“Azərbaycanlılar toya əylənməyə yox, yeməyə gəlir”- Əcnəbi
Azərbaycanı, xüsusilə də insanlarını öz ölkəsinə
oxşadır. Deyir ki, bizi bir-birimizdən ayıran sadəcə, sərhədlərdir. Azərbaycana
ilk dəfə gələndə özünü yad ölkədə hiss etməyib. Çünki dinimiz, dilimiz, adət-ənənələrimiz
demək olar ki, birdir. Fərqli cəhətimiz isə azadlıq, sərbəstlik, müasirlikdir.
Müsahibimiz deyir ki, Azərbaycanda özünü sərbəst,
rahat hiss edir. Buranı öz vətəni sayır: "Doğrusu, buraya ilk gəlişimizdə bu qədər
yaxın olduğumuzu bilmirdim. Azərbaycana ilk dəfə 10-15 il qabaq gəlmişəm. Yenidən
gəldikdə, çox təəccübləndim. Bakı o qədər inkişaf edib ki, Avropa şəhərlərindən
fərqlənmir. Əvvəlki Bakı ilə indiki Bakı arasında çox fərqlər var. İnsanlar dəyişməsə
də, ölkə inkişaf edib. Düzdür, adət-ənənə, din baxımından bir-birimizə bənzəyirik.
Amma inkişaf, müasirlik baxımından sizin ölkə çox inkişaf edib. Azərbaycanda
özümü psixoloji cəhətdən rahat və sərbəst hiss edirəm”.
Əlirzanın Bakıda ən çox sevdiyi yer Şəhidlər xiyabanıdır. Deyir ki, məhz orada qəribə hüzur və rahatlıq var: "Darıxanda, özümü tənha hiss edəndə Şəhidlər Xiyabanına gedirəm. Oradakı məşəli çox sevirəm. Bundan əlavə, Alov qüllələri, İçərişəhər, Dağüstü park, Bakı Bulvarına vurğunam. Bakının səs-küylü yerlərindən çox, sakit yerlərində vaxt keçirirəm. Tez-tez parklarda gəzirəm”.
Müsahibimiz deyir ki, azərbaycanlılar, xüsusilə də
təhsil aldığı universitetin müəllimləri əcnəbilərə qarşı çox səbirlidirlər:
"Ümumiyyətlə, azərbaycanlılar evinə gələn qonaq üçün dəridən-qabıqdan çıxırlar.
Xaricdən gələn insanı da eynilə elə qarşılayırlar. Universitetin əcnəbi tələbələrlə
iş üzrə dekanlığı bizi ölkənizlə tanış edir, muzeylərə, ekskursiyalara
aparırlar. Bundan əlavə, tələblərlə birlikdə Gəncəyə, Şamaxıya səfər etdik. Universitetdə
dərslərimiz asan deyil. Müəllimlər çox tələbkardır, amma bir o qədər də səbirlidirlər.
Belə qonaqpərvər və isti münasibətə görə, Azərbaycan mənə vətənim kimi əzizdir”.
Aygün ƏZİZ
Müsahibimiz İran vətəndaşı Əlirza Əsgəri 5 ildir
ki, Azərbaycanda yaşayır. Məktəb illərindən ölkəmizdəki İran məktəbində oxuyan Əlirza,
hazırda Bakı Slavyan Universitetində hazırlıq kurslarında təhsil alır. Atasının
işinə görə, Azərbaycanda yaşayırlar.
"Özümü rahat və sərbəst
hiss edirəm”
Əlirzanın Bakıda ən çox sevdiyi yer Şəhidlər xiyabanıdır. Deyir ki, məhz orada qəribə hüzur və rahatlıq var: "Darıxanda, özümü tənha hiss edəndə Şəhidlər Xiyabanına gedirəm. Oradakı məşəli çox sevirəm. Bundan əlavə, Alov qüllələri, İçərişəhər, Dağüstü park, Bakı Bulvarına vurğunam. Bakının səs-küylü yerlərindən çox, sakit yerlərində vaxt keçirirəm. Tez-tez parklarda gəzirəm”.
Əlirza da digər əcnəbilər kimi qonaqpərvərliyimizə
heyrandır. Deyir ki, azərbaycanlılar yolu tanımayan birinə kömək etmək üçün əllərindən
gələni edirlər: "Azərbaycanlılar əcnəbi ilə tanışlığa maraqlıdırlar. Bizimlə
çox yaxşı davranırlar. Digər əcnəbi dostlarımla da tez-tez müzakirə edirik ki,
heç bir ölkədə əcnəbiyə belə isti münasibət bəsləmirlər. Qayğıkeş, mehriban və
gülərüzdürlər. Əgər ünvan soruşuruqsa, nəinki izah edirlər, səni gedəcəyin yerə
qədər aparırlar”.
"Qəribə imicdə olsaq
da...”
Müsahibimiz özünəməxsus imici ilə həmyaşıdlarından
fərqlənir. Xüsusilə saç düzümü, başına bağladığı yaylıqla (bandana) ətrafda hər
kəsin diqqətini çəkir. Saç düzümünə görə bir neçə dəfə ətrafdakıların tənəsinə
tuş gəlib: "Qulağa sırğa taxanda, saç uzadanda əksəriyyəti olmasa da, bəziləri
çox qəribə qarşılayır. Bu fikirlərinizi sevmirəm. Mənə görə, hər bir insan öz
seçimlərində azad olmalıdır. Düzdür, bu vəziyyət İranda daha pisdir. Amma sizin
ölkə müasir olduğu üçün kiminsə tənəsinə tuş gəlməyi, üzərimdə olan qəribə
baxışları sevmirəm. Amma qəribə imicdə olsaq da, kimdənsə kömək istəyəndə
canla-başla edirlər”.
"Düyü çörək əvəzi
yeyilir”
Hansısa xarici ölkəyə gedəndə, adətən yerli yeməklərə
öyrəşməkdə çətinlik çəkirsən. Əlirza isə belə bir problem yaşamayıb: "Azərbaycanın
milli mətbəxində demək olar, bütün yeməkləri bəyənirəm. Ancaq kababın başqa
yeri var. Heç bir ölkənin yeməyi Azərbaycan milli mətbəxinin yerini vermir. Azərbaycan
mətbəxi tam fərqlidir, gözəldir. Düzdür, İran mətbəxi ilə oxşarlıqlar var. Amma
bizdə ədviyyatlardan daha çox istifadə olunur. Bundan əlavə, bizdə düyü demək
olar ki, bütün yeməklərin yanında olur. Düyü bir çox hallarda çörəyin əvəzinə
yeyilir. Azərbaycanlı tələbələr isə bizim yeməklərin istiotlu, acılı olmasından
şikayətlənirlər”.
"Dilənçiləriniz belə
mədənidir”
Ölkələr arasında fərqlərdən danışan Əlirza deyir
ki, ən böyük xoşbəxtlik burada təhlükəsizlik qaydalarının yüksək səviyyədə
olmasıdır: "İstədiyin vaxt, istədiyin saatda tək gəzə bilərsən. Şəhərdə mühafizə
çox güclüdür. Heç kim sənə yaxınlaşıb narahatçılıq törətmir. Bəzən düşünürəm
ki, dilənçiləriniz belə mədənidir. Hətta o qədər sakitdirlər ki, mədəni şəkildə
yaxınlaşıb pul istəyirlər. Hərdən mənə elə gəlir ki, oğurluğu da mədəni edəcəklər”.
"Qızlar özündən
razıdırlar”
İki ölkə arasındakı fərqlərə gəldikdə isə
müsahibimiz deyir ki, Azərbaycan kifayət qədər inkişaf etmiş ölkədir: "Sizin gənclər
İrandakı gənclərdən olduqca müasirdir, düşüncələri daha sərbəstdir. Oxumağa,
elmə, öyrənməyə can atırlar. Azərbaycan qızları özlərinə çox hörmət edir, özlərindən
razıdırlar və dünyagörüşləri zəngindir. Sizin gənclər təmkinli, səbirlidir. Hər
şey sakit inkişaf tempində gedir. Narkomanlara, oğrulara demək olar ki, rast gəlməmişəm”.
"Heç kim heç kimin bölgəsinə getmir”
Əlirzanın bizdə sevmədiyi cəhət nəqliyyat
sistemidir. Deyir ki, bizim ölkə ilə müqayisədə ictimai nəqliyyatdakı qaydalar
tam fərqlidir: " Məsələn, sizdə nəqliyyat sistemini bəyənmirəm. Az qala adamı dəli
edir! İranda "oğlan qıza yer verdi, yaxud qız oğlana kömək etdi” söhbətləri
olmur. Çünki nəqliyyatda birmənalı olaraq oğlanlar arxada, qızlar qabaqda
oturur. Heç kim, heç kimin bölgəsinə getmir. Ona görə, hamı rahat olur, onlar
üçün ayrılan yerlərdə otururlar”.
"Siz çox yeyirsiniz”
İranlı müsahibimiz iki ölkə arasındakı toy adətlərinin
fərqindən də danışdı. Deyir ki, sizdə insanlar toya əylənməyə yox, yeməyə
gedirlər: "Sizin toylarda süfrədə yemək çox olur, israfçılıq edirlər. Toyda
hamı dayanmadan yeyir. Hətta stollar pulla olur. Toya gəlirsənsə, stolunun
pulunu verirsən. Bizdə toyda pul yazdırmaq söhbəti yoxdur. Hamının pulunu oğlan
evi ödəyir. Toya gələn qonaq sadəcə, hədiyyə alıb gəlir. Yeməyi də çöldə yeyib
gəlirik. Toylarda yemək çox yeyilmir. Toydan əvvəl isə qız evi şərt kəsir.
Mehriyyə deyilən söz var ki, əgər qızla oğlan ayrılsa, oğlan evi min sikkə
qızıl verir. Bundan əlavə, sizdə kimsə özünə mülk alırsa, ona hədiyyə gətirirlər.
Bizdə elə deyil. Məsələn, atam maşın almışdı. Gördük hamı atama hədiyyə verir.
Təəccübləndik. Bizdə isə əksinə, maşını alana hədiyyə verilmir, maşını alan
hamıya qonaqlıq verir”.
"Müəllimləri əcnəbilərə
qarşı səbirlidir”
Aygün ƏZİZ