• cümə axşamı, 28 mart, 13:26
  • Baku Bakı 16°C

Beynəlxalq hüquq Ermənistanı dalana dirəyib

14.12.17 10:30 2419
Beynəlxalq hüquq Ermənistanı dalana dirəyib
Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinin Böyük Palatası "Çıraqov və başqaları Ermənistana qarşı” işi ilə bağlı yeni qərar çıxarıb. Həmin qərara əsasən, Ermənistan hökuməti vurduğu maddi və mənəvi ziyan üçün 6 şikayətçinin hər birinə 5 min avro ödəməli və ümumi xərclər üçün 28 642 funt-sterlinq ödəniş etməlidir.

Xatırladaq ki, Avropa İnsan Haqları Məhkəməsi 2015-ci il iyunun 16-da "Çıraqov və başqaları Ermənistana” qarşı işi ilə bağlı qərar çıxararaq şikayətçilərə qarşı Avropa İnsan Haqları Konvensiyasının 1-ci Protokolunun 1-ci maddəsi (mülkiyyətin toxunulmazlığı), Konvensiyanın 8-ci (şəxsi həyatın toxunulmazlığı), 13-cü (ədalətli mühakimə hüququ) maddələrinin davamlı pozulduğunu bildirib. İş üzrə iddiaçılar Elxan və Adışirin Çıraqovlar, Ramiz Cəbrayılov, Akif Həsənov, Fəxrəddin Paşayevvə artıq vəfat etmiş Qara Cəbrayılovdur. Bu şikayət ərizəsi Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinə 2005-ci il aprelin 6-da daxil olub. 2010-cu il martın 9-da isə iş məhkəmənin Böyük Palatasına göndərilib və həmin ilin 15 sentyabrında Böyük Palata şikayət üzrə ilk məhkəmə prosesini keçirib. 2011-ci il dekabrın 14-də AİHM şikayətləri qəbuledilən hesab edib və Ermənistanın bu işin AİHM-in müvəqqəti yurisdiksiyasından kənar olduğuna dair etirazını rədd edib.

Mövzu ilə bağlı "Kaspi” qəzetinə açıqlamasında Milli Məclisin deputatı Tahir Kərimli bildirdi ki, Avropa İnsan Haqları Məhkəməsi tərəfindən Çıraqov qardaşları və digərləri ilə bağlı qərarın çıxarılması, hətta Ermənistan üzərinə maliyyə sanksiyasının qoyulması çox müsbət haldır: "Söhbət ondan gedir ki, əvvəllər də bu işə baxılmışdı, ancaq yarımçıq qalmışdı. O zamanda mühüm siyasi qərar verilərək Ermənistanın Azərbaycan torpaqlarını işğal etməsi faktı təsdiqlənirdi. İndi isə bu məsələni daha da qüvvətləndirildi və bunun üçün də çox ciddi şəkildə sanksiyaların tətbiqi nəzərdə tutuldu. Hesab edirəm ki, bu, müsbət bir haldır və bu faktdan istifadə etməyə dəyər. Digər tərəfdən, bu qərarın icrasına nail olmaq lazımdır. Çünki ola bilər ki, bunu Ermənistan icra etməsin. Qərar icra olunmadığı təqdirdə Ermənistanla bağlı məsələni yenidən qaldırmaq lazımdır”.

T.Kərimli qeyd etdi ki, burada məsələ təkcə dövlətin üzərinə düşməməlidir: "Yəni, işğal olunmuş ərazilərdən olan və maddi-mənəvi ziyana məruz qalan çoxlu vətəndaşlarımız var ki, onlar da analoji olaraq bu qərara əsaslanıb Avropa Şurasını, Avropa İnsan Haqları Məhkəməsini müraciətləri ilə "bombardman” etməlidirlər. Hesab edirəm ki, bu kimi yüzlərlə, minlərlə müraciətlər olmalıdır. Özü də artıq həmin müraciətlərin o qədər də təhqiqata ehtiyacı qalmayacaq. Çünki beynəlxalq hüquq belə analogiyaların tətbiqini mümkün hesab edir, yəni president hüququnu qəbul edir. Ona görə də bu president hüququndan istifadə edərək Ermənistanı həm siyasi, həm də maddi cəhətdən çətin duruma sala bilərik. Bilirik ki, hökumət bu sahədə müvafiq addımlar atacaq. Eyni zamanda, işğal zonasından olan vətəndaşlarımız da analoji addımı atmağa çağırıram. Çünki Çıraqovların işlərindən istifadə edərək, yaranmış president hüququndan həmin məcburi köçkün vətəndaşlarımızın da haqları tanınacaq və onlara da Ermənistan dövləti tərəfindən kompensasiya verilməsi təmin ediləcək. Eyni zamanda, belə məcmu müraciətlər Ermənistanı siyasi baxımdan çətin vəziyyətə sala bilər”.

Millət vəkili onu da vurğuladı ki, AİHM-in çıxardığı hüquqi qərarlara baxmayaraq, beynəlxalq ictimaiyyətinin yenə də Azərbaycan həqiqətlərinə ikili standartlarla yanaşması olacaq: "Təəssüflər olsun ki, hər vəchlə ikili standartlar davam edəcək. Amma Azərbaycana qarşı bu qədər ədalətsizliklər baş verməsinə baxmayaraq, məhkəmələr nəticə etibarı ilə belə qərarlar qəbul etməyə məcbur olurlar. Məhz indi əlimizdən olan bu faktdan istifadə edərək, dünyanın diqqətinə çatdırmalıyıq ki, bəşəri hüquq istənilən siyasi və dini təəssübkeşlikdən üstündür”.

Hüquqşünas Sahib Məmmədov bildirdi ki, AİHM qərarında Konvensiyanın əlavə olunan Protokolunun 1-ci maddəsi (mülkiyyət hüququ), eləcə də Konvensiyanın 8-ci maddəsi (şəxsi və ailə həyatına müdaxilə), 13-cü maddə (hüquq və müdafiə vasitələrindən effektiv istifadə hüququnun pozulması) üzrə Ermənistanın konvensiyanı pozduğunu bildirib və zərərçəkmişlərə müəyyən məbləğdə kompensasiya tələbi qoyub: "Əlbəttə ki, kompensasiya simvolikdir və məbləğ çox olsaydı belə, o insanlara dəyən ziyanı ödəyən deyildi. Məsələnin maddi tərəfindən daha çox siyasi tərəfi var. Siyasi tərəf də hüquqi cəhətdən möhkəmlənib. Misal üçün, bu məsələ ilə bağlı 2015-ci ildə və indi qəbul olunan Böyük Palatanın qərarında 3 prinsipial məsələ var idi. Bunlardan birincisi, məhkəmə qərarında göstərilir ki, müharibə Ermənistanın Azərbaycana qarşı iddiaları əsasında baş verib. İkincisi, qərarda göstərilir ki, Ermənistan proseslərin lap əvvəlindən bütün resursları, yəni silahlı texnikası, hərbçiləri və sairlə iştirak edib. Üçüncüsü isə Ermənistanın həmin ərazilər üzərində effektiv nəzarəti var və idarəetməni rəsmi Yerevan həyata keçirir. Sonuncu xüsusilə əhəmiyyətlidir. Çünki hadisə 1992-ci ildə baş verib, amma pozuntu indiyədək davam edir”.

S.Məmmədov qeyd etdi ki, artıq AİHM-in bu qərarına beynəlxalq təşkilatlar istinad edir: "Ona görə də bu məhkəmə qərarının əhəmiyyəti çox böyükdür. Hətta sabah Ermənistanın erməni mənşəli keçmiş Azərbaycan vətəndaşları analoji işləri udsalar da, onun həmin effekt olmayacaq və sadəcə pozuntulardan söhbət gedəcək. Amma burada sadaladığım üç prinsip məsələsi var ki, bu da Azərbaycan üçün əhəmiyyətlidir. Ermənistan isə 5 min avroluq kompensasiyanı ödəməklə, Azərbaycan torpaqlarını işğal etdiyini və effektiv nəzarəti həyata keçirdiyini etiraf etmiş olur”.
Bəxtiyar MƏMMƏDLİ

banner

Oxşar Xəbərlər