“Biz həm teatrda, həm də həyatda tərəf-müqabili idik” - Fotolar
Onun
çəkildiyi filmlər sovet kinosevərlərinin yaxşı yadındadır. «İşdə məhəbbət macərası»,
«Qaraj», «Cənnət səması» və başqa filmlərə çoxlarında yenidən baxmaq arzusu
yaranır. Aktrisanın kino qəhrəmanları insanın ürəyinə toxunur. Teatr səhnəsində
isə, onun obrazlarının ayrı təsiri var. Teatr və kinosevərlər Svetlana
Nemolyayevanı ürəyəyatan aktrisa, Rusiya
prezidenti Vladimir Putin isə möcüzəli, məftunedici insan adlandırıb.81
yaşı tamam olan aktrisa ad günü münasibətilə müsahibəsində səhnədə özünü xoşbəxt
hiss etdiyini deyib.
Mənim ikinci evim
- Svetlana Vladimirovna, Mayakovski
adına teatrda yeni mövsüm başlayır. Bu mövsümdən gözləntiləriniz nədir?
-
Hələ ki bu il mənim premyeram olmayıb. Ancaq deyə bilmərəm ki, buna görə kədərlənmişəm.
Keçən il məhz mənim ad günümə görə yeni bir tamaşa səhnələşdirdilər. Öz nəvəmlə
səhnədə oynamaq çox fərəhli idi. Mənə doğmalarımla olmaq – istər evdə, istər
işdə həmişə xoşdur. Həyatımın müxtəlif dövrlərində mənim heyran doğuran
rejissorlarım, tərəf-müqabillərim olub – bu isə sənətdəki uğurlarıma səbəb
olub.
- Sizcə, bu gün tamaşaçı teatrdan
nə gözləyir?
-
Bəlkə səhv edirəm, məncə, tamaşaçı yanan bir ürəyi – insan münasibətlərini, adi
həyat vəziyyətlərini görmək istəyir. Mən fikir verirəm: klassik, realist tamaşalar
publikanı çox cəlb edir. O cür tamaşalarda zal adamlarla dolu olur. Bu təkcə
klassikanın ölməzliyi deyil, həmçinin insanların ona itməyən marağıdır.
- Bu gün elə hesab edirlər ki,
bir yerdə üç-beş ildən artıq işləmək düzgün deyil, fəaliyyət sferasını dəyişmək
lazımdır. Sizin fikrinizcə, bu düzgün yanaşmadır? Axı siz bütün ömrünüzü
Mayakovski teatrına vermisiniz. İndi geri boylananda heyfsilənirsiniz?
-
Hər kəsin öz xarakteri və yolu var. Mən bir yerə öyrəşən adamam. Teatra da öyrəşmişəm.
Hətta onu dəyişmək haqqında düşünmək belə mənə dəhşətli görünür. Axı mən bu
teatra institutu qurtaran kimi gəlmişəm. Ən görkəmli aktyorlarla səhnəyə
çıxanda gözlərimə inanmamışdım. Bunun yuxu və ya həqiqət olduğunu anlamağa
çalışırdım. Ancaq bu xoşbəxtlik maneələrə baxmayaraq bütün həyatım boyu davam
etdi. Aktyor həyatı sadə olmur. Əlbəttə, mənim də çoxları kimi incikliklərim, səhvlərim,
kədərlərim, iztirablarım olub. Ancaq
bütün bunlar mənim uğurlarımla birgə addımlayıb. Həyat hərədə müxtəlif cür
formalaşır. Elə insanlar var ki, eyni teatrda qalıb işləyə bilmirlər. Onların həyatı
müxtəlif yollara ayrılır. İnsanlar var ki, teatra öz ailəsi kimi baxır, burda
da müxtəlif cür olur. Hərdən teatr sənə bu şəraiti yaradır, hərdən isə səni rədd
edir. Bu isə taledir. Ona görə bizdə – həyat yoldaşım Saşada da (aktyor
Aleksandr Lazerev), məndə də bu alındı. Bizim xarakterimiz elə idi ki, hər
ikimiz konservativ idik, birlikdə qaynayıb-yanırdıq, teatra öyrəşdik və
ayrılmaq istəmədik. Həyatın gözlənilməzliklərinə baxmayaraq, biz yenə də öz
konservatizmimizə müvafiq olaraq teatrımıza sadiq qaldıq. Mən Mayakovski adına
teatrda özümü evimdəki kimi hiss edirəm. Nə olur-olsun, bu mənim ikinci
evimdir.
Qadınlar o qədər də dəyişməyiblər
- Sizin «İşdə məhəbbət macərası»
filmindəki qəhrəmanınız çox sevimli, özünü qurban verməyə hazır olan qadındır.
Sovet dövründə belə qadınlar çox idi. Bu gün - qadına müstəqil olmaq, həyatındakı
kişini onu qane etmədiyi halda dəyişmək məsləhət görülən bir dövrdə bu cür
güclü qadını təsəvvür etmək çətindir.
-
O zaman belə qadınlar həqiqətən çox idi. Film ekranlara çıxandan sonra mən minlərlə
məktub alırdım, xüsusən də qadınlardan. Hamısında demək olar ki, eyni fikir
vardı: "Siz mənim taleyimi necə tapdınız?”, "Siz mənim həyatıma boylandınız”,
"Bu mənim başıma gələn hadisədir”. Mən heç vaxt kinonu teatrdan üstün
tutmamışam. Amma məni «İşdə məhəbbət macərası» filminə dəvət edən Eldar
Ryazanov kimi bir insanla tanış olduğuma görə özümü xoşbəxt sayıram. O günə
kimi o məni «Qusar balladası»na, «Qəribə qismət»ə dəvət etmək istəmişdi, əfsuslar
olsun ki, alınmamışdı. «İşdə məhəbbət macərası»ndan sonra o mənə dedi: «Bəlkə də
səni «Qəribə qismət»ə çəkmək lazım idi”. Mən gülümsəyərək çiyinlərimi çəkdim:
«Bu haqda danışmaq artıq gecdir...» Mən yaxşı başa düşürdüm ki, aktrisa filmdə
şimal dənizlərində yaşayan balıq kimi işi pozub. Rejissorun mənə yaxşı münasibətinə
baxmayaraq, heç cür seçimdən keçə bilmədim. «Qəribə qismət» filmində rola çəkilmək
üçün səkkiz dəfə cəhd göstərmişdim. O vaxt Eldar Aleksandroviç dedi ki, pis
oynamaq daha çətin olardı. Amma bu sözlər mənim acığıma gəlmədi, əksinə, açıq
danışdığına görə bugünə kimi ona minnətdaram. Ümumiyyətlə, ekrana yolumu
açdığına görə ömrümün axırına kimi Ryazanova minnətdaram. Onun çəkdiyi filmlərdə
iştirak etməyim həm aktyorluq, həm də tamaşaçı sevgisi baxımından mənə çox şeylər
verib. Bunlar da mənim üçün qiymətlidir. Ryazanov sovet qadınlarının şəxsi həyatını
çox ustalıqla ekranlaşdırırdı. Məhz həmin qadınlardan biri də Lida Rjova
obrazında ifadə olunmuşdu.Mənim
qadınlarla bağlı təcrübəmə gəlincə, qadınlar o qədər də dəyişməyiblər. Mən nə qədər
tərcümeyi-halları oynamışam və səhnədən özgələrinin sözünü söyləmişəm, onların
hamısı öz hissləri, iztirabları ilə oxşardır. İnsan hissləri dəyişmir. Əlbəttə,
nəsə bizim şüurumuzda dəyişir. Ancaq mənə elə gəlir ki, qadınlar Rusiyada da o
qədər müstəqil deyillər, asılıdırlar. Onlar hisslərə və həyatda dayağa
möhtacdırlar. Onları incitmək olmaz.
- Bəs siz köməksiz, yoxsa müstəqilsiniz?
-
Mən insanın mənə kömək edə biləcəyini, yaxud özündən itələyəcəyini ilk baxışdan
hiss edirəm. Uşaqlıqda nə vaxtsa maraqlı bir fikir oxumuşdum: «Biz başqalarının
haqqımızda düşündüklərindən çox yaxşıyıq. Ancaq özümüzün öz haqqımızda
düşündüklərimizdən bir qədər pisik». Biz özümüz haqqında bir cür, adamlar isə
başqa cür düşünür. Ona görə də mənim özümün köməksiz və ya müstəqil olmamı müəyyən
etmək çətindir.
Güzəştə gedin...
- Tez-tez deyirlər ki, nikah –
ağır işdir. Bu münasibətdə sizin üçün də çətinliklər olub?
-
Bu fikirlə razılaşa bilmərəm ki, nikah çətin işdir. Mənim Saşam həmişə çox
düzgün deyirdi və mən onunla 100 faiz razı idim: ailədə əsas məsələ təkcə özünü
eşitmək, təkcə öz arzularını görmək və öz iradəni yeritmək deyil, səninlə
yanaşı gedən başqasını da dinləməkdir. Nə üçün insanlar daim dalaşırlar? Ona
görə ki, öz iradələrini yetirmək istəyirlər, başqa tərəfi başa düşmək istəmirlər.
Güzəştə gedin, onda münasibətlər Saşa ilə məndə olduğu kimi uzun gedəcək. Sən təkcə
özün üçün yaşamırsan. Yəqin ki, mənim Saşa ilə uzun illər birlikdə
yaşamağımızın sirri onda idi ki, biz bir-birimizi dinləməyə çalışmışıq. Bu,
asan deyil, amma biz buna cəhd etmişik. Bizim xarakterimiz elədir ki, uzun müddət
mübahisə etməyi xoşlamırdıq. Hər ikimiz aktyor idik. Temperamentlərimiz, təbiətimiz
bir-birinə o qədər oxşamırdı. Bizdə tez-tez fərqli xüsusiyyətlər üzə çıxırdı.
Biz dərhal barışmağa, nə qədər ki alışmayıb, konflikti böyütməməyə çalışırdıq.
Saşa həyatdan köçəndən sonra mənim üçün çətin oldu. Yeddi ildir ki, ad günümü
sevimli həyat yoldaşından ayrı keçirirəm. Aleksandr Lazerev 2011-ci ildə
trombdan qəfil vəfat etdi. Əvvəllər onunla birlikdə keçirdiyim ad günlərindən
çox danışardım. Birlikdə stol açıb qonaq qarşılayar, bir yerdə sevinərdık.
Yaxınlarımız həmişə bizi mehriban cütlük hesab edirdilər. Biz birlikdə 51 il
ömür sürdük. Həmkarlarımız və tanışlarımız addımbaşı maraqlanırdılar: necə olub
ki, uzun illər aramızdakı harmoniyanı qoruyub saxlaya bilmişik. Mənə Aleksandr
Sergeyeviçlə yaşamaq həmişə şən və rahat olub. Əvvəllər aramızda daha çox
romantizm, bir-birini yaxından duymaq var idi. Sonralar münasibətlər başqa mərhələyə
keçir... Biz həm teatrda, həm də həyatda tərəf-müqabili idik. Maraqlıdır ki,
çoxları həyat yoldaşımın mənə iradəsizlik göstərdiyini düşünürdü. Fikirləşirdilər
ki, o, hər şeydə mənə güzəştə gedir, amma lazım olan yerdə öz iradəsini göstərməlidir.
Ancaq mən həyat yoldaşımın xasiyyətini və onun həyat oyunlarını gözəl
anlayırdım. Kişinin ən gözəl xüsusiyyəti – onun alicənablığıdır. Mən ona
bugünün həyatı ilə yaşamağa, emosional olmağa, yeri gələndə şıltaq, naz-qəmzəli,
dəyişkən olmağa şərait yaradırdım. O da heç vaxt çərçivələri aşmırdı. Buna görə
mən onu daha çox sevirdim.
Heç kimə oxşamamaq
- Siz həmişə çox gözəl, füsunkar
görünürsünüz. İmicinizi dəyişmirsiniz. Üzünüzü əməliyyat etdirmirsiniz. Buna
necə nail olursunuz?
-
Ona görə mən yaxşı görünürəm ki, adamlar arasına heç vaxt pis görkəmdə
çıxmıram. Yorulsam da, özümü pis hiss etsəm də, nə qədər məşğul olsam da, həmişə
şux görünməyə çalışıram. Çünki başa düşürəm ki, mənimlə danışmaq, şəkil çəkdirmək
istəyənlər var. Bu, tamaşaçılarıma hörmətdir. Mən heç vaxt səhnədə plankanı
aşağı endirməyə razı olmuram. Tamaşaya bir saat qalmış mən artıq qrimdə və səhnə
geyimindəyəm. Ümumilikdə isə mən həyatda qeyri-adi olmağa pərəstiş edirəm.
Rahatlanmaq və heç kimə oxşamamaq aktrisa üçün xoşbəxtlikdir. Mən bunu səmimi qəlbdən
deyirəm.
- Bəs yaşla bağlı fikirləriniz nədir?
-
Mən özümü heç də yaşı 80-i adlamış qadın kimi hiss etmirəm. Hətta bu haqda
düşünmək belə mənə ağır gəlir. Əvvəllər düşünürdüm ki, həyat çox uzundur və
indi başa düşürəm ki, zaman sürətlə keçir. Bir tərəfdən insan fizioloji olaraq
hiss edir ki, həyat sürətlə keçir. Başqa bir tərəfdən o, çox uzundur, çünki hərə
istədiyi kimi həyatını yaşayır. Mənə aktrisa Yelena Şatrovanın 80 yaşı haqda
düşüncələri xoş gəldi: «Aman Allah, mən 80 il yaşamışam! Bu, 80 qış, 80 yaz deməkdir...»
Rusiya mətbuatından tərcümə etdi
Təranə Məhərrəmova