
Neft Araşdırmaları Mərkəzinin rəhbəri, enerji məsələləri üzrə
ekspertİlham Şaban"Kaspi”yə
açıqlamasında bildirdi ki, ötən il ölkənin daxili
bazarında enerji layihələri çərçivəsində ən böyük işlər "Şahdəniz-2” çərçivəsində görülüb: "Ötən
il iki platforma tikilib və bu
platformalar dənizə yola salınıb. Dayaq blokları üzərində quraşdırılan bu
platformaların test işləri həyata keçirildi. Bundan başqa, ilin sonunda "Şahdəniz-2” çərçivəsində işlər 99 faiz
etibarilə başa çatıb. Sualtı işlər faktiki olaraq sınaqdan keçirilib, o
cümlədən infrastruktur və digər mühüm məsələlər yekunlaşdırılıb. 2017-ci ildə yadda
qalan hadisələrdən biri də Azərbaycanda gəmiqayırma zavodunun özünün ilk böyük
layihəsinə imza atması oldu. Belə ki, "Xankəndi” çoxprofilli servis gəmisi
istifadəyə verildi. Azərbaycan üçün çox önəmli bir hadisədir. Çünki bu gəmi "Şahdəniz-2” layihəsi çərçivəsində 10 il
xidmət göstərəcək. Ötən il Sanqaçalda qaz terminalının genişləndirilməsi
layihəsi də yekunlaşıb. Dövlət neft şirkətinin layihələrinə gəldikdə isə,
şirkət özünün neft emalı sahəsində hələ 2015-ci ildən başladığı Heydər Əliyev
adına neft emalı zavodunun modernləşdirilməsi işlərini davam etdirib.
Sumqayıtda "SOCAR-Karbomid” və "SOCAR-Polimer” zavodlarının işlərində xeyli
irəliləyişlər əldə olunub. Qaradağdakı qaz anbarlarının tutumunun artırılması,
modernləşdirilməsi layihəsi çərçivəsində işlər davam etdirilib”.
Ekspert
bildirdi ki, 2017-ci ilin ən böyük hadisəsi isə "Azəri-Çıraq-Günəşli” yatağı
üzrə yeni neft müqaviləsinin imzalanması olub: "Bundan əlavə, Azərbaycan
ərazisində Cənubi Qafqaz boru kəmərinin tikintisi tam başa çatdırılıb. Bütün
bunlar ümumilikdə Azərbaycanın enerji sektorunda görülən işlərdir. Görülən
işlərin davamı olaraq 2018-ci ildə "Şahdəniz-2” layihəsi çərçivəsində ilk qaz hasil ediləcək
və o qazın ixracı həyata keçiriləcək. Həmçinin Sumqayıtda "SOCAR-Polimer”
layihəsi çərçivəsində iki zavodun istifadəyə verilməsi gözlənilir. Abşeron
yatağında ilk hasilat quyusunun qazılmasına da start veriləcək. 2018-ci ildə beynəlxalq
miqyasda da müxtəlif enerji layihələri baş tutacaq. Buna misal olaraq TANAP
boru kəmərinin açılışını deyə bilərik”.
ŞəbnəmMehdizadə