Bir dəlinin “atdığı daşa” görə yüz ağıllının göstərdiyi səy
"Bir iraqlı turist ilə 2 ay əvvəl təsadüfən tanış oldum. Bizim küçələrdə
onu bomja bənzətdikləri üçün kimdən söz soruşmaq istəyirdisə, hamı ondan
qaçırdı. Yaxınlaşdım, söhbətləşdik. Adam universitet rektoru idi və kifayət
qədər də unikal, savadlı insandır”.
Son vaxtlar gündəmdə olan, sosial şəbəkədə müzakirə edilən mövzulardan
biri də turistlərə olan münasibətdir. Əlbəttə, heç bir məsələyə birmənalı
yanaşma olmadığı kimi, turistlər mövzusunda da yanaşmalar fərqlidir. Yadımdadır,
turistlərin ölkəmizə yeni axın etdiyi vaxtlarda, yəni bir neçə il əvvəl bunu
müsbət qarşılayıb, ölkəmizin tanınması, iqtisadi inkişaf baxımından yüksək
qiymətləndirmişdik. Bəs nə dəyişdi? Necə oldu ki, fırıldaqçılıq edib onlardan
artıq pul alan, turistlərə qarşı dələduzluq edən, onları ələ salan insanların
fikirlərini sosial şəbəkələrdə paylaşıb, belə əməlləri təqdir dənə cəmiyyətə
çevrildik? Budur bizim qonaqpərvərliyimiz,
ölkəyə gələnə verdiyimiz dəyər? Bu gün bir turistə qarşı edilən yanlış bir
hərəkət, bütöv bir ölkə, xalq haqqında mənfi münasibət formalaşdırır. Çünki
onlar bunu fərdin yox, ümumi olaraq ölkənin mədəniyyət səviyyəsi kimi
qiymətləndirirlər.
Ölkəyə turistin gəlməsi, bu və ya digər şəkildə maliyyə xərcləməsi həmin
ölkəyə yatırılan investisiya hesab olunur və dünyanın hər yerində təqdir
olunur, yüksək qiymətləndirilir. Bəzi həmvətənlilərimizin turistlərə olan
münasibəti heç də ürəkaçan deyil. Turistin hansı ölkədən gəlməsinin nə önəmi
var? Qonaq qonaqdır, hər bir halda, bizim üçün prioritet məsələ onun ölkədən
müsbət təəssüratla getməsidir. Yazının əvvəlində qeyd etdiyim fikirlər bir
başqa vətəndaşımızın sosial şəbəkədə paylaşdığı statusdur. Məncə, həmin
cümlələr bu mövzunun əyani göstəricisidir. Məsələ ilə bağlı mütəxəssislərin
fikirlərini öyrəndik.
Azərbaycan Turizm Assosiasiyası sədrinin müşaviri, turizm üzrə
ekspert Müzəffər Ağakərimov bildirdi
ki, bir turistə qarşı edilən hərəkət, bir
fərdin yox, ümumi olaraq bütün azərbaycanlıların hərəkəti kimi qəbul edir: "Bizim
çox qonaqpərvər, ürəyiyumşaq, insanlara əl tutan, dədə-babadan qalan adət-ənənələrə
hörmət edən xalqımız var. Amma təəssüf ki, meşə çaqqalsız olmur. Hər bir sahədə
olduğu kimi, bu sahədə də hamı yüz faiz ideal ola bilməz. Bəzi taksi sürücüləri,
barmenlər, ofisiantlar, turistlərə xidmət edən başqa adamlar bəd
xasiyyətlərini, acgözlüklərini, nəfislərini idarə edə bilmirlər. Anlamırlar ki,
biz hamımız bu millətin, xalqın, Azərbaycanın simasıyıq. Turist, ona qarşı olan
hərəkəti fərdin yox, ümumi olaraq bütün azərbaycanlıların hərəkəti kimi qəbul
edir. Ölkəsinə qayıdanda da bizim haqqımızda yaxşı düşüncədə olmur. Belə halların
qarşısını almaq üçün turizm şirkətləri, agentlikləri, assosiasiyaları, həmçinin
ekskursiya bələdçiləri və digər turizm qurumları, mütəmadi olaraq
maarifləndirici iş aparmalıdırlar. Bu, çox mühüm amildir. Turistlərlə işləyən
kadrlar bu kimi nüanslara xüsusi fikir verməlidirlər. Bu sahəyə investisiya
qoyan sahibkarlar da xidmətin keyfiyyətli olması üçün çalışmalıdırlar.
Keyfiyyət olmasa, qazanc əldə etmək müşkül məsələdir”.
Həmsöhbətimiz
deyir ki, turizm sahəsi ölkəmiz üçün çox önəmlidir və bu sahəni genişləndirmək
üçün inkişafa hesablanmış addımlar
atılmalıdır: "Ataların bu barədə çox yaxşı bir misalı var: "Bir dəli quyuya daş
atdı, yüz ağıllı çıxarda bilmədi”. Yüz nəfərin içindən biri çıxır, bir hərəkəti
ilə bizim torpağı, xalqı, mədəniyyətimizi, tariximizi, necə xalq olduğumuzu
yanlış tanıdır. Turistlər yeni iş yerləri, otellər, turizm şirkətləri deməkdir.
Amma yenə də təbii ki, bir yerdə dayanmaq olmaz. Hər bir sahədə olduğu kimi, bu
sahədə də inkişaf etmək üçün müəyyən addımlar atmalıyıq. İşimizi hər gün
yeniləməli, innovasiyalarla, maarifləndirici işlərlə inkişaf etdirməliyik”.
"Luna Travel” şirkətinin direktoru
Rəhman
Quliyev son zamanlar sosial şəbəkədə turistlərlə bağlı
yayılan xəbərlərdən narahatlığını və bu sahəyə ciddi nəzarət edilməli olduğunu
bildirdi: "Bir neçə il bundan əvvəl qonşu Türkiyədə turistlərə qarşı qeyri-etik
bir davranış olmuşdu. Məsələ böyüdü və Rusiya, Avropa kanallarında bu hadisə
məsxərəyə qoyuldu. Son dönəmlər baş verənlər mənə həmin olayı xatırlatdı.
"Ağacın kölgəsini 5 manata satmaq”, "turisti qəzetlə yelləmək” kimi hərəkətlər
bizim xalqımıza yaraşmayan addımdır. Bu gün turizm sahəsi iqtisadiyyatımızın
inkişafına təkan verən ən mühüm sahələrdən biridir. Düşünürəm ki, bu sahəyə
olan diqqət və nəzarəti artırmaq lazımdır. İlk olaraq "qaynar xətt” yaradılmalı
və ölkəyə gələn turistlər bununla bağlı məlumatlandırılmalıdır ki, hər hansı
bir şikayəti, narazılığı olan turist ora müraciət etsin. Şikayət araşdırılsın,
əgər turist haqlı olarsa, bu zaman ona qarşı yanlış hərəkət edən şəxs
cəzalandırılsın. Bəlkə onda bu sahəyə nəzarət etmək mümkün oldu. Onu da qeyd
edim ki, əksər turistlər ölkəmizə gələndə bütün xidmətlərin haqqını ümumi tur-paket
şəklində ödəyir. Amma çox təəssüf ki, bizim xidmət sektorunda sui-istifadə
halları çox olur. Turistlərdən əlavə vəsait tələb olunur. Bax, mənim dediyim "qaynat
xətt” bu hallar üçün vacibdir. Ölkəmizə gələn hər bir turistin hüquqları
qanunla qorunur. Elmin, tərəqqinin inkişaf etdiyi bugünkü gündə desələr ki, Azərbaycanda
xarici turistləri bu cür qarşılayırlar, cibinə girirlər, ağlasığmaz
fırıldaqlardan istifadə edirlər, bu,
dünyada bizim imicimizi sıfıra endirər. İnanın ki, belə hadisələr, belə
hərəkətlər başqa dövlətlərin bizə qarşı siyasi ideologiyasını, siyasi
baxışlarını dəyişər”.
R. Quliyev
deyir ki, hər bir turist bizim üçün əzizdir: "Kim ki, ölkəyə gələn turistlərdən
şikayətlənirsə, çox səhv edir. Mən son zamanlar xüsusilə də, ərəblərdən gələn
şikayətlərin şahidi olmuşam. Amma bu, düzgün deyil. Ərəb gəlib gəzir,
yeyib-içir və pul xərcləyib gedir. Ölkəmizə maliyyə axını olur. Qubanın ən
ucqar nöqtəsində belə camaat kolun dibində bir çayxana qurub pul qazanır. Nəyin
hesabına? Əlbəttə, turistin hesabına. Bu gün Azərbaycana böyük turist axını var. Biz
çəkinmədən etiraf etməliyik ki, turistlərin gəlməsi, ölkəmizdə pul xərcləməsi
Azərbaycan vətəndaşlarının rifah halının yaxşılaşması üçün olduqca müsbət
haldır”.
Günel
Azadə