Azərbaycanı investorlar üçün cəlbedici ölkəyə çevirən şərtlər
Azərbaycanda
inflyasiya cəmi 2,3 faizdir, əhalinin pul gəlirləri 9,2 faiz artıb. Göründüyü
kimi, əhalinin gəlirləri inflyasiyanı üstələyir. Bu fikirləri Prezident İlham Əliyev Nazirlər Kabinetinin 2018-ci
ilin sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr
olunan iclasında bildirib.
Dövlətimizin
başçısı deyib: "Əgər biz 2017-ci ilə nəzər salsaq, görərik ki, inflyasiya
12 faizdən çox idi, indi isə 2,3 faizdir. Manatın məzənnəsi sabitdir. Kənd
təsərrüfatı 4,6 faiz artıb. Hesab edirəm ki, bu da yaxşı göstəricidir. Ölkə
iqtisadiyyatına keçən il 17,2 milyard manat sərmayə qoyulub. Çox böyük rəqəmdir
və ən sevindirici hal ondan ibarətdir ki, bu sərmayənin 11 milyard manatı,
ondan da çoxu ölkəmizin qeyri-neft sektoruna qoyulan sərmayədir. Yəni bu, onu
göstərir ki, Azərbaycan sərmayə qoyuluşu üçün çox cəlbedici ölkədir. Dünya
Bankının son hesabatında bizim 25-ci yerə qalxmağımız, hesab edirəm ki, sərmayə
qoymaq istəyənləri daha da həvəsləndirəcək və ölkəmizə daha çox sərmayə
qoyulacaqdır".
Maraqlıdır,
ölkəmizi investisiya qoyuluşu üçün etibarlı və cəlbedici edən daha hansı
amillər var. Ümumiyyətlə, daha hansı addımlar atılmalıdır ki, sərmayə
qoyuluşunu artırmaq mümkün olsun? İqtisadiyyatın hansı sahəsinə investisiya
qoyuluşu daha məqsədəuyğun və uğurlu olar? Bu suallar ətrafında ekspertlərin fikirlərini
öyrəndik.
İqtisadçı
Pərviz Heydərov qeyd etdi ki, investisiya qoyuluşu üçün
ölkəni cəlbedici və etibarlı edən bir neçə şərt var: "Ən mühüm şərtlərdən biri
həmin ölkədə hökm sürən siyasi sabitlikdir. Yəni istər yerli, istərsə də xarici
investor olsun, hər birinin ən əsas önəm verdiyi amil, pulunu yatırdığı ölkədə
siyasi çaxnaşmaların, qeyri-stabil siyasi vəziyyətin olmamağıdır. Əksi olduğu
halda, heç bir sahibkar risk edib sərmayə yatırmaz. Ona görə də, investisiya
qoyuluşunda sahibkarları Azərbaycana cəlb edən əsas cəhət burada siyasi
sabitliyin mövcud olmasıdır. İkinci şərt isə ölkənin maliyyə vəziyyətidir. Bu,
xüsusən də xarici sahibkarlar üçün önəmli şərtdir. Belə ki, xarici investor bu
və ya digər ölkəyə sərmayə qoyanda, onu ilk növbədə düşündürəm məqamlardan biri
də zəmanət məsələsidir. Sahibkarlar pul yatırarkən həmin ölkədəki maliyyə
vəziyyətini də nəzərdən keçirdir. Həmçinin pul qoyduğu sahədə zəmanətliliyin
hansı səviyyədə olduğunu təhlil edir. Qeyd edilən bu şərtlər baxımından
Azərbaycan üstün cəhətlərə malikdir. Çünki ölkəmizin valyuta ehtiyatları xarici
borcundan bir neçə dəfə yüksəkdir. Yəni Azərbaycan hazırda o ölkələr
sırasındadır ki, istəsə, çox qısa bir müddət ərzində bütün xarici borclarını
bağlaya bilər. Dünya ölkələrinin siyahısına nəzər yetirsək, bu gücdə olan
dövlətlər azıdır. Bizim xarici borcumuz ümumdaxili məhsulun 19%-ni təşkil edir.
Qeyd edim ki, beynəlxalq meyarlara görə, xarici borc ümumdaxili məhsulun 30%-i
həcmində olarsa, bu, artıq kritik vəziyyət hesab olunur. Amma bizdə bu rəqəm
19%-dir”.
P. Heydərov ölkəmizdə əlverişli
investisiya mühitinin yaradılması üçün dövlətin bəzi tədbirlər gördüyünü qeyd
edir: "Ölkəmizi xarici investorlar üçün cəlbedici edən digər bir nüans isə ondan
ibarətdir ki, son vaxtlar dövlət əlverişli investisiya mühiti yaratmaq üçün
bəzi addımları atır. Vergilərin yumşaldılması, investorların stimullaşdırılması
istiqamətində müxtəlif tədbirlər həyata keçirilir. Bu saydıqlarımızın hamısı
ölkəmizi xarici sahibkarlar üçün cəlbedici və etibarlı edir”.
Müsahibimiz
deyir ki, daha çox investisiya cəlb etmək üçün dövlətimiz stimullaşdırıcı
iqtisadi siyasət yeritməlidir: "Vergi, gömrük və digər sahələrdə daha əlverişli
şərait yaradılmalıdır. Sərmayənin isə qeyri-neft sektoruna qoyulması daha
məqsədəuyğundur. Belə ki, Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra xarici
investisiya ən çox neft sektoruna yatırılırdı. Əslində, indi də elədir. Bu da
təbiidir. Çünki xarici sahibkarlarda belə bir xüsusiyyət var ki, ən tez gəliri
haradan götürmək mümkündürsə, pulu ora qoyurlar. Bizə isə qeyri-neft sektorunu
inkişaf etdirmək lazımdır. Yəni ölkənin neftdən asılılıq məsələsinə son qoyaq.
Ona görə də, yerli investorlarla yanaşı, xariciləri də qeyri-neft sektoruna, turizmə,
kənd təsərrüfatına, rabitəyə, xidmət sahəsinə istiqamətləndirməliyik”.
İqtisadçı
ekspert Vüqar Bayramov bildirdi ki, sərmayənin xarici
ölkələrdən cəlb edilməsi həm də innovasiyanın, texnologiyanın inkişafına şərait
yaradır: "Sərmayə qoyuluşunun artırılması ölkənin qarşıya qoyduğu hədəflərdən
biridir: "2018-ci ildə bu hədəfə praktik olaraq nail olundu. Demək olar ki,
iqtisadiyyata 10 milyard dollardan artıq investisiya qoyuldu. Bu sərmayənin də
əhəmiyyətli hissəsi qeyri-neft sektoruna yönəldi. Hazırda əsas məqsəd xarici
investisiyanın həcmini artırmaqdır. Sərmayənin xarici ölkələrdən cəlb edilməsi
həm də innovasiyanın, texnologiyanın inkişafına şərait yaradır. Bu baxımdan
post-neft dövründə əsas prioritet məsələ xarici investorların cəlb edilməsi
istiqamətində fəaliyyətin genişləndirilməsinə nail olmaqdır. Azərbaycan 2018-ci
ildə xarici sərmayə cəlbi ilə kifayətlənməyib, eyni zamanda beynəlxalq
hesabatlarda mövqeyini daha da yaxşılaşdıra bildi. Dünya bankının "Doing
Business” hesabatında ölkəmizin 32 pillə irəliləyərək ən yaxşı investisiya
mühitinə malik 25 ölkədən biri seçilməsi xarici investisiyanın cəlb edilməsi
baxımından çox vacib idi. Azərbaycan bununla 2019-cu ildə daha çox investisiya
cəlb etmək imkanları əldə etdi. Bu baxımdan 2019-cu ili sərmayə qoyuluşu
baxımdan uğurlu il hesab etmək olar.
Ekspert investisiya qoyuluşunu vacib
hesab etdiyi sektorlardan da danışdı: "Bu gün üçün sənaye prioritet sahədir.
Sənayedə, xüsusən də innovasiya baxımından xarici investisiya qoyuluşuna daha
çox ehtiyac var. Digər tərəfdən aqrar sektorda emaledici sahəyə xarici investisiyanın
yatırılması məqsədəuyğun hesab edilir. Bu istiqamətdə də fəaliyyətin
gücləndirilməsi çox vacibdir. Düşünürəm ki, bu sahənin perspektivləri də var. Xidmət
və turizm sektoru da investisiyanın cəlb edilməsi baxımından əlverişlidir”.
Günel
Azadə