Bədii əsərlər satışa çıxarılanda...
Ötən həftə
paytaxtımızın nüfuzlu mədəniyyət ocaqlarından sayılan "Baku Cristall Hall”da
açılan Azərbaycan rəssamlarının respublika satış-sərgisini ölkəmizin bəşəri
müstəqillik dəyərlərindən səmərəli istifadəsinin daha bir nümunəsi hesab etmək
olar. Bura keçən ay Bakıda ilk dəfə incəsənət əsərlərinin auksionunun
keçirildiyini də əlavə etsək, deyə
bilərik ki, sovet dönəmində baş tutması qeyri-mümkün olan bu hərracla yanaşı,
təsviri sənət ustalarının haqqında söz açmaq istədiyimiz ilk satış-sərgisi də
mədəni məkanımızın müstəqillik dövrü tarixini şərəfləndirən hadisəyə çevrilmişdir.
Bu iki mədəni
tədbiri dəyərləndirmək üçün istər-istəməz respublika təsviri sənət
ustalarımızın sovet dönəmindən sonrakı durumuna ekskurs etməyə məcburuq. Etiraf
etmək lazımdır ki, SSRİ adlı dövlətin incəsənəti nə qədər ideologiyaya bağlı
olsa da, həmin dövrdə rəssam və heykəltəraşların onların yaradıcılıq
axtarışlarını genişləndirməyə imkan verən maddi durumu normal olmuşdur. Bunu
şərtləndirən başlıca səbəb, heç şübhəsiz, ölkədə istisnasız olaraq bütün
təşkilatlara ideoloji təbliğatı təşkil etmək və müəssisələrin tərtibatını
gücləndirmək məqsədilə maliyyə vəsaiti ayrılması idi. Xatırladaq ki, əgər bu
vəsait il ərzində xərclənməsəydi, onda bu pul itirilmiş hesab olunurdu. Odur
ki, heç kim hökumət tərəfindən rəsmi şəkildə ayrılmış bu vəsaiti itirmək
istəmirdi. Bu səbəbdən də rəssam və
heykəltəraşlar il boyu müxtəlif məzmunlu həmin sifarişləri yerinə yetirir,
külli miqdarda qonorar alır, ailə və yaradıcılıq qayğılarını müsbət həll
edirdilər. Bu prosesdə demək olar ki, respublikanın bəziləri istisna olmaqla,
əksər sənətkarları iştirak edirdilər. Odur ki, sovet dönəmində Azərbaycan
Rəssamlar İttifaqının və Azərbaycan Bədii-İstehsalat Fondunun üzvləri olan
yaradıcılarımız maddi sıxıntılardan uzaq idilər. Müstəqillik əldə olunandan
sonra onlara olan münasibət-qayğı əvvəlki formasını itirdi. Böyük heykəllərin
hazırlanması istisna olmaqla, Bədii Fond sifarişlərdən məhrum oldu. İndi maddi
dəstək almaq üçün yeganə ümid yeri
Mədəniyyət Nazirliyi idi. Sovet dönəmində bu quruma o qədər də ehtiyacı
olmayan rəssamlar, məcburiyyət qarşısında qalıb ora müraciət etməli oldular.
Amma oranın da imkanları nəhayətsiz deyildi.
...həm auksionun,
həm də Mədəniyyət Nazirliyi, Azərbaycan Dövlət Rəsm Qalereyası və Rəssamlar
İttifaqının təşkilatçılığı ilə baş tutan I respublika satış-sərgisinin Bakıda
təşkilini yaradıcı insanlara birbaşa qayğının göstəricisi saymaq olar. Çünki, bir
qədər gecikmiş keçirilsə də, yalnız bu cür tədbirlərlə dünyada milli
incəsənətimizi Azərbaycanın "tanınma nişanı”na çevirməyi bacaran rəssamlara
kömək etmək olardı. Ötən il Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət
Universitetində tələbələrin əsərlərinin auksionu təşkil olunanda, hamı bunun
daha böyük miqyasda keçirilməsini arzulamışdı. Ona görə də "Hilton Bakı”
hotelində keçirilən sonrakı və daha nüfuzlu hərracı yalnız alqışlamaq olar. Hər
halda bu başlanğıcdır və onun davam etdirilməsi, təkcə hazırda yaşayan
rəssamlara yox, həm həmin əsərləri evlərində qoruyan kolleksiyaçılara böyük
yardım olardı...
Rəssamlarımızın I
Respublika satış sərgisi isə yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi məşhur bir məkanda –
"Baku Cristal Hall” salonunda təşkil olunub. İyunun 14-də açılan bu sənət
yarmarkası iyulun 2-nə kimi davam edəcəkdir. Tədbirin açılışında çıxış edən
Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət naziri Ə.Qarayev və Azərbaycan Rəssamlar
İttifaqının sədri F.Xəlilov satış-sərginin rəssam və heykəltəraşların həyatında
yaddaqalan rol oynayacağını
vurğuladılar. Azərbaycan Dövlət Rəsm Qalereyasının direktoru və
nazirliyin bölmə müdiri Q.Qasımov isə mədəni məkanımız üçün yeni olan tədbirin
yaranma səbəblərindən söz açdı. O, bildirdi ki, satış-sərgisinin keçirilməsi
təklifini qocaman fırça ustası T.Salahov irəli sürmüşdür. Bu il martın 1-də
dövlət başçısı İlham Əliyev və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım
Əliyevanın tanınmış mədəniyyət xadimlərinin bir qrupu ilə görüşündə o, belə bir
sərginin keçirilməsini təklif etmişdi. Bu təklif dövlət başçısı tərəfindən
rəğbətlə qarşılanmış və qısa bir müddət ərzində onun əlaqədar qurumlar
tərəfindən reallaşması baş tutmuşdur...
Yeri gəlmişkən deyək ki, əgər satış-sərgisində
nümayiş etdirilən əsərlər arzulanan kimi öz alıcısını tapa bilsə, elə təkliflə
çıxış edən T.Salahov respublikanın ən çox qazanan rəssamı olacaqdır. Belə ki,
onun ekspozisiyaya daxil edilmiş iki əsərinin hər birinə 400 000 ABŞ dolları
qiymət qoyulmuşdur. Əlavə edək ki,
burada 200-ə qədər rəssamın 300-dən çox əsəri nümayiş olunur. Burada
rəssamlarımızın ən müxtəlif təbəqələrinin nümayəndələri təmsil olunmuşlar.
S.Məmmədov, S.Mirzəzadə, A.İbrahimov, A.Hüseynov, C.Hüseynov, X.Əhmədov,
O.Hüseynov, M.Zeynalov, R.Muradov, Y.Haqverdiyeva, M.Abdullayev, İ.Məmmədov,
E.Sərxanoğlu, N.Fərəcullazadə, N.Dadaşov, A.Əsgərov, A.Əliyev, Z.Mehdiyev,
H.Məmmədov, Ə.Əsgərov, S.Quliyev, E.Babazadə, R.Əbdülhüseynoğlu, H.Abdullayev,
İ.İsrafilov, N.Məmmədov, H.Haqverdiyev, N.Bayrışev, F.İbrahimli, A.Hüseynzadə,
R.Abasov, M.Orucov, M.Hüseynov, İ.Mirzəyev və b. rəssamların satış-sərginin
ekspozisiyasında yer almış əsərlərinin əksəriyyəti yüksək bədii-estetik dəyərə
malikdirlər. Yəqin ki, buna səbəb təşkilatçıların iştirakçıları müəyyən
tələblərlə qarşılamaları olub. Elə tədbirin keçirilməsinin ağır yükünü
ləyaqətlə daşımağı bacaran Azərbaycan Dövlət Rəsm Qalereyasının əməkdaşlarının
rəssam emalatxanalarında olmalarının və əsərləri tələblərə müvafiq seçmələrinin
də ekzpoziyasının ümumi səviyyəsinin yüksək olmasına əsiri böyük olmuşdur.
İndi çoxumuz ilk dəfə baş tutan bu cəhdin
nəticəsinin intizarındayıq. Nə baş verəcək? Biz bizi dünyada tanıdanların
yaradıcılıq axtarışlarını davam etdirmələrinə maddi dəstək verə biləcəyikmi? Ən
ucuzu 200, ən bahası isə 700000 manat
olan müxtəlif janrlı və məzmunlu əsərlərin alıcısı olacaqmı? Sizcə
tikinti bumunun vüsət aldığı – çoxsaylı otellərin, Şadlıq evlərinin, Mədəniyyət
mərkəzlərinin, müxtəlif funksiyalı binaların inşasının baş tutduğu indiki
zamanda iş adamlarımız niyə öz obyektlərini yüksək səviyyəli əsərlərlə
bəzəməsinlər? Axı bu tikililərdə yer alacaq əsərlərin aşılayacağı estetik
dəyərlər həm də onların özlərinə lazımdır! Elə isə söz imkanlı iş
adamlarınındır....
Ziyadxan Əliyev