Azərbaycandakı universitetlərin bəziləri bağlanarsa...
Bu günlərdə Milli
Məclisin iclasında "Təhsil haqqında” (birinci oxunuşda) və "Elm haqqında”
qanunlara eyni mahiyyətli dəyişiklikləri nəzərdə tutan qanun layihələri
müzakirəyə çıxarılıb. Müzakirələr zamanı millət vəkiliFazil
MustafaAzərbaycanda ali məktəblərin sayının azaldılmasını təklif
edib: "Azərbaycanda bu qədər ali məktəbə, universitetlərə nə ehtiyac var?
Onların çoxunu birləşdirmək lazımdır. Əgər bu ali məktəblər, sadəcə, diplom
almaq, diplom vermək üçün olacaqsa, o zaman nə təhsildən, nə savaddan
danışmağına dəyər. Bunlara son qoyulmalıdır”.
Vitse-spiker Bahar Muradova isə onun iradı ilə razılaşmayıb: "B,urada bir məsələ mənim
izzəti-nəfsimə toxundu. Deyildi ki, Azərbaycan universitetlərində normal təhsil
verilmir. Bu, kökündən səhv bir yanaşmadır. Bu yanaşma ilə barışa bilmərik.
Azərbaycanın ali məktəbləri, universitetləri kifayət qədər savadlı, bilikli,
normal mütəxəssislər yetişdirib və yetişdirir”.
Qeyd
edək ki, müzakirələrdən sonra hər iki sənəd səsə qoyulub, bütövlükdə və birinci
oxunuşda qəbul edilib.
Təhsil elə
bir sahədir ki, bu sahədə görülən işlər öz nəticəsini bir müddət sonra verir.
Yəni bu sektorda görülən işlər və atılan addımlar zamanla nə dərəcədə effektiv
olduğunu sübut edir. Fazil Mustafanın təklifinə də münasibət birmənalı deyil. Bəziləri
bu addımın doğru, bəziləri isə kökündən yanlış olacağını iddia edir. Elə buna
görə də, mövzu ilə bağlı suallarımızı
təhsil ekspertlərinə ünvanladıq.
Təhsil eksperti Etibar Əliyevqeyd etdi ki, Azərbaycan kimi kiçik bir
ölkədə 47 ali təhsil müəssisəsi həddən artıqdır: "Düşünürəm ki, ölkədə
fəaliyyət göstərən ali məktəblərin sayı çoxdur. Əksər ali məktəblər isə fəaliyyət
göstərdiyi illər ərzində özünü lazımınca
doğrulda bilməyib. Bununla yanaşı, oxşar ixtisasların kadr hazırlığını həyata
keçirən ali məktəblər var. Buna misal olaraq Azərbaycan Dillər Universitetini
və Slavyan Universitetini göstərmək olar. Başqa bir misal kimi isə Azərbaycan
Neft və Sənaye Universitetini, Azərbaycan Texniki Universitetini, Memarlıq
Universitetini nümunə göstərmək olar. Hesab edirəm ki, bu universitetlərin
vahid ali təhsil ocağında birləşməsi daha məqsədəuyğun olar. Belə olan təqdirdə, iki ali məktəbin
potensialından tam şəkildə istifadə etmək mümkün olar. Biz bir neçə
universitetin laboratoriyalarını birləşdirmək və geniş kampusların fəaliyyətini
təmin etməklə, ali təhsilin keyfiyyətini daha da yaxşılaşdıra bilərik. Bu gün dünya
universitetlərinin reytinq cədvəllərində bizim bəzi universitetlərin adı
yoxdur. Aydın məsələdir ki, bir sıra universitetlər tələb olunan kriteriyalara
və standartlara cavab vermir. Düşünürəm ki, ali təhsil sahəsində ciddi
islahatlara ehtiyac var. Bunlardan biri də ali təhsil ocaqlarını birləşdirərək,
təhsilin keyfiyyətini yüksəltməkdir. Yəqin ki, bu, gec-tez reallaşacaq. Keyfiyyətsiz
kadr hazırlığı insan kapitalının formalaşmasında heç bir rol oynamır. Ona görə
də, təklif olunan ideyanı mütərəqqi hesab edirəm”.
Sözügedən təklifin
tərəfdarlarından biri də təhsil eksperti
Nadir İsrafilovdur: "Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan sonra əksər
sahələrdə olduğu kimi, təhsil sahəsində də müəyyən problemlər yaşanmağa
başlandı. Təhsil haqqında qanunun qəbulu bir qədər gecikdi. Təhsildə normativ
hüquqi bazanın yaradılmasında bir qədər ləngimələr yaşandı. Bu boşluqlar keçid
dövrünə təsadüf edirdi və bu müddət ərzində bir sıra ali təhsil ocaqları
yaradıldı. Tədricən belə ali təhsil müəssisələrinin infrastrukturunda və maddi-texniki
təchizatında müəyyən çatışmazlıqların olduğu ortaya çıxdı. Bu ali məktəblərdə
kadr hazırlığı istənilən səviyyədə deyildi. Zamanla bəzi universitetlər öz
fəaliyyətini dayandırmalı oldu. Son illər ərzində təhsil sahəsində rassionallaşdırılma
işləri aparılır. Bunun tərkib hissəsi
olaraq bəzi universitetlər bağlandı, bəzi kolleclər universitetlərin tərkibinə
keçirildi. Misal üçün müəllimlər institutunun 11 filialı var idi və bu
filiallar Dövlət Pedaqoji Universitetinə birləşdirildi. İstəsək də, istəməsək
də razılaşmalıyıq ki, bəzi ali təhsil müəssisələri eyni ixtisaslı kadrlar
hazırlayır. Bu isə təkrarlamalara gətirib çıxarır. Bu təkrarçılığı aradan
qaldırmaqla yeni kadr islahatı aparmaq olar. Çünki eyni ixtisaslı kadrların
işlə təmin olunmasında müəyyən çətinliklər yaşanır. Hesab edirəm ki, bu proses
bizdə artıq bir müddətdir ki, başlanıb və növbəti illərdə də davam etdiriləcək.
Özünü doğrulda bilməyən ali təhsil müəssisələri zamanla fəaliyyətini
dayandırır. Təhsildəki bu proses bir müddət davam etməlidir ki, rasionallaşma
proqramı tam olaraq həyata keçirilsin”.
Şəbnəm Mehdizadə