“Bu hadisədə utanacaq adam mən deyiləm”
Türkiyənin "Hürriyet” qəzetinin tanınmış yazarı
Ayşe Arman yenə də gündəmin əsas mövzusuna toxunub. Belə ki, qardaş ölkədə müğənni
Sılanın aktyor sevgilisi Ahmet Kural tərəfindən döyülməsi böyük səs-səda
doğurmuşdu. Bu hadisədə sənət əhli Sılanın tərəfini saxlayaraq şiddəti
qınamışdı. Yerli mətbuata açıqlama verməkdən imtina edən Sıla, sükuta Ayşe
Armanla söhbətində son qoyub.
Ayşe Arman yazır:"Əvvəldən deyim ki, Sılanın tərəfdarıyam. Əzilənin,
döyülənin, şiddətə məruz qalan qadınların dəstəkçisiyəm. Çünki şiddətə qarşıyam.
Ona görə də Sılanı alqışlayıram. Bu şiddətin qarşısında əzilmədiyi, sakit durmadığı,
cəmiyyətdə baş verənləri yüksək səslə danışdığı üçün. Heç bir qadın rahatlıqla meydana
çıxıb bu cür hadisələri danışa bilməz. Biz illərdir ki, şiddət görüb susanlara,
danışmayanlara şahidlik edirik. Məşhur cütlüklərin şiddətə məruz qaldıqlarını, daha
sonra barışdıqlarını gördük və bunu bir çox qadınlar qəbul etdi, susdu. Ancaq Sıla
onlar kimi olmadı, tanınmış sevgilisi Ahmet Kural tərəfindən döyüldü, şiddətə
məruz qaldı və susmadı, etiraz etdi. "Aşiq
olduğum adam məni döydü” dedi və getdi məhkəməyə şikayət etdi. Sonra da bir daha
bu mövzu ilə bağlı danışmadı. Son dönəmdə bu hadisə böyük bir gündəm oldu. Deyildi
ki, əslində o döyülməyib, ortalıq toz-duman oldu, sapla-saman qarışdı. Amma bütün
bunlar həqiqətin gerçək üzünü örtə bilmədi. Çünki qadın şiddət gördü və Ahmet Kural
ondan üzr istədi. "Hirsimə hakim ola bilmədim” dedi. Əvvəlcə şiddət qəbul edildi,
sonradan müxtəlif manevrlərlə sanki şiddət yoxmuş kimi davranılmağa başlanıldı.
Heç kim unutmasın ki, bu hər hansı bir maqazin və şou verilişi deyil. Bu məsələni
kimsənin normal qəbul etməyə haqqı yoxdur.
55 gün əvvəl onunla əlaqə saxlamağa çalışdım. Çünki
qadınların problemi mənim də problemimdir. Ancaq bu gün görüşməyə fürsət tapdıq.
Əvvəldən deyirəm ki, oxuyacaqlarınız iki qadının söhbətidir. Onunla görüşəndə heç
bir sual hazırlamadım. Əslində Sıladan heç müsahibə də almadım. İki qadın oturub
dərdləşdik və bunu sizinlə də paylaşmaq istədim. Sıla güclü, sərbəst, heç kimlə
işi olmayan bir qadındır. Hadisələri şişirtmir, köpükləndirmir. Hər şeyi düm-düz
izah edir. "Mən başıma gələnlər qarşısında susmadım, bununla başqa qadınlara da
örnək olmaq istəyirəm, onlara susmayın deyirəm” – söylədi”.
- Çıxıb danışdığın
üçün səni təbrik edirəm. Sən susan qadınlar kimi "cəmiyyət tərəfindən qınanılaram!”
deyə düşünmədin. Bu məsələdə danışan sadəcə Sıla deyildi, şiddət görən bütün qadınlar
idi. Unutma ki, sən bütün qadınların ortaq səsi oldun. Bu çox dəyərli bir şeydir.
- Ancaq asan olmadı. Öz içimdə çox var-gəllər oldu.
Kənardan baxmaqla, hadisənin içində olmaq həqiqətən bir-birindən fərqli şeylərdir.
Şikayətçi olummu, olmayımmı? - deyə çox düşündüm. Özəl və iş həyatımı ailəsi ilə
paylaşan bir insan deyiləm. Ancaq bu hadisədə özümü ölü kimi hiss etdiyim üçün anama
və atama bildirdim. Daha doğrusu, anam səsimdə bir qəribəlik olduğunu anladı və
o an hər şeyi danışmağa başladım. Sonra atamla danışdım. Atam mənə çox bağlı bir
insandır. Daha sonra xalalarım, hətta nənəmə qədər söhbət böyüdü və bütün ailəm
başıma gələnləri öyrəndi. Onlar hadisədən xəbər tutduqdan etibarən mənə çox dəstək
oldular.
- Ailəniz İzmirdə yaşayır?
- Bəli. Xalam İtaliyada yaşayır, xalam qızları
Londonda. Hadisəni eşidən hər kəs yanıma gəldi. Bir araya toplaşıb, mənə ondan şikayətçi
olmağımı söylədilər. Bir qadının arxasında ona sonadək dəstək olan ailəsinin olması
çox böyük şansdır. Mən bu günə qədər heç kimdən şiddət görməmişdim. Ailəmdən çırtma
belə görməmişəm. Onlar son dərəcə mədəni insanlardır. Çevrəmdə də belə şeylərin
yaşandığını görmədim. Ona görə belə pis hadisələrdən xəbərsizəm. Telefonda onlara
izah etdikdə, onların ağlına hər şey gəlib. Məni görənə qədər nə baş verdiyini anlaya
bilməyiblər. Sonra təbii ki, onun məni itələdiyini, döydüyünü görüb-bildikdə, hadisənin
o qədər də böyük olmadığını anladılar. Bədənim çox pis haldaydı. Məni görəndə şok
oldular. Çox istəyirdim ki, hamıdan gec atam gəlsin. Məni elə görməyini istəmirdim.
- Yəni şiddətin izləri
sadəcə qollarınızda deyil, bütün bədəninizdə var idi?
- Bəli, ən çətini isə başına gələnləri danışarkən onu
təkrar-təkrar yaşamaqdır. Özünü çox pis hiss edirsən. Sanki ruhun bədəndən çıxmaq
istəyir. Bu hadisələrdə mənim qürurum da çox incidi. Ancaq mən özümü məzlum olaraq
qəbul etmədim. Utanacağım bir şey görmədim. Şiddətə məruz qalmaq mənim utanacağım
bir şey deyil. Bu hadisədə utanacaq adam mən deyiləm. Bu elə bir vəhşilikdir
ki, çox qəribə bir oyanış yaşayırsan. Guya hamımız şiddətə qarşıyıq, elə deyilmi?
Çünki biz duyğulu, həssas insanlarıq. Mən də elə idim. Hətta bir sənətçi olaraq
daha çox duyğulu və daha incə olduğumu hesab edirdim. Ancaq qurduğumuz cümlələrin
qəhrəmanı olmadığımız üçün bu bizə qəzetlərin üçüncü səhifə xəbəri kimi gəlib. Hesab
edirik ki, bu tip hadisələr hər zaman başqalarının başına gələr. Ancaq mən bu hadisəni
özüm yaşadım. 45 dəqiqə dayanmadan şiddətə məruz qaldım, döyüldüm. Qorxunc bir hadisədir.
Təbii ki, bu hadisə məni çox sarsıtdı. Hələ də özümə gələ bilməmişəm. Özümü toplaya
bilmirəm. Artıq küçəyə belə çox az çıxıram.
- Ananız sizi o halda
gördükdə nə etdi, nələr dedi?
- Ağzından çıxan söz "bu əsla qəbul edilə bilməz” oldu.
Əslində mən ailəmin dəstəyini aldığım üçün bu qədər cəsur ola bildim. Çünki duyğudan-duyğuya
sürüklənirik. Qəribə bir vicdan hissi ilə qarşılaşırıq. Çünki biz bu şiddətli hadisədən
beş dəqiqə əvvəl onunla "canım-cicim” deyə bir-birimizə müraciət edirdik. Evlənmək,
övladımızın olması haqqında danışırdıq. Ona görə də sonradan olanlar çox ağır gəldi.
Daxilimdə çox dərin bir üzüntü hiss edirəm.
- Şiddətə məruz qalmaq
və özünü böyük bir mübahisənin ortasında tapmaq yəqin ki, çətin olar. "Sıla şiddət
gördümü-görmədimi?”, "Bədənində döyülmə izləri qaldımı-qalmadımı?”, "Döyüldükdən
sonra səhnəyə çıxıb əyləndimi-əylənmədimi?” kimi maqazin xəbərlərindən cümlələr
insana necə təsir edir? İnsan bu anda nə hiss edir?
- Qaranlıq bir otaqda bir küncə çəkilib kimsəsiz, tək,
yalnız hiss edir özünü. Açığı, bu qədərini təxmin belə edə bilməzdim. Heç kimsə
edə bilməz. Biz qarşımızdakı insana güvənmək istəyirik. Mən belə bir insanam. Ona
görə də bu hadisələrlə üzləşəndə çox təəccübləndim. Hətta "yox artıq, bundan artıq
şeylər yazılıb-pozula bilməzdi” kimi bir nöqtəyə gəldim. İnanın ki, şiddətə məruz
qalmış bir qadın üçün maqazin xəbərləri daha betər bir şiddət oldu. Yəni, mənə
qarşı olunan şiddət davam edir. Bütün yazılanlar və haqqımda danışılanlar sanki
şiddətin başqa bir formasıdır. Hətta mən deyərdim ki, siz bunu şiddət adlandırmayın,
qadına qalxan əl hesab edin. Məncə, bu belə söylənməlidir. Qadına, kişiyə, heyvana
qarşı şiddət uyğulandı deyirlər. Ancaq mən döyüldüm. Və bu, dünyanın ən insafsızca,
vicdansızca olan bir hadisəsidir. Məhz bu hadisədən sonra öyrəndim ki, mənim çoxlu
dostum var imiş və bu mövzuda özümü çox şanslı hesab edirəm. Kürəyimi dayaya biləcəyim
o qədər dostlarım var imiş ki... Başıma gələn hadisələri qadınlar eşidəndə dəli
oldular. Sevindirici hal orasındadır ki, bu hadisə kişilərin də pisinə getmişdi
və onlar da bu xəbərə sərt reaksiya vermişdilər. Sən demə, ətrafımda kifayət qədər
mədəni insanlar var imiş. Bu da məni çox xoşbəxt edir.
- Türkiyə hər mövzuda
olduğu kimi, bu mövzuda da iki hissəyə - "Sılanın tərəfdarları” və "Şəriət tərəfdarları”na
bölündü. Bununla bağlı nə deyə bilərsiniz?
- Bunu çox səhv bir bölgü hesab edirəm. Şiddəti dəstəkləmək
deyə bir anlayış olmamalıdır. Düşünürəm ki, bu cür hadisələri eşidib
dəstəkləyən insan öz həyat yoldaşını, sevgilisini döyür. Hesab edirəm ki, o şəriət
tərəfdarları da öz xanımlarını döydükləri üçün qarşı tərəfi müdafiə edir, özlərini
təmizə çıxarmaq istəyirlər. Bunun başqa heç cür açıqlaması ola bilməz. Heç kimsə
şilləni, döyülməyi, hər hansı bir şiddəti müdafiə edə bilməz. Bu, sadəcə kişinin
qadını döyməyi ilə bağlı deyil. Uşağa, heyvana, qadına qarşı şiddətdir. Bunu
bir dəfə etdikdə, davamlı olaraq insan quzğunlaşır və biz bütün insanlar bu
anlayışla mübarizə aparmaq məcburiyyətindəyik.
Xəyalə Rəis