Azərbaycana elə öyrəşib ki, vətəninə qayıtmaq istəmir - Əcnəbi
Üç ildir ki, ölkəmizdə yaşayır. Deyir ki, bu müddət
ərzində Azərbaycan onun üçün doğma bir yerə çevrilib. Tətillərdə öz ölkəsinə, ailəsinin
yanına getsə də, orada çox qala bilmir: "Bizdə sizdən fərqli olaraq xanımların
azadlığı çox məhdudlaşdırılır. Orada bütün qadınlar məcburi olaraq hicab
geyinməlidir. Amma burada elə deyil, istəyən hicab bağlayır, istəməyən yox. Bu,
mənim xoşuma gəlir. Burada hər kəs qanun çərçivəsində istədiyini etməkdə
sərbəstdir. Qanunları pozmursansa, heç kim sənə dəyib-dolaşmır. Ən əsası,
insanlar sülh şəraitində, əmin-amanlıqda yaşayır”.
Müsahibim təhsil almaq üçün Azərbaycana gələn iraqlı
tələbə Məhəmməd Sultanidir. Qeyd edim ki, həmsöhbətim, Azərbaycan Dövlət Neft və
Sənaye universitetində neft-qaz mühəndisliyi üzrə təhsil alır.
O, ilk olaraq təhsil almaq üçün Azərbaycanı seçməyindən
danışdı: "Ailədə 6 nəfərik. Məndən başqa üç qardaşım var. Azərbaycana gəlişimin
səbəbi təhsil almaqla bağlı oldu. Atam dedi ki, Azərbaycanda təhsil almağını
istərdim. Bir qədər fikirləşdikdən sonra mən də onun fikri ilə razılaşdım.
Azərbaycanda da İraqda olduğu kimi insanların çoxu İslam dininə sitayiş edir.
Bizim yaşadığımız ərazidə, yəni Bağdadın cənubunda türklər də yaşayır,
bir-birimizə qarışıb-qaynamışıq. Bura gəlməzdən əvvəl hazırlıq fakültəsində
dərs almışam. Amma orada tədris ingilis dilində idi. Hazırlıq kursunu
bitirdikdən sonra universitetə qəbul oldum. Hazırda neft-qaz mühəndisliyi
ixtisası üzrə təhsil alıram.
Dərslərini
oxuyursansa, imtahanları vermək çətin deyil
Artıq üçüncü ildir ki, burda yaşayan həmsöhbətim
deyir ki, Azərbaycan çox gözəl ölkədir: "Ölkənizin təbiəti çox zəngindir.
Məncə, üç il bir ölkəyə öyrəşmək üçün
kifayət qədər yetərli müddətdir. Artıq demək olar ki, ölkənizə tam olaraq
uyğunlaşmışam. Hərdən dostlarım mənə zarafatla deyir ki, sən artıq əsl azərbaycanlı
olubsan. Dərslərimlə bağlı ciddi çətinliyim yoxdur. Əgər imtahanlardan yaxşı
qiymət almaq istəyirsənsə, dərslərini yaxşı oxumalı, müəllimlərin
mühazirələrini dinləməlisən. Düşünürəm ki, təhsil aldığım universitet digərləri
ilə müqayisədə daha üstündür. Burada əcnəbi tələbələrə, nisbətən daha yaxşı
şərait yaradılıb. Dərslərini oxuyursansa, imtahanları vermək elə də çətin
deyil”.
Məhəmməd Bakıda yataqxanada qalır: "Hazırda
universitetin yataqxanasında qalıram və çox razıyam. Yataqxananın şəraiti
xoşuma gəlir. Amma ilk vaxtlar hamı kimi mənim də bəzi çətinliklərim oldu.
Bakıya təzə gələndə ingilis dilində danışırdım. Çünki buna məcbur idim, amma
sizin ölkədə ingilis dilini bilənlərin sayı elə də çox deyil. Əksəriyyət öz ana
dilində danışır. Bu, əslində yaxşı məqamdır, amma biz əcnəbilərə bəzən çətinlik
yaradır. Həmin vaxt qarşıma məqsəd qoydum ki, Azərbaycan dilini öyrənməliyəm.
Çətinliklərdən biri də kirayə qalma məsələsi ilə bağlı idi. Mən özümə ayrı ev
tutmaq istəyirdim, amma alınmadı. Ən böyük çətinliyim məhz bu olub. Qalan hər
şey zamanla öz yoluna düşdü”.
Burada
dolma bükməyi öyrənmişəm
Deyir ki, iki ölkənin mətbəxində oxşar dadlar var:
"Azərbaycan yeməklərini çox bəyənirəm. Yataqxanada qaldığım müddətdə müxtəlif yeməklərdən
dadmışam, çox dadlıdır, amma demək olar ki, iki ölkənin mətbəxi də oxşardır. İraqda
da əksər yeməklər eyni ilə burdakı kimi hazırlanır. Sadəcə olaraq Azərbaycanda
qonşu ölkə Rusiya mətbəxi ilə də oxşar yeməklər var. Amma həmin yeməklər bizdə
hazırlanmır. Kababı çox sevirəm. Bəzi yeməkləri bişirməyi də öyrənmişəm. Mərci
supu, qarabaşaq bişirə bilirəm. Çünki tez hazır olur və eyni zamanda dadlı və
doyumludur. Dolma bükməyi də öyrənmişəm”.
Məhəmməd mətbəxlərimiz kimi, adətlərimizin də
bəzilərinin çox bənzədiyini söylədi: "Dediyim kimi, yaşadığımız ərazidə türklər
var və biz onlarla qaynayıb-qarışmışıq. Təbii olaraq adətlər də bir-birinə
bənzəyir. Ümumilikdə götürsək İran, İraq, Səudiyyə Ərəbistanı, Azərbaycan kimi
ölkələr oxşar adətlərə malikdir. Müəyyən fərqlər əlbəttə var və bu, tamamilə
təbiidir. Bizdə sizdən fərqli olaraq, xanımların azadlığı çox məhdudlaşdırılır.
İraqda demək olar ki, xanımların azadlığı yoxdur. Bütün qadınlar məcburi olaraq
hicab geyinməlidir. Amma burada elə deyil, istəyən hicab bağlayır, istəməyən
yox. Bu, mənim çox xoşuma gəlir. Burada hər kəs qanun çərçivəsində istədiyini
etməkdə sərbəstdir. Qanunları pozmursansa, heç kim sənə dəyib-dolaşmır. Buna
görə də, adətlərinizi, milli dəyərlərinizi çox bəyənirəm. Ramazan və Novruz
bayramları bizdə də eynilə qeyd olunur. Çünki kürdlər çoxluq təşkil edir və
Novruz onların sevimli bayramıdır. Ərəblər isə islam dininin bayramlarını qeyd
edir”.
Dil
öyrənmək üçün cəhd etmək lazımdır
Azərbaycan dilini öyrənməyi qarşısına məqsəd qoyan
həmsöhbətim, qısa müddətdə öz məqsədinə çatıb: "Azərbaycan dilinin tərkibində
70 faiz ərəb dili var. Sözlərin çoxu oxşar və bəziləri isə eynidir. Ərəblər
üçün sizin dili öyrənmək çox asandır. Amma azərbaycanlılar ərəb dilini
öyrənməkdə çətinlik çəkirlər. Dil öyrənmək üçün cəhd etmək lazımdır. Burada
ərəb dilində səlis danışa bilən tanışlarım çoxdur. Mən əvvəlcə dilinizi
öyrənmək üçün kursa getmək istədim. Bir həftə getdim, amma dərs metodikasını
sevmədim. Qərara gəldim ki, internetdə araşdırmalar edim. "Youtube”da video
materiallara baxaraq yavaş-yavaş öyrənməyə başladım. İngilis dilini bildiyim
üçün material tapmaq çətin olmadı. İnternetdə bu haqda kifayət qədər çox
dərslik və videolar var. Daha sonra öyrəndiklərimi tətbiq etməyə başladım.
Marketdə, nəqliyyatda insanlarla söhbət etməyə cəhd etdim. Beləcə, artıq demək
olar ki, dilinizi yetmiş faizi öyrənmişəm”.
Məhəmməd deyir ki, Bakıda özünə çoxlu dostlar
qazanıb: "Tələbə yoldaşlarımla münasibətlərim çox yaxşıdır. Onların çoxu
müxtəlif rayonlardandır. Bu, mənim çox xoşuma gəlir. Qrup yoldaşlarımın hərəsi
müxtəlif bölgələrdəndir. Azərbaycanın əksər rayonlarında olmuşam. Səyahət
etməyi sevirəm deyə, tez-tez turlara qoşulub bölgələrə səfər edirəm. Lənkəran,
Quba, Qəbələ və Lerikdə, olmuşam. Demək olar ki, hamısı bir-birindən gözəl
yerlərdir. Azərbaycanın təbiəti inanılmaz gözəldir və səni özünə valeh edir.
Burada elə dağlar var ki, yay-qış başı qarlıdır. Hündürlükdə yerləşən Xınalıq
dünyada ən gözəl yerlərdən biridir”.
Azərbaycan
toyları daha maraqlı və əyləncəlidir
Müsahibimlə toy adətlərimiz haqda da danışdıq:
"Müəyyən oxşarlıqlar var. Sadəcə olaraq, sizdə kişi və qadınlar bir məclisdə
oturur, amma İraqda buna icazə yoxdur. Toy adətlərinizdən ən çox sevdiyim,
toylarda milli rəqslərinizin oynanılmasıdır. Bizdə belə şey yoxdur. Ona görə,
Azərbaycan toyları daha maraqlı və əyləncəlidir. Bizdə də eynilə oğlan evi üzük
gətirir və nişan olur, daha sonra molla gəlir. Toy isə iki mərhələli olur.
Xanımlar üçün ayrı, kişilər üçün ayrı məclis təşkil olunur. Sizdə isə qız və
oğlan toyları ayrı-ayrı keçirilir. Həmçinin, mahnılar və müxtəlif yeməklər
verilir. Məncə, sizin adətləriniz daha maraqlıdır. Gələcəkdə azərbaycanlı
xanımla ailə qurmaq istərdim. Yəqin ki, bu olsa, toyda iki ölkənin adəti tətbiq
olunacaq”.
Sonda müsahibimdən gələcək planları haqda da
soruşduq: "Burada qaldığım müddətdə Azərbaycana elə öyrəşmişəm ki, hamı deyir
ki, sən artıq azərbaycanlı olubsan. Azərbaycanda yaşamaq mənim özümə də çox
xoşdur. Çünki ölkənizdə insanlar dinc
şəraitdə, əmin-amanlıqda yaşayır. Məncə, bu, ən böyük üstünlükdür. Yay
aylarında İraqa gedirəm. Bu il də getmək planım var. Demək olar ki, dərslərin
bitməsinə az müddət qalıb. Tətillərdə ailəmlə vaxt keçirirəm, amma bir az
keçməmiş Azərbaycan üçün darıxmağa başlayıram. Ona görə də, çox qala bilmirəm.
Universiteti bitirdikdən sonra magistr təhsili almağı planlayıram. Bu
universitetdə magistr dərsləri yüksək səviyyədə keçirilir. Bunun şahidi
olmuşam. Elə buna görə də, seçimim öz universitetim olacaq. Növbəti mərhələdə
isə özümə iş tapacağam. Azərbaycan neft ölkəsidir. Burada müxtəlif şirkətlər
fəaliyyət göstərir. Çalışacağam ki, onların birində işə düzəlim. Amma hələlik
dəqiq deyil. Çünki universiteti bitirməyimə çox var. Təhsilimi bitirdikdən
sonra burada qalıb işləmək, yaşadığım ölkəyə faydalı olmaq, kömək etmək
istərdim. Səmimi desəm, Azərbaycana elə öyrəşmişəm ki, qayıtmaq istəmirəm”.
Şəbnəm
MEHDİZADƏ