Bilərziyi tax, maşınını təhlükəsiz sür
Hər il yollarda
sürücülərin sükan arxasında yorulması səbəbindən 300 mindən çox qəza baş verir.
Sürücülərin sükan arxasında yuxulaması qəzaların təqribən 25 faizində faciəli
nəticələrə səbəb olur. Trend-in məlumatına görə, məhz bu səbəbdən Latviyanın
"Creative Mode” şirkəti "STEER” bilərziyi layihəsini həyata keçirmək qərarına
gəlib.
Kiçikölçülü
qurğu sürücülərin yorulma zamanı yuxulamalarının qarşısını alaraq özlərinin və
ətrafdakı insanların həyatını avtomobil qəzası təhlükəsindən qorumağa imkan
verəcək.
Trend ola
biləcək bilərzik real vaxt rejimində sürücünün ürək döyüntüsünü və dərisinin
elektrik keçiricilik qabiliyyətini monitorinq edən 15 ötürücü ilə təchiz
edilib. Qurğu sürücünün yorğunluğunun onun həyatı üçün təhlükəli səviyyəyə
çatmasını müəyyənləşdirən zaman bilərzik onun əlinə az miqdarda elektrik
enerjisi ötürəcək. Bu, insanı yuxudan ayıltmağa və ona özünə gəlməyə kömək
edəcək. Cərəyan zərbəsindən sonra orqanizmdə serotonin, noradrenalin və
kortizol səviyyəsi yüksəlir, yuxu hormonu melatonin isə əksinə, azalır.
"STEER” qurğusu
sürücünün orqanizminin vəziyyətini daim izləyərək onu təhlükədən qoruyacaq.
Akkumulyatoru bir dəfə enerji ilə doldurmaqla bilərzikdən 2 həftə istifadə
etmək mümkündür.
Bu kimi yeni
texniki avadanlıqların yol qəzalarına necə təsir edəcəyini və sürücülərin buna
münasibətini öyrənməyə çalışdıq.
Avtosfer.az saytının baş redaktoru, nəqliyyat məsələləri üzrə ekspert
Elməddin Muradlı düşünür ki, bu layihənin həyata
keçirilməsi müəyyən qədər də olsa yol qəzalarını azaldacaq: "Məncə, hər bir
texniki yeniliyin faydası var. Yuxulama prosesi başlayanda artıq sürücü hər
şeyi unudur və istər-istəməz idarəetməni itirir. Bilərzik həmin an sürücünü
silkələyib ayılda bilər. Amma bunu da deyim ki, ağıllı, təfəkkürlü insan həm öz
həyatını, həm də başqalarının həyatını bilərziyə həvalə edirsə, həmin şəxsdən
nə isə gözləməyə dəyməz. Sürücü az da olsa yorğunluq hiss edən kimi dərhal
maşını kənara çəkib saxlamalıdır. Yəni nə baş verməsindən, hara getməsindən
asılı olmayaraq sükan arxasında oturan şəxs daşıdığı məsuliyyəti dərk
etməlidir. Həyatda sağ qalmağın yeganə yolu qoyulan qaydalara əməl etməkdir.
Bilərzikdir, göz muncuğudur, bəzi dini yönümlü əşyalardır ki, bəzi insanlar
bunlardan istifadə edərək qorunmağa çalışırlar. Amma bunlar sonrakı işdir.
Təbii ki, mən insanların dini inanclarına, fikirlərinə toxunmaq istəmirəm. Hər
kəsin düşüncəsinə hörmətlə yanaşıram. Sadəcə, demək istədiyim budur ki, sağ
qalmaq üçün ilk olaraq yol hərəkəti qaydalarını bilmək və onlara riayət etmək
lazımdır”.
Müsahibimiz
dedi ki, bu kimi yeni texniki avadanlıqlar ilk satışa çıxdığı dövrdə baha olur:
"Yeni kəşf olunan texnologiyalar ilk dövrlər baha olur. Hər kəs ondan istifadə
edə bilmir. Amma hələ ki, o bilərzik Latviyada yaradılır. O, Azərbaycana gəlib çıxana kimi el dili ilə
desək, "Çin variantı” burda daha tez yayılacaq. Və onun nə dərəcədə güvənilir olacağına isə
heç kim zəmanət verə bilməz. Qardaş ölkə Türkiyədə çox sanballı,
maarifləndirici videolar hazırlayırlar. Orada bu cür qəzaları törədənlərə
"trafik canavarı” deyirlər. Onların çox gözəl devizi var. "Trafik kurallarına
uyalım, uymayanları uyaralım”. Bu deviz mənim beynimə həkk olunub. Məncə, bu
kimi təbliğat işlər bizdə də görülməlidir”.
Nəqliyyat məsələləri üzrə ekspert Azər Allahverənov bildirir ki, hazırda dünyanın bəzi ölkələrində yol qəzalarından
qorunmaq məqsədi ilə bir sıra tədbirlər həyata keçirilir: "Yeni aparatlar,
texniki avadanlıqlar yaradılır. Düşünürəm ki, bu cihazların müsbət nəticələri
olar. Amma insanın yuxuya getməsinin hansısa başqa bir səbəbi də ola bilər. Ona
görə də, insan yalnız bilərziyə güvənməməli, həkim müayinəsinə də getməlidir.
Birmənalı şəkildə deyə bilərəm ki, insan həm özünün, həm də başqalarının
taleyini bir bilərziyin ümidinə buraxmamalıdır. Çünki bu, cihazdır. İstənilən
vaxt xarab ola bilər. Bundan başqa, bu, elektrik ötürən cihazdır. Həmin cihaz
ola bilər ki, insanın maşın sürərkən yatmamağı üçün istifadə edilir. Amma onu
heç kim bilmir ki, cihazın insan beyninə hansı əks təsirləri, ziyanları var. Mən
düşünürəm ki, sükan arxasında oturan şəxslər daha çox özlərinə güvənməlidirlər.
Və yol hərəkəti qaydalarına məsuliyyətli şəkildə əməl etməlidirlər”.
Məsələ ilə
bağlı sürücülərin də fikrini öyrəndik. Sürücü
Elnur Qurbanlı bu kimi cihazlardan istifadəyə tamamilə qarşı olduğunu
bildirdi: "Mən heç vaxt elə texniki avadanlıqlardan istifadə etmərəm. Sürücülük
elə bir işdir ki, yorğunluq və yuxu gələn zaman maşını bir kənara çəkib 10
dəqiqə belə olsa gözünü yumub, yatmalısan. O bilərzik enerji ötürürsə, ola
bilsin ki, başqa orqanlar üçün təhlükə yaratsın. Onun insan sağlamlığına necə
təsir edəcəyini kim bilir? Məncə, bu, birbaşa insan sağlamlığına müdaxilədir. Qiyməti
də çox güman ki, kasıb təbəqənin cibinə uyğun olmayacaq. Maşından uzun müddətli
istifadə edənlər sərnişin daşımasını həyata keçirən sürücülərdir. Və inanmıram
ki, belə sürücülərin bilərziyi almağa maddi imkanı olsun”.
Günel Azadə